اجرای قانون حمایت از حقوق معلولین؛ از حرف تا عمل

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، در حالی هفته معلولین را پشت سر می گذاریم که در مجموع زندگی افراد توانیاب آنگونه که باید از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست. عدم مناسب سازی پیاده راه ها، نبود زیرساخت های تردد معلولین، عدم توجه به تردد معلولین در حمل و نقل عمومی و جای خالی بسیاری از امکانات مورد نیاز برای بهبود کیفیت زندگی افراد توانیاب از جمله مباحثی است که همواره در جامعه مشهود است.

در سال های اخیر برنامه ها و طرح های متعددی از سوی نهادهای ذی صلاح و مدیریت شهری برای امور مختلف معلولین تهیه، تدوین و تصویب شده است اما در اجرای طرح ها و برنامه های حمایتی و خدماتی، نمود عینی و عملی قابل دفاعی وجود نداشته است.

قانون «حمایت از حقوق معلولین » که اسفند ماه 96 به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسید و در آن نهادهای ذی صلاح نظیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور، قوه قضاییه، قوه مقننه، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، سازمان ها و موسسات تابعه و وابسته به آنها، شهرداری ها و تمام سازمان ها و شرکت های که شمول آنها مستلزم ذکر نام است و یا به نحوی از بودجه عمومی دلوت استفاده می کنند یا قسمتی از بودجه توسط دولت تامین می شود، نیز ملزم به اجرایی کردن این قانون شدند.

مناسب سازی، دسترس پذیری و تردد و تحرک از جمله مواردی بود که در قانون حمایت حقوق معلولین به آن پرداخته شده است و در قالب آن وزارتخانه ها، سازمان ها، موسسات و شرکت های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی باید در طراحی، تولید و احداث ساختمان ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که دسترسی و بهره مندی افراد توانیاب ( معلول) مانند افراد عادی جامعه امکان پذیر باشد.

این درحالی است که با بررسی اجمالی از وضعیت کلانشهر تهران، این گونه به نظر می رسد که معابر، خیابان ها، وسایل نقلیه عمومی و ساختمان های اداری، تجاری و مسکونی آنگونه که باید برای حضور و تردد معلولین و افراد توانیاب مناسب سازی نشده است و از حرف تا عمل فاصله زیادی وجود دارد.

مدیریت شهری یکی از نهادهای تاثیرگذار در حوزه ارتقا کیفیت زندگی افراد توانیاب و مناسب سازی و دسترس پذیر ساختن شهر برای آنها است که متاسفانه کارنامه قابل قبولی در مناسب سازی فضای شهری، دسترس پذیری، تردد و تحرک افراد توانیاب از خود ارائه نکرده است. دغدغه ای که دست اندرکاران مدیریت شهری به آن اذعان دارند.

معابر شهری شرایط لازم برای تردد ایمن توانیابان را ندارد

«محمد علیخانی» در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان درباره وضعیت حمل و نقل عمومی و دسترس پذیر نمودن آن برای افراد توانیاب گفت: می دانیم که هنوز شهرهای ما و شهر تهران آن شرایط لازم را برای تردد ایمن و راحت و مطمئن افراد پیاده به ویژه توان یابان را ندارد و حتی عموم افراد نیز در هنگام تردد با مشکلاتی مواجه هستند.

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد: افراد توانیاب مشکلات خاصی دارند و به خدمات ویژه نیاز دارند که می دانیم که شرایط خیلی مناسب نیست برای آنها، بنابراین اقداماتی را در دست اجرا داریم.

علیخانی افزود: ما نیز پیگیر هستیم و در پروژه هایی که اجرا می شود و در بخش حمل و نقل عمومی و مترو به دنبال آن هستیم برای تسهیل تردد افراد توانیاب شرایط فراهم کنیم.

در اجرای مصوبات مناسب سازی معابر موفق نبوده ایم

« محمد سالاری» نیز در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، درباره مناسب سازی معابر شهری گفته بود: متاسفانه باید بگوییم که علی رغم تمهیدات مناسبی که در مناسب سازی تردد معلولین در ساختمان های شهر تهران، ساختمان های در حال احداث هستند و پروانه بگیرند به موجب الزاماتی ایجاد شده است؛ اعم از الزام به ایجاد رمپ معلول با شیب مناسب و استاندارد که حدود 7 درصد است و یا ایجاد و احداث جک معلول در ساختمان ها انجام شده است.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با بیان اینکه در معابر و پیاده راه ها وضعیت بسیار، بسیار نامناسب و بلکه نابهنجار است، افزود: در اصل وضعیت پیاده راه ها و معابر شهر نه تنها برای تردد معلولین نامناسب است بلکه حتی برای افراد عادی به خصوص افراد کهنسال و کودکان نیز به شدت نامناسب است.

وی خاطرنشان کرد: بخشی نتیجه عدم توجه مدیریت شهری طی سالیان گذشته بوده و بخشی هم به دلیل عدم نهادینه شدن این دغدغه در بین آحاد جامعه شهری و متولیان ساخت و ساز، مهندسین ناظر و اساسا خود مردم عادی که این موضوع را به عنوان یک مطالبه از همسایگان، شهروندانی که در آن کوچه و گذر زندگی می کنند و به طریق اولی از مدیریت شهری تقاضا نمی کنند یا نکرده اند.

سالاری تصریح کرد: طی سال های اخیر اساسا موضوع نامناسب بودن معابر شهری و اماکن عمومی به شدت در سطح دیده بان های شهری و رسانه ها به آن پرداخته می شود و در آستانه ایجاد یک دغدغه هستیم.

در اجرای مصوبات مناسب سازی معابر موفق نبوده ایم

سالاری تصریح کرد: مجموعه ای از مصوبات در شورای شهر در دوره های گذشته از جمله دوره چهارم داریم که متاسفانه در اجرای آن مصوبات به دلایلی که در بالا ذکر شد، خیلی موفق نبودیم.

وی توضیح داد: در حال حاضر؛ فردی که متولی ساخت و ساز است می رود در معبری و ساختمانی یا اماکن عمومی نظیر پاساژ می سازد؛ اساسا مجموعه نهادهای نظارتی نظیر شهرداری تهران یا سازمان نظام مهندسی و مهندسین ذی صلاح زیر نظر نظام مهندسی که باید آنها تایید کنند تا پروانه و پایان کار به ساختمان داده شود به این موضوع که وضعیت ورودی ساختمان نسبت به بقیه پیاده راه چه وضعیت دارد؛ توجه جدی به آن نمی کنند به طوریکه بعضا دیده می شود، رمپ ها از ورودی خیابان آغاز شده است و پیاده راه بخشی از رمپ یک ساختمان است. طبق ضوابط شهرسازی این نوع ساختمان ها نباید مجوز پایان کار دریافت کنند.

ساختمان های فاقد رمپ معلولین نباید مجوز پایان کار بگیرند/برخی رمپ ها غیراستاندارد است و از ورودی خیابان آغاز می شود

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران افزود: مهندس ناظری که می آید اینگونه ساختمان ها را تایید می کند و برگه سبز می دهد که ساختمان پایان کار دریافت کند؛ تخلف می کند و تخلف آن مهندس ناظر نیز در کمیته های بازرسی مورد رسیدگی قرار می گیرد.

سالاری گفت: شهرداری و کارشناس شهرسازی که در مرحله پایان کار به آن توجهی نمی کند؛ مهم تر از آن مردم ساکن در همسایگی ساختمان مردم به عنوان یک مطالبه مطرح کنند و اعتراض کنند. شهروندان ممکن است به عنوان یک اعتراض درونی مطرح کنند اما بهسازی معابر عمومی باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود تا ما بتوانیم اقدامی انجام دهیم.

شورا و کمیسیون های تخصصی در ایفای نقش نظارتی موفق نبوده اند

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با بیان اینکه نظارت شورا در الزام مدیران شهری به اجرای مصوبات هم بسیار مهم است، خاطرنشان کرد: شورا و کمیسیون های تخصصی هم در ایفای نقش نظارتی متاسفانه موفق نبوده اند.

سالاری تاکید کرد: در حال حاضر می خواهیم به عنوان یک مطالبه جدی از این همراهی نظارت همگانی و رسانه ها بهره ببریم و فکر می کنیم با این رویکرد موفقیت های خوبی را در این بخش رقم بزنیم.

قانونی که از حرف تا عمل راه طولانی در پیش دارد

قانون حمایت از حقوق معلولین که در 10 فصل و 34 ماده تصویب شده است در فصل نهم ( معیشت و حمایت های اداری و استخدامی) دولت را مکلف می کند تا کمک هزینه افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور کند.

همچنین در اصلاحیه قانون حمایت از حقوق معلولین، قانون ۳ درصد استخدام و به کارگیری معلولان در نهادها و مراکز مختلف مورد تاکید قرار گرفته است. این در حالی است که قانون به کارگیری و استخدام افراد توانیاب نیز بر روی کاغذ مانده و تا اجرایی شدن در نهادهای مختلف، راه طولانی در پیش دارد.

با این حال قانون به کارگیری معلولین در نهادها، سازمان ها و وزارتخانه های مختلف در ایامی نظیر هفته معلولین پررنگ تر می شود و در این ایام وعده های زیادی از سوی مسئولان و دست اندرکاران برای حمایت از معلولین و افراد توانیاب و اجرای قانون اشتغال معلولین شنیده می شود و در رسانه ها بازتاب های زیادی از آنها مشاهده می کنیم.

«ولی الله شجاع پوریان» درباره فعالیت های اداره کل سلامت درخصوص بهبود کیفیت زندگی افراد کم توان، با حمایت کانون ها و ثمن های فعال در حوزه معلولان به خبرنگار شبستان می گوید: از طریق اداره کل سلامت، امکانات پزشکی و درمانی، گاهی معاینات فصلی و دوره ای در اختیار معلولان قرار می دهیم.

معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به قانون بکارگیری معلولان تصریح کرد: در گذشته قانونی تصویب شد مبنی بر اینکه نهادها و دستگاه های دولتی تا ۳ درصد مجاز هستند که افراد معلول را به کارگیری کنند که خوشبختانه این قانون امروز به یک قانون تکلیفی تبدیل شده است و همه نهادها مکلف هستند تا ۳درصد از سهمیه جذب و اشتغال شان را به معلولین اختصاص دهند.

وی با بیان اینکه تلاش می کنیم تا قانون بکارگیری معلولان را در شهرداری تهران اجرایی کنیم، افزود: در بدنه شهرداری تهران رصد می کنیم و جاهایی که شرایط برای حضور و اشتغال معلولان و افراد کم توان مهیا و مناسب باشد، می توانیم از این قشر حمایت کنیم و آنها را به کارگیری کنیم.

مجازات اسلامی در انتظار دستگاه‌هایی که قانون جذب سه درصد معلولان را اجرا نکنند

از طرفی «انوشیروان محسنی بندپی» در همایش روز جهانی معلولان امسال با بیان اینکه ما موظفیم بند بند قانون حمایت از معلولان را اجرایی کنیم، گفته بود: در این زمینه سازمان های مردم نهاد کمک زیادی به ما می کنند و در حال حاضر 2 هزار و 200 سمن که 850 مورد آن شبانه روزی و مابقی روزانه فعالیت می کنند به ما کمک می کنند.

رییس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه مهمترین راهبرد ما این است که در اشتغال و مسایل رفاهی برای معلولان کم نگذاریم، خاطرنشان کرد: ما باید در این حوزه ها مطالبه گری داشته باشیم و ما به طرق مختلف زمینه اشتغال معلولان را فراهم می کنیم که یکی از آنها تامین بیمه کارفرمایی است لذا هر نهاد و بنگاه اقتصادی که معلولان را بکارگیری کند سازمان تامین اجتماعی بیمه کارفرمایی آنان را تقبل می کند و همچنین می توانند از وام های کم بهره ما برخوردار شوند.

سرپرست سازمان تامین اجتماعی با اشاره به قانون سه درصدی بکارگیری معلولان توسط دستگاه ها گفت: در صورتی که دستگاهی از استخدام معلولان طبق این قانون ممانعت به عمل بیاورد سهمیه استخدامی آنها قطع و مشمول مجازات قانون اسلامی می شود.

وی با بیان اینکه ما از ابتدای سال تاکنون 28 هزار اشتغال ایجاد کردیم، اظهار کرد: بیش از 15 هزار از این مورد برای معلولان بوده است.

پایان پیام/47