آنچه باید از خانه‌های تاریخی کاشان بدانید

اگر وقت کافی برای اقامت در کاشان دارید، کاوش در خانه‌های قدیمی آن را از دست ندهید. مطمئن شوید که حداقل یک روز از سفرتان را برای کشف خانه‌های تاریخی کاشان، اختصاص می‌دهید. اگر می‌خواهید میراث به جا مانده از کلکسیون تاریخی این شهر را ببینید، سری به خانه‌های قدیمی و محبوبش بزنید. در ادامه با مروری بر خانه‌های تاریخی کاشان، شما را با معروف‌ترین و پر بازدیدترین خانه‌ها آشنا می‌کنیم.

بر خانه‌های تاریخی کاشان چه گذشته؟
در اواخر قرن هجدهم، کاشان شاهد زلزله مرگباری بود که بسیاری از سازه‌ها و خانه‌های قدیمی اش را تخریب کرد. این خرابی‌ها دامن ساختمان‌های شاه عباس و شاه عظیم صفوی هم را گرفت؛ اما بعد از درک عمق این فاجعه، به مدد فرماندار وقت کاشان بسیاری از ساختمان‌ها بازسازی و ترمیم شد؛ بنابراین کلکسیونی که امروزه به عنوان خانه‌های تاریخی کاشان می‌بینید، سازه‌های اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم می‌باشند.

ویژگی‌های مشترک خانه‌های تاریخی کاشان
در تمام خانه‌های تاریخی کاشان می‌توانید ویژگی‌های مشترکی را ببینید که اصول معماری آن دوران را نشان می‌دهند. البته نمای ظاهری هر کدام از خانه‌ها ذوق و هنر معماران را به نمایش می‌گذارند. در معماری خانه‌های تاریخی کاشان مصالح یکسانی بکار رفته است؛ اسکلت ساختمان با آجر، عایق بندی بنا با کاه گل، نمای بیرونی و داخلی با گچ بری‌های زیبا و سقف‌ها با آینه کاری‌های چشم گیر تزئین شده است. اکثر درب‌ها چوبی می‌باشند و تمام پنجره‌ها در داخل ساختمان تعبیه شده اند. در هیچکدام از خانه‌های تاریخی، پنجره‌های بیرونی وجود ندارد که این امر امنیت و حریم خصوصی ساکنان این منازل را دوچندان می‌کند.

بخش‌های مجزا در فضا‌های داخلی

در این قسمت اتاق‌هایی برای اقامت مهمانان و غریبه‌ها تعبیه شده که حریم شخصی آن‌ها را حفظ می‌کنند. در فضای داخلی خانه‌ها بخش دیگری وجود دارد که مختص خدمتکاران است. تمام کارگران، آشپز‌ها و خدمه در این بخش زندگی می‌کنند تا به صورت شبانه روزی در دسترس باشند. شما می‌توانید در بخش خدمتکاران از آشپزخانه و انبار هم دیدن کنید.

خانه طباطبایی‌ها؛ شکوه هنر معماری قاجار‌
محله سلطان امیر احمد میزبان یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی کاشان است که شکوه هنر معماری قاجار‌ها را به رخ می‌کشد. نام خانه‌ی طباطبایی‌ها برگرفته از یک بازرگان فرش نطنزی می‌باشد که در سال ۱۲۵۰ هجری شمسی تصمیم به ساخت این خانه گرفت. خانه طباطبایی‌ها به دست استاد علی مریم، یکی از به نام‌ترین معماران کاشان ساخته شد.
در خانه طباطبایی ها، تمام بخش‌های اندرونی، بیرونی و بخش خدمه در مساحت ۴۷۰۰ متر مربع قابل مشاهده هستند. شیوه معماری این خانه به صورت گودال باغچه و درونگرا می‌باشد که به صورت متقارن ۴۰ باب اتاق را در ۴ حیاط گنجانده است. بادگیر‌های بلند این خانه از دور هم دیده می‌شوند. این بادگیر‌ها نقش سیستم خنک کننده را در فضای داخلی ایفا می‌کنند. از حیاط‌های داخلی می‌توانید وارد زیر زمین‌ها شوید و از سرداب‌ها و قنات‌ها دیدن کنید.

خانه بروجردی‌ها؛ هنرنمایی استادکاران معمار و نقاش
شاهکار معماری خانه طباطبایی ها، حاج آقا حسن بروجردی را برای ساخت همتای دیگرش در محله سلطان امیر احمد ترغیب کرد. هر دو این خانه‌ها هنر دستان توانمند استاد علی مریم می‌باشند؛ بنابراین شباهت‌های زیادی را در معماری این خانه‌های تاریخی خواهید دید. در این خانه یک هشتی بزرگ ورودی خانه را از بخش اندرونی جدا می‌کند. پس از عبور از راه رو‌ها از حیاط بزرگی سر در می‌آورید که مزین به حوضی زیبا و باغچه‌های پر گل است.
در وسط حیاط خانه بروجردی‌ها که بایستید، یک اتاق پنج دری در قسمت شمالی، آشپزخانه در شمال شرقی، ایوان‌ها و اتاق‌ها در بخش شرقی، تالار بزرگ سرپوشیده در بخش جنوبی و بادگیر‌های بسیار زیبا در بام خانه خودنمایی می‌کنند. در گوشه کنار این بنا می‌توانید هنرنمایی استادکاران معمار و نقاشی‌های رنگ روغن معروف‌ترین نقاشان قاجار را مشاهده کنید.

خانه عامری‌ها؛ دارای بلندترین بادگیر
اگر می‌خواهید بلندترین بادگیر خانه‌های تاریخی کاشان را ببینید به خانه عامری‌ها بروید. این خانه یکی از بزرگ‌ترین بنا‌های تاریخی کاشان است که از شکوه معماری دوران زندیه حرفی برای گفتن دارد. جذابیت این خانه به گونه ایست که امروزه به عنوان یکی از هتل‌های پنج ستاره میزبان گردشگران و توریست‌های خارجی است. یکی از ویژگی‌هایی که خانه عامری‌ها را برای مهمانسرا مناسب کرده، تعداد اتاق‌های آن است. در این مجموعه با شکوه بیش از ۸۰ اتاق در میان ۷ حیاط مجزا وجود دارد که در مساحتی بالغ بر ۹۰۰۰ متر مربع، وسعتی دوبرابر خانه طباطبایی‌ها دارد.

خانه عباسیان؛ بی نظیر در تزئینات گچبری
خانه عباسیان یکی دیگر از خانه‌های تاریخی کاشان در محله سلطان امیر احمد می‌باشد که به لحاظ تزئینات گچبری و کاربرد هنر‌های معماری اسلامی، حرف اول را می‌زند. طراحی معماری این خانه مربوط به نیمه دوم قرن سیزدهم و به شیوه گودال باغچه می‌باشد که فضای درونی آن را به پنج حیاط مجزا تقسیم می‌کند. جالب است بدانید که پس از فوت صاحب خانه، حیاط‌ها به صورت جداگانه فروخته شدند که خوشبختانه در سال‌های اخیر توسط شهرداری خریداری و مجهز به امکانات رفاهی برای گردشگران شد. شیشه‌های رنگی پنجره‌های مشبک در اتاق پنج دری تنها یکی از جلوه‌های زیبای این ساختمان می‌باشد که می‌توانید از تماشای آن لذت ببرید.

خانه تاریخی احسان؛ محکم و استوار
خانه قدیمی احسان یکی از یادگار‌های به جای مانده از دوره قاجاریان می‌باشد که علیرغم عمر صد ساله تا امروز استوار و محکم باقی مانده است. در این خانه می‌توانید معماری و هنر ایرانی را در هر گوشه از آن مشاهده کنید و سازندگان آن را تمجید کنید. در این خانه علاوه بر حیاط‌های درونی و بیرونی، می‌توانید اتاق هفت دری را مشاده کنید که در سایر نمونه‌های مشابه ش کمتر دیده میشود.
از دیگر ویژگی‌های اصلی خانه احسان که آن را از سایر خانه‌های تاریخی کاشان منحصر به فرد می‌کند، وجود بادگیر مرتفع در آن می‌باشد. نوع اتاق‌های ساخته شده در این خانه و زیبایی حیاط و محوطه آن باعث شد تا در چند سال اخیر به اقامتگاه سنتی تغییر کاربری دهد.
با کمی فاصله از این خانه می‌توانید از بازار زیبای کاشان و تیمچه امین الدوله بازدید کنید و دقایقی را در کنار قدیمی‌ترین بنای شهر؛ یعنی مسجد جامع کاشان سپری نمایید.