ابن سینا خلاق و نوآور در تاریخ فلسفه جهان

همدان - ایرنا - همایش فلسفه و حکمت ابن سینا فرصتی شد تا بار دیگر در جوار آرامگاه شیخ الرئیس خلاقیت، نوآوری وتاثیر ژرف یگانه فیلسوف اسلام بر نظام فلسفی جهان را یادآوری کرده و به آن ببالیم.

به گزارش ایرنا؛ پزشک، ریاضی‌ دان، منجم، فیزیک ‌دان، شیمی ‌دان، روانشناس، جغرافی دان، زمین شناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف جهان بخشی از القاب شیخ الرئیس بوعلی سیناست.
ابن سینا زندگی ناآرام و سراسرحادثه ای داشت اما اندیشمند و نویسنده ای پرکار بود، آنچه از نوشته های خرد و کلانش به جامانده نشان دهنده ذهن فعال و پویای اوست که گویی در شرایط سخت و توان فرسا هم از خلاقیت و کوشش یک لحظه نایستاده است.
به ویژه فلسفه ابن سینا که ژرف ترین و ماندنی ترین تأثیر را بر تفکر فلسفی اسلامی پس از او و نیز بر فلسفه اروپایی سده های میانه داشته است.
این نظام فلسفی آمیزه ای از مهم ترین عناصر بنیادی فلسفه مشایی - ارسطویی و برخی عناصر مشخص جهان بینی نوافلاطونی در پیوند با جهان بینی دینی اسلامی است.
او پیش از هر چیز پیرو ارسطو است اما این پیروی از ارسطو، تعصب آمیز و کورکورانه نیست بلکه در بنیان گذاری و نوآوری های فلسفی سهم فراوانی داشته به گونه ای که در جای جای آثارش اندیشه ای ژرف موج می زند و در هر مشکلی اهل نظر و فکر بوده است.
فلسفه ابن سینا بر فلسفه دیگران برتری دارد زیرا معانی را ساده و با واژگانی اندک ولی پرمعنی در دسترس اهل دانش نهاده است.
افزون بر نوآوری های شخصی که بر بوعلی شناسان پوشیده نیست تلاش او در برابرسازی فلسفه با شرع و معارف دینی قابل توجه است.
به مناسبت روز جهانی فلسفه بهانه ای دست داد برای گردهمایی تعدادی از بوعلی پژوهان از دانشگاه های کشور در همایش «بزرگداشت ابن سینا حکیم هزاره ها» تا عمیق تر و نکته سنج تر به موضوع فلسفه ابن سینا بپردازند.
این همایش عصر چهارشنبه به همت بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا برگزار شد و مخاطبان و جامعه هدف این همایش جمع علاقه مند و تشنگان فلسفه که بیشترشان اساتید، معلمان و دانشجوهای رشته های مرتبط با فلسفه و منطق بودند.
دکتر فرشنه ندری ابیانه استادیار دانشگاه بوعلی سینا، آغازگر این همایش بود که درباره «انسان شناسی سینوی» سخنرانی کرد و گفت: «علم النفس» به شکل امروزی مطرح نبوده اما بوعلی سینا به مساله نفس به خوبی پرداخته و در آثار عرفانی به شکل بدیهی به طرح مباحث انسان شناسی می پردازد.
تعریف نفس، مراتب و قوای آن، ارتباط نفس با معاد، حدوث و بقای آن پس از مفارقت از بدن، رابطه نفس با سعادت اخروی و موانع دستیابی به سعادت، کلید واژه های پژوهش دکتر ندری ابیانه بود که جز به جز آنها را معنی کرد و حاضران هم با گوش جان شنیدند.
غلامرضا و شهین اعوانی نیز خواهر و برادرهای مشتاق بوعلی سینا بودند که نتایج پژوهش هایشان را به این همایش ارایه کردند، ارتباط تنگاتنگ انسان ، مبدا و معاد را دکتر شهین اعوانی عضو هیات علمی موسسه پژوهش حکمت و فلسفه ایران مطرح کرد و عقاید بوعلی سینا را در باب آخرت، نفس و رستاخیز با کلامی شیوا بازگو کرد.
او رساله «اضحویه و جاودانگی نفس» از نظر ابن سینا را تشریح کرد و با ضرب المثل «دنیا مزرعه آخرت است» سعی کرد این مبحث را به طور ساده و عامیانه برای برخی از حاضران مانند من که با فلسفه غریبه بودم، ملموس و قابل درک کند.
این استاد دانشگاه گفت: بوعلی سینا در این رساله آمرزیده و یا نیامرزیده شدن انسان ها را وابسته به ارتباط با خداوند می داند و از این لحاظ انسانها را به گروه های مختلفی تقسیم می کند.
دکتر غلامرضا اعوانی رئیس انجمن حکمت و فلسفه ایران نیز با دست پر به این همایش تخصصی آمده و گوشه هایی ازیافته هایش از ویژگی های فلسفه ابن سینا را با خود آورده بود .
او سخنانش را با افسوس و حسرت از کم توجهی به فیلسوف جهان اسلام شروع کرد و گفت: هنوز کتابی که بتواند شان و مقام و شاهکار ابن سینا را در تاریخ فلسفه بیان کند، منتشر نشده است.
دکتر اعوانی چشم امید به جوانان دارد که همت کرده و مسائل فلسفه را دقیق بخوانند و مقام ابن سینا را درک کنند.
به گفته این پژوهشگر برجسته کشور 40 درصد آثار ابن سینا هنوز چاپ نشده و به صورت نسخه های خطی است البته صرف نظر از اینکه بسیاری از آثار ابن سینا ازبین رفته و این مایه خجالت و شرمندگی برای ایرانیان است.
دکتر اعوانی پس از آه و افسوس خوردن برای یگانه فیلسوف جهان اسلام، موضوع «عقل و وحی» از دیدگاه شیخ الرئیس و ارتباط بسیار مهم آنها در ادیان مختلف به ویژه در ادیان ابراهیمی را تفسیر و تشریح کرد.
در ادامه دکتر فاطمه فنا استاد فلسفه و نویسنده مدخل ابن سینا دانشنامه جهان اسلام آثار عرفانی بوعلی سینا را معرفی کرد و گفت: قصه تمثیلی «سلامان و ابسال» از جمله این آثار است و بنابر شواهد و منابع موجود این قصه نوشته و اثر خود شیخ الرئیس است.
در نظر ابن سینا سلامان و ابسال دو برادر که هریک نماد قوه شهوانی و عقلانی هستند.
تربیت فرزند از دیدگاه بوعلی سینا مغفول نمانده و به طور مفصل در کتاب پزشکی معروف خود به نام «قانون » به این موضوع پرداخته به طوریکه از لحظه تولد تا 14 سالگی برای تربیت روح و جسم کودک دستورالعمل های ویژه ای آورده است.
دکتر حبیب قلی نجفی این مطالب تربیتی را استخراج و به شکل منسجمی برای حاضران شرح داد بوعلی سینا به تغذیه نوزادان با شیر مادر، آوازخواندن، مالش و ماساژ نوزاد تاکید می کند و خوش اخلاق بارآوردن کودکان را منوط به رفتار درست درسنین 2 تا سه سالگی می داند و به شدت معتقد است غمگین، ترسو و بداخلاق شدن فرزندان به شیوه برخورد والدین در دوران کودکی دارد.
توصیه های حکیم بوعلی سینا در گذر زمان هرگز کهنه نشده و اکنون علم روانشناسی به این علوم ایمان آورده است.
رئیس هیات امنای بنیاد علمی ، فرهنگی بوعلی سینا نیز در خلال این مباحث فلسفی سخنرانی کوتاهی درباره لزوم قدرشناسی مردم همدان از بوعلی سینا داشت.
طلیعه سخنان امام جمعه همدان یک دوبیتی از شیخ الرئیس بود که برای حاضران خواند:
دل گر چه در این بادیه بسیار شتافت
یک موی ندانست ولی موی شکافت
اندر دل من هزار خورشید بتافت
لاکن به کمال ذره ای راه نیافت
او با اشاره به معنی این شعر، ازبوعلی سینا به عنوان انسانی بزرگ و فروتن یاد کرد که با همه علم و بزرگی اش که جهان را به سیطره درآورده بود، خود را ذره ای کوچک و ناچیزمی پندارد.
مخلص کلام آیت الله غیاث الدین طه محمدی شناخت رساله ها و آثار به جا مانده از بوعلی سینا بود و تاکید کرد: محققان و دانشمندان کشور از دریای دانش و علم ابن سینا به جوانان بخورانند و آنان را نسلی شایسته برای ایران پرورش دهند.
7527/2087

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه علمی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!