سازوکار ویژه اروپا در برابر زمستان ترامپ
شفقنا-شیما مفیدی راد: در حالی که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اعتقاد دارد با آغاز دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران در روز 13 آبان، اتفاق جدیدی نمیافتد، دونالد ترامپ رییسجمهوری آمریکا آمدن تحریمها را روزشماری میکند و از اعمال شدیدترین تحریمهای تاریخی میگوید. به گزارش شفقنا، گرچه هشدار ترامپ برای در راه بودن تحریمهای دوم آمریکا...
شفقنا-شیما مفیدی راد: در حالی که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اعتقاد دارد با آغاز دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران در روز ۱۳ آبان، اتفاق جدیدی نمیافتد، دونالد ترامپ رییسجمهوری آمریکا آمدن تحریمها را روزشماری میکند و از اعمال شدیدترین تحریمهای تاریخی میگوید.
به گزارش شفقنا، گرچه هشدار ترامپ برای در راه بودن تحریمهای دوم آمریکا علیه ایران با عنوان «تحریم ها در راه هستند» برای کاربران توییتر، یادآور جمله معروف «زمستان در راه است» سریال «بازی تاج و تخت» بود و مورد تمسخر بسیاری از آنها قرار گرفت، اما آیا زمستان در راه است یا به گفتهی ظریف، اتفاق جدیدی نخواهد افتاد؟
اردیبهشت ماه بود که ترامپ با تایید نکردن پایبندی ایران به توافق هستهای، آمریکا را از برجام خارج کرد و مورد اعتراض بسیاری از موافقان برجام قرار گرفت. تهدیدات ترامپ عملی و در مردادماه دور اول تحریمها علیه ایران اجرا شد. دومین مرحله بازگشت تحریمهای معلق شده ۱۳ آبان است؛ تحریمهایی که هدف آنها متمرکز بر صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، کشتیرانی، نظام بانکی و خدمات بیمه است و کاهش دریافت ارزی ایران را دنبال میکند.
حسن روحانی رییس جمهوری ایران در مقالهای که در روزنامه فایننشیال تایمز انگلیس منتشر شد، به تحریمهای آمریکا علیه ایران واکنش نشان داد. او با انتقاد از سیاستهای یک جانبهگرایانه آمریکا ضمن تشویق کشورهای اروپایی برای ایستادگی در برابر این رویکرد آمریکا نوشت: وقت آن است که اروپا به همراه چین و روسیه، بسته نهایی خود را برای جبران تحریمهای آمریکا ارایه و اجرا کنند. دکتر روحانی همچنین در این مقاله یاد آور شد که تنها از طریق بهرهمندی ملت ایران از دستاوردهای برجام است که این توافق تاریخی تداوم خواهد داشت.
معافیت هشت کشور از تحریمهای نفتی علیه ایران
ترامپ که به خریداران نفت ایران مهلت داده بود تا آبان ۹۷، خرید نفت خود از ایران را به صفر برسانند، دیروز هشت کشور را در این زمینه معاف کرد. به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از شبکه خبری «الحره» آمریکا، «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس تلفنی با خبرنگاران ضمن اعلام این که تحریمهای کشورشان تا زمانی که تهران به خواسته های واشنگتن تن ندهد باقی خواهند ماند، تاکید کرد که هشت کشور از تحریمهای نفتی واشنگتن علیه تهران معاف میشوند و به صورت موقت میتوانند به واردات نفت از ایران ادامه دهند». به گزارش روزنامه «دیلی صباح»، «فاتح دونماز» وزیر انرژی ترکیه گفت که ترکیه یکی از هشت کشوری است که دولت آمریکا آنها را از تحریمهای نفتی علیه ایران معاف کرده است.
سازوکار مالی جدید اروپا برای دور زدن تحریمهای ایران
علاوه بر آن از وقتی آمریکا تهدید کرد میخواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند، با واکنش دفاعی کشورهای موافق برجام رو به رو شد؛ آنها اعلام کردند که قوانینی بازدارنده در برابر تحریمها اعمال خواهند کرد. اروپا در راستای مقابله با تحریمهای یکجانبه و فرامرزی آمریکا و تلاش برای مجبور کردن دیگر کشورها برای تن دادن به این تحریمها به دنبال ایجاد سازوکار مالی جدیدی است که بتواند تحریمهای آمریکا را دور بزند.
محمود واعظی نیز که همچون دکتر ظریف، این تحریمها را تبلیغات و جنگ روانی میداند، در پایان جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران از أغاز به کار SPV در این هفته خبر داد. گرچه برخی افراد، این سازو کار مالی را دارای رویکردی تبلیغاتی میدانند و اثرگذاری چندانی برای آن قایل نمیشوند، میتوان معافیتهایی که آمریکا برای برخی کشورهای واردکنندهی نفت از ایران قایل شده است را از نتایج این ساز و کار ویژه مالی (SPV) دانست.
البته استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا در این مورد گفته است: «در صورتی که کشورهای اروپایی از طریق کانال ویژه ارتباط مالی، مبادلهای با طرفهای ایران انجام دهند، خزانهداری آمریکا از تمامی اختیارات خود برای مقابله با آنها استفاده خواهد کرد».
علاقهی چین و روسیه به همکاری با ایران از طریق SPV
با این وجود در کنار اروپاییها، چین و روسیه هم علاقهمند هستند بتوانند با استفاده از این ساز وکار، همکاری خود را با ایران ادامه دهند. «الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه در مصاحبه با فاینشنال تایمز از تداوم کمک مسکو به تهران در برابر تحریمهای آمریکا خبر داد. به گفتهی وی، مسکو علیرغم تحریم های آمریکا به تجارت نفت خام با ایران ادامه خواهد داد. او تاکید کرد که روسیه باید به همراه شرکای خود به دنبال مکانیسمی برای ادامه توسعه همکاری با ایران باشد و تحریمهایی که یکجانبه و بدون مجوز سازمان ملل ارائه شوند را به رسمیت نمیشناسند.
همچنین موگرینی و وزرای خارجه اروپایی در گفتوگوی تلفنی دیروز با دکتر ظریف بار دیگر بر تعهد خود به برجام و تلاش برای حفظ کانالهای مالی با ایران و تداوم صادرات نفت و گاز ایران تاکید و اعلام کردند که این سازوکار ظرف روزهای آتی رسما ثبت و آغاز به کار خواهد کرد.
همچنین در بیانیه مشترک موگرینی و وزیران خارجه و دارایی انگلیس، فرانسه و آلمان در خصوص بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران ضمن تاکید بر مزایای برجام و سازوکار ویژه مالی اروپا- spv اعلام شد که برای تکمیل سازوکار مالی برای ایران عزمی راسخ داریم.
واکنش برخی مسوولان ایرانی به تحریمهای ثانویهی آمریکا علیه ایران
واکنشهایی دیگری نیز به تحریمهای ثانویهی آمریکا علیه ایران در داخل کشور شاهدیم؛ از جمله این که محمدرضا عارف رییس فراکسیون امید نیز در مطلبی در صفحه توییتر خود به بحث تحریمها پرداخت و راه فائق آمدن در برابر تحریمهای ظالمانه دولت آمریکا علیه ایران را تکیه بر ظرفیتهای داخلی، تقویت همبستگی ملی، بازگشت به برادریهای دوران انقلاب، رفع سوءتفاهمها، اعتماد به جوانان، میدانداری نخبگان و همراهی همه جریانات سیاسی با دولت و دیپلماتهای نظام دانست. راهکارهایی که به اعتقاد برخی، بیشتر به شعار نزدیک است تا عمل.
صفحه اینستاگرامی منسوب به سردار قاسم سلیمانی نیز در واکنش به دونالد ترامپ و تحریمهای جدید علیه ایران با انتشار عکسی، مطلبی با این عنوان نوشت: ترامپ قمارباز؛ من حریف تو هستم.
همچنین محمود صادقی نمایندهی مجلس شورای اسلامی ایران در حساب توییتری خود نوشت: تجربه ثابت کرده هرگاه ایران عزیز در معرض دسیسه های بیگانگان قرار گیرد صفوف ملت منسجم تر می شود؛ همه اجزای حاکمیت و جناح های سیاسی و اقشار مردم به رغم اختلاف سلیقه ها و تنگناهای معیشتی در برابر قلدرمآبی رییس جمهور عهدشکن آمریکا ایستادگی خواهند کرد و دماغ او را به خاک خواهند مالید.
شواهد از تلاش طرفهای برجام برای حفظ و حراست از آن با همراهی ایران در مقابل تحریمها خبر میدهند اما در میان موضعگیریهای گاه و بیگاه مسوولان کشور، هنوز راهکاری رسمی برای مقابله با تحریمهای آمریکا ارائه نشده است. چیزی به اعمال دومین مرحلهی تحریمها نمانده است و با دیدن نتایج این تلاش چند ماهه میتوان ارزیابی دقیقتری از آثار آن بر اقتصاد ایران داشت. باید دید ایران در برابر زمستانی که ترامپ نوید آن را میدهد چه استراتژیای خواهد داشت و آیا سازوکار ویژهی اروپا منافع ایران را تامین خواهد کرد؟