لباس سنتی فارس آمیخته ای از فرهنگ و هنر/ جاذبه ای برای جذب گردشگران

مورخان و شاعران از خلعت بخشیدن های نوروزی بر این باورند که در وقف نامه حاج شفیع ابریشمی زنجانی آمده است هر سال شب های عید نوروز پنجاه دست لباس دخترانه و پسرانه، همراه با کفش و جوراب از درآمد موقوفه تهیه و به افراد نیازمند تحویل داده می شد و سفرنامه نویسان دوره صفویه و قاجاریه، در وصف جشن های نوروزی از لباس های فاخر مردم فراوان یاد کرده اند.

احسان سمیع زاده فعال محیط زیست گردشگری فارس گفت: پوشیدن لباس نو الهام گرفته از نو شدن و تغییر تحول در طبیعت است و ما نیز باید از لحاظ فکری و اعتقادی خودمان را تغییر دهیم.

وی بیان کرد: با نگاهی به رنگ های لباس ایرانیان در مازندران و دیگر شهرها یا قشقایی های ساکن در استان فارس می بینیم که استفاده از ترکیب رنگ در میان ایرانیان بسیار متنوع بوده و بعضی از رنگ های متنوع در لباس، فرش، لوازم خانه و پرده که در قدیم وجود داشته در زندگی امروزی دیده نمی شود و روانشناسان، جامعه شناسان و مردم شناسان باید این مسائل را بررسی کنند و به این قضیه توجه داشته باشند که چرا ایرانیان در فرهنگ قدیم از طیف های مختلف رنگی از جمله رنگ های شاد و سرزنده استفاده می کردند که در روحیه افراد تاثیر داشته و امروزه رعایت نمی شود و دلیل آن تنوع طلبی در زندگی کنونی است.

طاهری پژوهشگر پوشاک و آیین های بومی و محلی ، تاکید کرد: پوشیدن لباس نو در نوروز به کتاب های فرهنگ عامه بر می گردد که در قدیم رسم بر این بوده مردم سالی یک بار از بازار خرید کنند و این شرایط برای افراد ثروتمند فراهم بود.

وی تصریح کرد: پارچه ها در قدیم دستباف بوده و بیشتر دوام داشته است اما از زمان جنگ جهانی دوم که پارچه هایی با الیاف مصنوعی مانند نفت و مواد شیمیایی اختراع شد انسان ها توانستند این پارچه ها را با قیمت کمتری تولید و بازار عرضه کنند زیرا الیاف مصنوعی که با الیاف طبیعی ترکیب می شد دیگر کیفیت پارچه های دستباف را نداشت.

طاهری گفت: با ورود پارچه های اروپایی مانند حریر و ساتن دوشه که ارزان قیمت بود باعث شد فروش پارچه های دستباف پشمی کمتر شود و این پارچه ها از بازار خارج شوند.

پژوهشگر پوشاک و آیین های بومی و محلی اظهار کرد: در قدیم رسم بر این بود که خانواده هایی که بضاعت مالی کمتری داشتند لباس پدر را که دیگر استفاده نمی شد برای پسران و لباس مادر را برای دختران خانواده کوچک می کردند و نقوش روی لباس بستگی به دوره های مختلف تاریخی دارد مانند نقوش اسلیمی، طرح بته جقه، گل های لاله عباسی و طرح هایی به شکل اشکال هندسی است، لباس مردان نیز به طور معمول قبا و شال کمری بود و کلاه نمدی بر سر می گذاشتند که بعد از متحد الشکل شدن لباس ها در زمان رضا شاه مردان کت و شلوار با کراوات می پوشیدند و کلاه شاپ بر سر داشتند.

وی افزود: پوشیدن لباس نو و خانه تکانی با آمدن فصل بهار بود، مردم با نزدیک شدن به عید نوروز در خانه های خود گل و نیز درخت می کاشتند و امروز با توجه به اینکه هر ایرانی ممکن است چندین دست لباس و کفش داشته باشد اما همچنان سنت پوشیدن لباس نو پا بر جا است.

طاهری گفت: کمپانی های تجاری رنگ و مد لباس را انتخاب می کنند و هر ساله مدل جدیدی از لباس به بازار عرضه می شود .

وی افزود: تزئینات لباس زنان دربار در گذشته به صورت سوزن دوزی با نخ های الوان ابریشمی، گلابتون و نخ نقده از جنس آرایه هایی مانند مروارید، طلا ،نقره ،پولک،منجوق و ملیله بوده است و بر روی کلاه و آرخالق سنجاق هایی از طلا و جواهر استفاده می شد و کفش ها نیز مزین به جواهر و مروارید بود اما کفش مردم عادی از گالش و گیوه دستباف بود.

وی تاکید کرد: در استان فارس اقوام مختلفی ساکن هستند که از جمله آن ها می توان به ایل بزرگ قشقایی، ایلات خمسه، ایل لر(ممسنی) و طوایف دیگر اشاره کرد که لباس این اقوام دارای تنوع دوخت و تزئینات در رنگ های زیبا و برگرفته از طبیعت زندگی شان بوده و مردمان شهر و روستا در خطه فارس نیز با آداب و رسوم و مراسم های مختلف زندگی می کردند که لباس هر منطقه از استان دارای ویژگی ها و زیبایی های خاص خود است.

خدابخش رضایی رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک شهرستان شیراز تصریح کرد: پوشاک شیراز ۱۰ برابر نیاز بازار فروشگاه عرضه پوشاک بوده و ۳۰ تا ۲۰ درصد لباس از خارج وارد ایران می‌شود که همین امر توازن عرضه و تقاضا را دچار مشکل کرده است.

وی با بیان اینکه کمیت و کیفیت لباس روز به روز در حال پیشرفت است، افزود: به لحاظ حجم تولید قیمت لباس به تناسب پایین‌تر است.

رضایی ادامه داد: در سطح کشور ۸ برابر عرضه پوشاک داریم که در شهر‌های تهران، مشهد و تبریز اجناس از نظر کیفیت و کمیت متفاوت هستند به طور مثال بهترین بافت لباس از نظر بافتنی در شهر خمین است.

وی با تاکید بر اینکه به استناد ماده ۶۵ قانون نظام صنفی دستور برای نصب اتیکت بر روی کالای مورد عرضه باید زده شود، گفت: فروشندگان پوشاک مجاز هستند که هر جنسی را ۲۲ درصد بیشتر از قیمت فاکتور خرید به مشتری ارائه دهند که آن ۲۲ درصد هم بابت سود و هزینه است و سازمان حمایت از مصرف‌کننده تعیین کرده که اگر فروشنده‌ای بیشتر از مقدار تعیین شده از مشتری سود دریافت کند تخلف کرده است.

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک شهرستان شیراز از شهروندان درخواست کرد در صورت مشاهده هر گونه تخلف مراتب را به سامانه پیامکی ۱۲۴ یا شماره تلفن ۳۲۳۴۰۰ اطلاع دهند تا از طریق معاونت بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت، مدیریت بازرسی اصناف، اتحادیه پوشاک و تعزیرات حکومتی پیگیری شود.

خرید لباس نو و برخی وسیله های فرسوده که در عید نوروز نیاز به نو شدن داشت رقم عمده هزینه های فصلی و گاه سالیانه خانواده ها را تشکیل می داد و بسیاری از خانواده‌ها که در سوگ یکی از نزدیکان لباس سیاه پوشیده اند، به مناسبت نوروز و در هنگام سال نو لباسی دیگر می پوشیدند.

در گذشته که فروشگاه ها و بازارهای فروش لباس آماده نبود مردم دوختن لباس خود را به خیاط ها سفارش می دادند، و نوبت های دوخت و کار شبانه روزی خیاطان یکی از سختی های خانواده بود.

عید نوروز روز جشن شادی همگانی بود و مردم با پوشیدن لباس نو و گذاشتن کلاه نوروزی بر روی سر سال نو را جشن می گرفتند.