نقش معنویت در زندگی به سبک انتظار

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: خدای متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ» این یعنی اگرچه اهداف متعددی در حیات آدمی دنبال می شود اما آن هدف اصیل و غایی که در پرتوی خلقت این برترینِ مخلوقات دنبال می شود عبودیت و بندگی خدا است که با حیات معنوی و انتخاب سبک زندگی دینی ممکن می شود.

به عبارت دیگر، هرچند تلاش برای تامین زندگی، نشاط و شادابی و تفریحات سالم، مراعات بهداشت و تندرستی، رفت و آمد با مردم و روابط اجتماعی، فعالیت های علمی آموزشی و ... همه خوب و لازم و توصیه اسلام است، هرگز جای نیاز روحی و معنوی را نمی گیرد. بلکه بخشی از فرصت ها باید به عبادت و نماز و دعا و تفکر و امور معنوی بگذرد تا خلاء معنویت پیش نیاید.

به یاد خدا بودن و ذکر او را گفتن یکی از اهداف عبادت ذکر شده است. در آیه ۱۴ سوره مبارکه «طه» خداوند خطاب به موسی(ع) ضمن معرفی خود به عنوان خدایی یکتا و تأکید بر وحدانیت خود، از موسی(ع) می‌خواهد که خدا را عبادت کند و نماز را برپا دارد تا یاد و ذکر خدا همیشه با او همراه باشد. مفسرین کلمه «فاعبدنی» در آیه را رکن عمل (فروع دین) که رکن دوم ایمان است، می‌دانند. 1

پیامبر اکرم(ص) اوقات درون خانه را به سه بخش تقسیم می کرد، بخشی برای خدا، بخشی برای خانواده، بخشی هم برای امور شخی خویش.

ائمه معصوم علیهم السلام نیز بخشی از فرصت خود را به امور معنوی و ذکر و سجود و توجه به معبود می گذراندند. اینکه نمازهای واجب روزانه به پنج وقت اختصاص یافته برای آن است که صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشاء به یاد خدا باشیم و معنویت از زندگی ما حذف نشود.

در متون دینی راه‌های عبادت و بندگی را منحصر در انجام برخی مناسک عبادی مانند نماز و روزه و حج و... ندانسته‌اند بلکه مظاهر و مصادیق دیگری نیز برای عبادت در آیات و روایات ذکر شده است. در این متون علاوه بر مناسک عبادی، نسبت به انجام کارهایی مانند دعا، تفکر، انتظار فرج 3 و کسب روزی حلال به عنوان راه های عبادت خداوند تأکید شده است.

علاوه بر این مظاهر دیگری هم برای عبادت معرفی شده که عبارتند از:

مناسک عبادی: مناسک عبادی از جمله نماز، روزه، حج و... مظاهر عبادت خداوند نامیده شد‌اند. در متون دینی به صورت ویژه نماز را به عنوان ستون دین،4 از مهم‌ترین مصادیق عبادت معرفی و آثار زیادی بر آن بار شده است.5

دعا: یکی از مظاهر عبادت، دعا کردن و مناجات به ساحت خداوند است. این دستور در آیات 5 و روایات و سیره اهل بیت(ع) جایگاه ویژه‌ای دارد، به صورتی که پیامبر اسلام(ص) دعا را مخ عبادت 6 و امام علی(ع) آن را محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند 7 معرفی کرده است.

کسب روزی حلال: به دست آوردن روزی حلال و تامین معیشت خانواده در روایات به عنوان یکی از اجزا برتر عبادت خداوند 8 معرفی شده است.

تفکر: در روایات از تفکر یا لحظه‌ای تفکر و تعقل درباره قدرت و امر خدا به عنوان بالاترین عبادت‌ها نام برده شده است؛ زیرا این نوع تفکر انسان را به خوبی و احسان و عمل به آن راهنمایی می‌کند.9

امام زمان عجل الله تعالی فرجه نیز مثل دیگر ائمه(ع) در زمینه عبادت و حیات معنوی برای ما سرمشق هستند. در زیارت آل یاسین، ما به حضرت مهدی(ع) سلام می دهیم، آنگاه که می نشیند و می ایستد، آنگاه که قرآن می خواند، آنگاه که در نماز و قنوت است، آنگاه که به رکوع و سجود می رود، آنگاه که خدا را حمد می کند و تسبیح و تکبیر می گوید و استغفار می کند: «السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تُصَلِّی وَ تَقْنُتُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَرْکَعُ وَ تَسْجُدُ...».10

و در یکی از دعاهای امام زمان(عج) است که: «واجعلنی ممّن لایبسط کفاً الا الیک؛ مرا از آنان قرار بده که جز به درگاه تو دست طلب نگشایم».11

لذا بر منتظران آن حضرت(ع) است که برای آراستگی به اخلاق و معنویت در عبادت از یکدیگر سبقت بگیرند، چنان که قرآن کریم می فرماید: «لا یسْتَوِی مِنْکمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِک أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ کلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنی»12

البته برخی تنها به یاد خدا می افتند که دچار دردسر و گرفتاری می شوند. خدا همیشه دوست دارد صدای نیایش بنده اش را بشنود. امام باقر(ع) فرمودند: «هیچ چیز نزد خدا محبوب تر از آن نیت که از او درخواست شود.»13

و نیز می فرمایند: سزاوارتر است که دعای مومن در حالت گشایش و آسایش، مثل دعایش در حال شدت و گرفتاری باشد».14

پی نوشت ها:

1-المیزان، ج۱۴، ص۱۴۰؛

2-الامالی، ص۴۰۵؛

3- المحاسن، ج۱، ص۴۴؛

4-سوره عنکبوت، آیه ۴۵؛

5-سوره بقره، آیه ۱۸۶؛ سوره غافر، آیه ۶۰؛

6- بحار الانوار، ج۹۳، ص۳۰۰؛

7- الکافی، ج۲، ص۴۶۸؛

8- الکافی، ج۵، ص۷۸؛

9- الکافی، ج۲، ص۵۵؛

10-زندگی مهدوی(اخلاق و اوصاف منتظران)، ص 18؛

11- بحارالانوار، ج98، ص326؛

12-حدید، آیه 10؛

13- بحارالانوار، ج66، ص393؛

14-اصول کافی،ج2، ص488.

پایان پیام/9