قهرمان ملى کیست؟

شهید احمد شاه مسعود یا غازى امان الله خان؟
اساساً هیچکسى قهرمان زاده نمیشود. قهرمانان انسان هاى عادى اند که با کسب ویژه گى هاى منحصر بفرد، و خدمات بى شائبه به ملت شان، سمبول و تجسم اندیشه و اراده جمعى میشوند که فداکارى، ایثار و قربانى هاى آن ملت در وجود شان متجلى و متبارز میشود.

هیچکسى نمیتواند خود را قهرمان بنامد و احدى هم نمیتواند با کسب القاب رسمى به مقام شامخ قهرمانى تکیه زند. آنانیکه به این افتخار بزرگ نایل آمده اند، نه تنها زنده گى پر ثمر شان را وقف مبارزه براى خوشبختى مردم شان نموده اند بلکه جان شیرین شانرا نیز در راه تحقق آرمانهاى ملت شان هدیه نموده اند.

عده اى بر این باورند که صرفاً شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملى کشور ماست و اعطاى این لقب بدیگرى پذیرفتنى نیست. و برخى هم باور دارند که غازى امان الله خان، قهرمان ملى کشور ماست.
براى اینکه ثابت شود کدامیک از این دو شخصیت تاریخى، شایسته و درخور این مقام برازنده است، لازم است تا عملکرد هر دو شخصیت را در بستر تاریخ ارزیابى نمود.

در بررسى کارنامه ى قهرمانان، خاستگاه اجتماعى، نحوه ى مطرح شدن، اهداف ، خدمات و فرجام زنده گى آنها اهمیت زیادى دارد.
غازى امان الله خان اشراف زاده ى بود که با دست داشتن در مرگ راز آلود پدر و در کشاکش خاندان سلطنتى قدرت را تصاحب نمود. صاحبنظران ویژه گى هاى مثبت او را در اعلام استقلال کشور از استعمار انگلیس و اهداف اصلاح طلبانه و ترقیخواهانه ى وى عنوان مى کنند. همانکونه عدم رعایت ضوابط و حساسیت هاى اعتقادى و اجتماعى آن زمان و فرار بزدلانه ى او را از کشور بمثابه ى نقاط سیاه در شخصیت وى برجسته مى نمایند. بدون شک او خواهان پیشرفت و انکشاف کشورش بود اما با کاربرد شیوه هاى غلط، نه تنها منتج به عقیم شدن برنامه هایش گردید، بلکه سالهاى مدیدى افغانستان را از پیشرفت و ترقى بازداشته، و اسباب زوال حکومتش را چنان فراهم نمود که سى سال را با مبالغ هنگفت غارت کرده از بیت المال در انزواى سیاسى ایتالیا درناز و نعمت بسر برد و یادى هم از کشور و مردمش ننمود.

شهید احمد شاه مسعود، شخصیتى است که جهاد و مبارزه ى عملى و مستقلانه را با اشغال کشورش توسط ابرقدرت شوروى آغاز نمود. بطور تدریجى و در شرایط سنگین و طاقت فرسایى که دیگران زنده گى رام و آرام را در خارج از کشور اختیار نموده بودند، سنگر خونین را بر همه ى راحتى هاى جهان ترجیح داده، در کنار مردمش مقاومت و مبارزه نمود. جهاد در برابر شوروى و مقاومت در برابر تروریزم و افراطیت، امتیازات منحصر بفردى بوى محسوب میشود که احدى در آن شک ندارد. اما گویا دخالت در جنگ داخلى و عدم توفیق در ایجاد حکومت قدرتمند مرکزى از ایراداتى است که شخصیت او را در چنبره ى سوال منتقدانش قرار میدهد. اما پایان شکوهمند زندگى او و شهادتش بدست ناپاک ترین دشمنان بشریت، او را در زمره ى شخصیت هاى بزرگ جهان قرار داد.

مزیدى بر اینها، اگر زندگى سایر قهرمانان و زعماى ملى کشور ها نظیر گاندى، نلسن ماندلا، چگوارا، عمر مختار و و را مرور نماییم، بوضوح در مى یابیم که قهرمانان نه تنها زاده ى دربار و دفتر نیستند بلکه اغلب دولتمردان موفقى هم نبوده اند. گاندى بدست یک سک افراطى هموطنش بقتل رسید. چگوارا همسرنوشت کاسترو در ساختن نظام نشد و ماندلا دولتمرد موفقى نبود. اما همه قهرمانان کشور شان و شخصیت هاى بزرگ و مورد احترام جهان اند. احمد شاه مسعود نیز از این امر مستثنى نیست. علیرغم انتظارات زیادى که از وى در نجات این کشور بحران زده مى رفت . خدمات ارزشمند وى هرگز در تاریخ معاصر کشور فراموش شدنى نیست.

بارى در پاسخ خبرنگارى که او را قهرمان خطاب نمود، ، فروتنانه و بى آلایشانه اظهار کرد که: در واقعیت این ملت افغانستان است که قهرمان اند. و من تا زمانى که به اندازه ى پکولم جاى پا در این وطن داشته باشم، در راه عزت و شرافت این ملت مبارزه مى کنم.
او برخاسته از متن مردم بود، مرزهاى دوستى و دشمنى اش را منافع و مصالح علیاى کشورش معین مى نمود. او چنان در منافع ملى کشور و مردمش ذوب شده بود که به هیچ پست و عنوانى دلبسته نبود.
بدون شک او تجسم و سمبول آرمانها و اراده ى ملتى بود که وى آنان را قهرمان خطاب مى نمود.
نام نامى و یاد گرامى اش بر تارک تاریخ جاودانه باد

محمد عارف منصوری