داستان الیاس فیگروا، دیوار سرخ آمریکای جنوبی؛ از رقابت با بکن باوئر تا تبدیل شدن به بهترین مدافع تاریخ قاره

طرفداری- سختی های دوران کودکی و مشقت بسیار در سنین پایین گاها از انسان ها اراده ای پولادین می سازد و این داستان برای بسیاری از کودکان سخت کوش آمریکای جنوبی بدعتی معمول به حساب می آید، از جمله "الیاس ریکاردو فیگِروا براندر" یکی از برترین بازیکنان تاریخ آمریکای جنوبی. شاید کمتر فوتبال دوستی در این دوران نامی از فیگِروا شنیده باشد ولی او زمانی در زمره بهترین های دنیا در عصر خود به شمار می رفت. فیگِروا در تاریخ 25 اکتبر 1946 در شهر " والپارزوی شیلی" به دنیا آمد و تا سن 7 سالگی از مشکلات قلبی و آسم رنج می برد که فعالیت های بدنی او را به شدت محدود می کرد. در سن 11 سالگی پزشکان بیماری مهلک فلج اطفال را در او تشخیص داده بودند که نهایتا بهبود یافت. دون الیاس آن روزها را خوب به یاد می آورد : " همه چیز باعث شد من قوی تر بشوم! "چالش های بزرگ و دشوار دوران کودکی اراده ای قوی از او ساخت: " من ذهنیت خود را تغییر دادم و اهداف خود را کوتاه مدت تنظیم کردم که نهایتا باعث رفع همه چالش های روبه رویم شد."

فیگِروا فوتبال خود را در سن 14 سالگی و در تیم " دپورتیوو لیسئو " و در پست پیستون راست آغاز کرد و در سال 1962 و در 16 سالگی در تیم " سانتیاگو واندرز " اولین باشگاه حرفه ای خود را به عنوان مدافع میانی تجربه کرد.
دو سال بعد و در سال 1964 به تیم اصلی سانتیاگو واندرز پیوست و بلافاصله به مهره ای قابل اتکا و اصلی خود را مطرح می کرد و برای یک دوره کوتاه به عنوان بازیکن قرضی به تیم " یونیون لاکالرا " رفت و به تیم ملی جوانان شیلی دعوت شد و در بازگشت دوباره در سن 18 سالگی در ترکیب اصلی واندرز قرار گرفت و نمایش های درخشان او سبب شد در 19 سالگی و در آستانه جام جهانی 1966 برای نخستین بار به تیم ملی شیلی دعوت شود.

شیلی در گروه چهارم جام با ایتالیا، شوروی و کره شمالی شگفتی ساز همگروه بود و در تیم تحت هدایت " آلاموس لوئیس " با شماره 7 شیلی علی رغم نتایج نزدیک و درخشش قابل توجه در مرکز خط دفاعی به عنوان سوئیپر نتوانست به همراه شیلی جواز حضور در مرحله بعد را به دست آورد و در دور گروهی از دور رقابت ها کنار رفت ولی نمایش پخته فیگِروای 19 ساله مورد توجه قرار گرفت و به او لقب " La Muralla Roja " ( دیوار سرخ ) داده شد.
یک سال بعد از جام جهانی فیگِروا در سال 1967 به باشگاه آن زمان بزرگ آمریکای جنوبی یعنی پنارول اروگوئه رفت که مدافع عنوان قهرمانی جام بین قاره ای و جام لیبرتادورس بود و در پنارول هم بازی های درخشانی از خود برجای گذاشت و به همراه پنارول قهرمان دو لیگ باشگاههای اروگوئه در سالهای 1967 و 1968، برنده سوپرکاپ و چند جام داخلی دیگر با پیراهن پنارول شد و در هر دو بار عنوان بهترین بازیکن لیگ را به خود اختصاص داد. او در کنار لیدیزلائو مزارکویوز، نستور گونان کالوز، آلبرتو اسپنسر و پدرو روچا نقش پررنگی در موفقیت های پنارول داشت. درخشش خیره کننده او سبب شد تا در اواخر سال 1971 باشگاه رئال مادرید برای خرید او پیش قدم شود ولی او این پیشنهاد را رد کرد! و یک سال بعد به لیگ پرستاره برزیل قدم گذاشت و انتخابش را اینگونه به یاد می آورد : " می خواستم خودم را در برابر ستاره های بزرگ لیگ برزیل محک بزنم."

در آن زمان اکثر ستاره های بزرگ فوتبال برزیل از جمله پله، جرسون، جرزینیو، توستائو، ریولینو و...در لیگ داخلی بازی می کردند و در سال 1972 فیگِروا به باشگاه اینترناسیونال پیوست و توانست در آن دوران بهترین فرم خود را به نمایش بگذارد. فیگِروا با اینترناسیونال 5 دوره متوالی جام " کمپئوناتو گائوچو " را فتح کرد و دوبار در سال های 1975 و 1976 قهرمانی سری آ برزیل را به دست آورد. اوج درخشش فیگِروا در جام جهانی 1974 آلمان غربی بود، جایی که مجال این را یافت تا خود را به عنوان یک ستاره بزرگ ورای قاره آمریکای جنوبی مطرح کند. با وجود مشکلات داخلی شدید و کودتای سال 1973 که باعث به قدرت رسیدن " آگوستو پینوشه " و برکناری " سالوادور آلنده " به وسیله ارتش و سازمان سیا شد شیلی در جام جهانی شرکت کرد.

شیلی در گروه نخست جام با آلمان غربی ( میزبان )، آلمان شرقی و استرالیا همگروه بود و پیروزی مشکوک آلمان شرقی بر غربی در روز آخر مرحله گروهی سبب شد تا شیلی از رسیدن به مرحله بعد باز بماند، گرچه شیلی نتوانست سرنوشت صعود را خود رقم بزند و در بازی سوم در برابر استرالیا به تساوی بدون گل رسید اما درخشش فیگِروا باز هم نمود پیدا کرد، فیگِروا در برابر آلمان غربی در روز نخست جام با توانایی های خود در دفع توپ و خونسردی خاص در بعد دفاعی بازی خارق العاده ای را انجام داد. او به عنوان یک سوئیپر توانایی بازیسازی از دفاع و شرکت در حملات و بازی خوانی فوق العاده ای داشت و همان نقشی را ایفا می کرد که فرانتس بکن باوئر در آلمان غربی به نمایش می گذاشت و علی رغم امضای بکن باوئر بزرگ در ایجاد نقش مدافع سوئیپر، فیگِروا هم سال ها بود همان نقش را به شکل خارق العاده ای انجام می داد و نکته جالب درخشش همزمان بکن باوئر - فیگِروا در جام 74 بود و باعث شد بکن بائر به خود لقب فیگِروای اروپا دهد. حذف شیلی از رقابت ها باعث نشد عملکرد عالی الیاس فیگِروا به حاشیه رود و نهایتا در پایان جام در ترکیب منتخب جام جهانی 1974 و در کنار بزرگانی نظیر بکن بائر ، فوگتس، برایتنر و رود کرول قرار گرفت و خود را به عنوان ستاره ای جهانی مطرح کرد. در همان سال او به عنوان بهترین مدافع و بهترین بازیکن سال فوتبال آمریکای جنوبی انتخاب شد، عنوان بزرگی که دو بار دیگر در سالهای 1975 و 1976 هم در انتخابی که توسط روزنامه " ال موندو ونزوئلا " هر ساله انجام می شد، تکرار شد آن هم در دوران ستارگانی بزرگی نظیر فالکائو، ریولینو، جرزینیو، کارلوس آلبرتو، زیکو، نلینیو، تئوفیلو کوبیاس، مارینیو چاگاس، دنیل پاسارلا، هکتور چومپیتاز، ماریو کمپس و...که اهمیت بی نظیر کار او را به عنوان یک مدافع برجسته به خوبی نمایان می کرد.

فیگِروا از دید نهاد فیفا و بسیاری از منابع صاحب نظر بهترین بازیکن دنیا در سال های 1975 و 1976 بود، عنوان بسیار بزرگی که چه بسا اگر جایزه توپ طلا به بازیکنان غیر اروپایی در آن سالها تعلق می گرفت فیگِروا صاحب توپ طلا می شد. دوران 4 ساله فیگِروا با اینترناسیونال در لیگ برزیل شامل عنوان های ارزشمندی چون بهترین مدافع لیگ برزیل در سال های 1973، 1974، 1975 و 1976 و بردن جایزه موسوم به " بولا دِ پراتا "یعنی در هر 4 سال حضورش در ناسیونال، بهترین بازیکن لیگ برزیل در سالهای 1975 و 1976 و بردن جایزه " بولا دِ اورو " شد و در سال 2000 به عنوان ارزشمند بهترین بازیکن خارجی تاریخ لیگ برزیل رسید. دون الیاس در برزیل شخصیت محبوبی بین هواداران بود و احترام بسیار زیادی نزد هواداران اینترناسیونال به عنوان کاپیتانی مقتدر و محجوب کسب کرد. روبنس مینلی مدیر وقت اینترناسیونال در آن زمان در وصف فیگِروا گفت : " اگر از من بخواهید فیگِروا را با کسی مقایسه کنم نمی توانم این کار را بکنم! " خود بازیکن در رابطه با دوران حضورش در برزیل و نقشش می گوید " زمانی که در برزیل بازی می کردم مدافعان فقط دفع توپ می کردند و مشارکت زیادی در حمله نداشتند ولی من با قدرت حمل توپ به طور متناوب در حمله ها هم شرکت می کردم."
در سال 1976 و پس از تجربه ای موفقیت آمیز با اینترناسیونال به عنوان کاپیتان فیگِروا در سن 30 سالگی تصمیم به بازگشت به شیلی گرفت و در انتخابی جالب به تیم " پالستینو " که توسط فلسطینی های مهاجر در شیلی در سال 1920 تاسیس یافته بود پیوست. فیگِروا در معدود افتخارات این باشگاه ذاتا فلسطینی هم نقش بزرگی داشت و در سال 1977 با این تیم قهرمان کوپا شیلی و در سال 1978 قهرمان لیگ شیلی شد و تا سال 1980 در پالستینو باقی ماند و 44 بازی بدون شکست را هم تجربه کرد و در سال 1981 برای مقطع کوتاهی پیراهن تیم " فورت لودردیل آمریکا " را پوشید و هم بازی بزرگانی چون " گرد مولر " و " تئوفیلو کوبیاس " شد و مدتی بعد در آخرین سال دوران حرفه ای اش به عضویت " کولوکولو " سرشناس ترین و پرافتخارترین باشگاه شیلی در آمد و نهایتا در سال 1982 از فوتبال باشگاهی خداحافظی کرد. فیگِروا با شیلی به جام جهانی 1982 به عنوان آخرین آوردگاهش قدم گذاشت و باز هم در جام جهانی و در گروه جنجالی آلمان غربی ، اتریش و الجزایر توفیقی به دست نیاورد درست به مانند حضور در کوپا آمریکا که با لاروخا در سال 1967 به عنوان سوم و در سال 1979 به عنوان نایب قهرمانی رسید. ماحصل دوران او در شیلی 47 بازی ملی بین سالهای 1966 تا 1982 بود.

دون الیاس در پایان دوران بازیگری و درخشان 20 ساله خود به عنوان مفسر در تلویزیون شیلی و برزیل فعالیت کرد و در نسخه شیلیایی AS ستون خود را دارد.
فیگِروا در عین فروتنی یک فوتبالیست جوانمرد به حساب می آمد و در تمام طول دوران فوتبال خود فقط یک بار کارت قرمز دریافت کرد! این اخراج 24 اکتبر 1979، روز قبل از 33 سالگی خود، در نیمه نهایی کوپا آمریکا در برابر پرو بود. در خارج از زمین مسابقه هم یک انسان شریف و محترمی هم بین عموم به شمار می رفت و محبوبیت فراوانی داشت. او در سال 2011 در انتخابات ریاست فیفا هم شرکت کرد اما در برابر جدال شرم آور بن همام - بلاتر راه به جایی نبرد. او در رابطه با شرکت خود در انتخابات گفته بود : " آماده ام تا چیزهای زیادی را در فوتبال تغییر دهم، من هنوز نمی توانم جزئیات را ارائه دهم، اما اگر نامزدی ام تایید شود، نشان خواهیم داد."
او یک مدافع باهوش با قدرت ذهنی بالا بود که در دفع توپ به مانند یک جاروبرقی بود. به خوبی تمام نقاط تحت اختیار خود را پوشش می داد و به طور غریزی در حملات تیم هم شرکت می کرد. او در بازی هوایی هم تخصص فراوانی داشت و " خوان اولیواس " که سالها دروازبان تیم ملی شیلی بود در مورد او می گوید : " او در هوا به مانند یک شیر بازی می کرد. "
فیزیک مناسب او و قدرت ذاتی رهبری همواره از او یک کاپیتان و رهبر بزرگ می ساخت و تاکتیک پذیری او در اشکال مختلف زبانزد بود. نلسون رودریگز روزنامه نگار بزرگ برزیلی فیگِروا را به این شکل توصیف می کند : " دون الیاس ظریف است اما همچنین به عنوان یک ببر بنگال خطرناک است. او مدافع کاملی بود ". جای تعجبی وجود ندارد که برخی از روزنامه نگاران برزیلی همچنان تاریخ فوتبال کشور را به " قبل و بعد از الیاس فیگوروا " تقسیم می کنند. آهنگساز برزیلی " رگیس آنتونیو " یکی از آلبوم هایش را به الیاس فیگوروا اختصاص داده است و پله این اسطوره را در بین 100 بازیکن برتر تمام تاریخ فوتبال به انتخاب خودش قرار داد و در مورد او گفت :" فیگِروا بهترین بازیکن تاریخ شیلی و احتمالا بهترین مدافع تاریخ آمریکای جنوبی است." او در سال 2000 به انتخاب IFFHS به عنوان بهترین مدافع قرن بیستم قاره آمریکای جنوبی انتخاب شد و کمترین تردیدی در انتخاب او وجود داشت همین طور در عناوین دیگر او که شایستگی همه آن ها را داشت.

ارسالی از کاربر محمد هرمزی