واحد پول تاریخ ایران!

واحد پول ایران از اول تاریخ تا به امروز.

دَریک سکه زر در دوره هخامنشی، با وزن ۸/۳۵ تا ۸/۴۲ گرم بوده‌است. بر یک طرف آن نگاره‌ای از یک کماندار هخامنشی در حال دویدن است که کمانی در دست چپ و نیزه‌ای در دست راست دارد. ضرب این سکه را جزو اصلاحات پولی داریوش بزرگ هخامنشی برشمرده‌اند، ولی برخی باور دارند که دریک پیش از زمان او هم ضرب می‌شده‌است. آنچه مسلم است اینک ضرب سکهٔ زر از امتیازهای ویژه شاه بود. گمان می‌رود تاریخ نخستین ضرب سکه دریک ۵۱۴ پیش از میلاد باشد.

مسکوکات ساسانی طلا و نقره و مس بودند اما نسبت بین ارزش آن‌ها در تمام دوره ساسانیان ثابت نبود. درهم نقره معمولاً به بین ۳٫۶۵ تا ۳٫۹۴ (سه و شصت و پنج تا سه و نود و چهار) گرم وزن داشت. این وزن بر اساس سکه‌های اشکانی و سکه‌های فنیقی است. در سکه‌های ساسانی نقش شاه همواره در یک طرف سکه حک شده‌است و در طرف دیگر معمولاً یک آتشدان است. سکه‌های ساسانی از طلا و نقره و مس بود. سکه‌های نقره را زوزن می‌گفتند. تاریخ سکه‌ها مشخص سال‌های سلطنت ساسانی است. خط و زبان سکه‌ها، پهلوی ساسانی می‌باشد.

دودمان غَزنَوی یا غزنویان (۹۷۵–۱۱۸۷ م) (۳۴۴ ه‍.ق - ۵۸۳ ه‍.ق) یک سلسلهٔ تُرک‌تبار، پارسی‌گوی و مسلمان در بخش‌های شرقی ایران بزرگ به ویژه فرارود و خراسان بزرگ بود. اما به عنوان مروج و ناشر اسلام مورد توجه و تأیید خلافت عباسی بود. شهرت این سلسله، بیشتر به خاطر فتوحاتی است که در هندوستان انجام داده‌است.

ایلخانان، نام سلسله‌ای مغول است که از سال ۶۵۴ تا ۷۳۶ ه‍.ق معادل ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵ میلادی به مدت ۷۹ سال در ایران حکومت می‌کردند و فرزندان چنگیز خان بودند. لشکریان چنگیز خان نخستین بار در سال ۶۱۶ ه‍.ق معادل ۱۲۱۹ میلادی به خراسان حمله نمودند. چنگیزخان در سال ۶۲۴ ه‍.ق معادل ۱۲۲۷ میلادی به مغولستان بازگشت و در آنجا درگذشت. در سال ۶۴۸ ه‍.ق معادل ۱۲۵۱ میلادی، منگوقاان (خاقان امپراتوری مغول) بر آن شد تا با اعزام برادرانش هولاکو و قوبیلای به ترتیب به ایران و چین پیروزی‌های مغولان را تحکیم و تکمیل کند. هولاکو با فتح ایران سلسله ایلخانیان ایران و قوبیلای با فتح چین سلسله یوان چین را بنیان نهادند. ایلخانان یعنی بزرگان محلی و منظور از این عنوان آن بوده‌است که سمت اطاعت ایلخانان را نسبت به خاقانان برساند و این احترام همیشه از طرف ایلخانان ایران رعایت می‌شده‌است. فتح ایران به دست هلاکوخان پیامدهای مهمی چون پایان کار اسماعیلیان و انقراض خلافت عباسیان را در پی داشت. ایلخانان در ابتدا دین بودایی داشتند اما به تدریج به اسلام گرویدند. ایلخانان مسلمان، خود را سلطان نامیده و نام‌های اسلامی برگزیدند.

شاهی واحد شمارش دینار در گذشته بود و هر پنجاه دینار را برابر با یک شاهی فرض می‌کردند.شاهی طلا مساوی هفت نخود و برابر دو ریال بود. سکه‌های ده شاهی و پنج شاهی نیز وجود داشت. شاهی نقره برابر با ۳ شاهی و یک‌هشتم بود.

عباسی از یکاهای پول قدیمی ایران بود که برابر با ۲۰۰ دینار بود. این نام منسوب به شاه عباس اول صفوی است.سکه‌های عصر صفوی از طلا، نقره و مس بود. سکه‌های زمان شاه عباس عباسی نامیده می‌شد. این سکه‌ها نخست از جنس نقره بود. هر پنجاه‌عباسی را یک تومان می‌گفتند، که ده‌هزار دینار قیمت داشت. در این دوره سکهٔ طلا وجود نداشت. فقط سکه‌های طلا را که شاهنشاه نام داشت، هنگام جلوس شاه بر تخت پادشاهی و در جشن نوروز ضرب می‌کردند. این سکه‌ها در میان مردم رواج نداشت و آن را اَشرافی یا اشرفی نیز می‌گفتند. علت این نام‌گذاری بهای زیادِ آن‌ها بود.

افشاریان (۱۲۱۰–۱۱۴۸ قمری، ۱۷۹۶–۱۷۳۶ میلادی، ۱۱۱۴–۱۱۷۴ شمسی) یک سلسله ترک‌تبار ایرانی بود که در میانه سده هجدهم میلادی بین سالهای ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۹ هجری شمسی، بر ایران حکومت می‌کرد. این سلسله در سال ۱۷۳۶ میلادی مصادف با سال ۱۱۱۴ هجری شمسی توسط نادرشاه افشار و با کشتن دومین شاه هوتکیان اشرف افغان و خلع شاه صفوی از سلطنت، بنیان نهاده شد.

دودمان قاجار یا سلسلهٔ قاجار یا قاجاریان نام دودمانی تُرکمن تَبار است که از حدود سال ۱۱۷۵ تا ۱۳۰۴ بر ایران قاجاری به مدت حدود صد و سی سال فرمان راندند. بنیان‌گذار این سلسله آقامحمدخان قاجار بود. سردودمان قاجاریه مربوط به یکی از طایفه‌های ترک اغوز به نام ایل قاجار بود که بر اثر یورش مغول از آسیای مرکزی به ایران مهاجرت کردند. آنان ابتدا در پیرامون ارمنستان ساکن شدند. ایل قاجار به دلیل کمک‌های بزرگی که به دربار صفوی می‌نمود، قدرت بیشتری یافت. شاه عباس بزرگ یک دسته از آنان را در استرآباد (گرگان امروزی) ساکن کرد.

دودمان پهلوی آخرین دودمان پادشاهی ایران (۱۳۰۴ خورشیدی تا ۱۳۵۷ خورشیدی) است که پس از برچینش دودمان قاجار، در ایران پادشاهی کردند و ایران پهلوی را شکل دادند. پایان کار این دودمان مصادف با انقلاب ۱۳۵۷ بود که به جمهوری اسلامی تبدیل شد.