علائم و روش های درمان سریع تبخال تناسلی در زنان و مردان چیست؟

عکس و شکل ظاهری تبخال تناسلی

تبخال تناسلی اگرچه در بسیاری موارد بدون علائم ظاهری است اما از واضح ترین نشانه های آن می توان به زخم های شبیه تاول اشاره کرد.

به طور کلی شیوع تبخال تناسلی در زنان بیشتر از مردان می باشد. آمار نشان می دهد حدود 16 درصد از افراد بین 14 تا 49 سال و یک چهارم زنان به این ویروس مبتلا هستند.

علت تبخال تناسلی در زنان و مردان

دو نوع ویروس ممکن است باعث بروز تبخال تناسلی شوند:

1. ویروس HSV-1 (هرپس سیمپلکس نوع 1): این ویروس اغلب باعث ایجاد تبخال های ناحیه دهان و لب و گاهی تبخال تناسلی می شود. معمولا از طریق بوسیدن منتقل می شود و در روابط جنسی دهانی به صورت تبخال در اندام های تناسلی ظاهر می شود.

2. ویروس HSV-2 (هرپس سیمپلکس نوع 2): اغلب تبخال های تناسلی ناشی از عفونت ویروس HSV-2 هستند. این ویروس معمولا از طریق رابطه جنسی واژینال یا مقعدی منتقل شده و در صورت رابطه جنسی دهانی، باعث تبخال دهانی در فرد می شود.

ویروس تبخال تناسلی از طریق غشای مخاطی وارد بدن می شود، غشای مخاطی لایه های نازک بافتی هستند که در قسمت های ورودی بدن مانند بینی، دهان و اندام های تناسلی وجود دارند.

ویروس وارد مسیرهای عصبی شده، داخل سلول های بدن نفوذ می کند و در سلول های عصبی ناحیه لگنی قرار می گیرد. تکثیر و سازگاری سریع و آسان این ویروس، درمان تبخال تناسلی را دشوار کرده است.

ویروس تبخال تناسلی ممکن است تا مدت ها بعد از ابتلای فرد، به صورت غیرفعال در بدن فرد زندگی کرده و بعد از فعال شدن به سمت سلول های عصبی سطح پوست حرکت کند که در این مرحله گاهی باعث بروز علائم ظاهری روی پوست می شود یا همچنان بدون علامت باقی بماند.

در هر دو حالت، ویروس فعال به راحتی از طریق تماس جنسی با فرد دیگر، به بدن او سرایت می کند و از آن جا که از نواحی محافظت نشده پوستی نیز می تواند منتقل شود گاهی حتی استفاده از کاندوم نیز برای جلوگیری از سرایت موثر نخواهد بود.

ویروس HSV-1 یا HSV-2 در مایعات بدن فرد مبتلا به تبخال تناسلی از جمله بزاق دهان، اسپرم و ترشحات بدن یافت می شود.

عکس و شکل ظاهری تبخال تناسلی

علائم و نشانه های تبخال تناسلی

تبخال تناسلی در اکثر مواقع بدون علائم خاص بوده یا با نشانه های خفیف همراه است به همین دلیل اغلب افراد مبتلا، از بیماری خود مطلع نیستند. علائم تبخال تناسلی ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته بعد از سرایت ظاهر شود و یا ماه ها و سال ها بعد از ابتلا بدون علامت باقی بماند.

در صورتی که نشانه های تبخال تناسلی خیلی زود ظاهر شود معمولا شدید بوده و احتمالا ابتدا به صورت تاول های کوچک پدیدار می شود که بعد از مدتی باز شده و زخم های دردناکی ایجاد می کند و با گذشت چند هفته خشک می شود و از بین می رود.

تبخال تناسلی در مردان و زنان ممکن است با هر یک از علائم زیر همراه باشد:

نواحی قرمز و ترک خورده در اطراف ناحیه تناسلی که بدون درد، خارش یا سوزش است. خارش یا مور مور شدن در نواحی اطراف اندام تناسلی یا ناحیه مقعد (معمولا قبل از تاول ایجاد می شود) تاول هایی که باز شده و زخم های دردناک ایجاد می کنند و ممکن است در نواحی اطراف آلت تناسلی مردان یا واژن زنان، باسن، ران یا مقعد ظاهر شود. درد و سوزش ناشی از عبور ادرار از روی زخم تبخال تناسلی، که در زنان بیشتر دیده می شود. علائم مشابه آنفلوآنزا مانند تب، خستگی و تورم غدد لنفاوی سردرد درد پشت

نکته: تبخال تناسلی به ندرت داخل مجاری ادراری ایجاد می شود.

توجه: لازم به ذکر است این علائم فقط مختص تبخال تناسلی نمی باشد به همین دلیل گاهی بیماری هایی همچون عفونت واژن، عفونت باکتریایی یا عفونت مثانه با تبخال تناسلی اشتباه گرفته می شوند.

بنابراین تنها راه اطمینان از نوع بیماری مراجعه به پزشک است. تبخال تناسلی با معاینه فیزیکی تشخیص داده شده و معمولا با تست سوآب یا آزمایش خون تایید می شود.

تبخال تناسلی در مردان

علاوه بر موارد ذکر شده تبخال تناسلی در مردان ممکن است روی آلت تناسلی، کیسه بیضه یا نزدیک و اطراف مقعد ایجاد شود.

تبخال تناسلی در زنان

تبخال تناسلی در زنان معمولا در اطراف یا نزدیک واژن، مقعد یا باسن ظاهر می شود. بعد از ابتلا، علائم بیماری ممکن است در دوره های پریود ماهانه بازگشت داشته باشد.

توجه: با توجه به نوع رابطه جنسی، تاول ها ممکن است در دهان، لب ها و صورت یا هر نقطه دیگری که با نواحی آلوده در تماس بوده ایجاد شود.

تبخال تناسلی در دوران بارداری

تبخال تناسلی ممکن است طی زایمان طبیعی از مادر به نوزاد منتقل شود که باعث بروز زخم هایی روی صورت، بدن و اندام تناسلی نوزاد خواهد شد.

تبخال تناسلی در نوزادان با علائم بسیار شدید همراه بوده و ممکن است باعث ایجاد عوارض خطرناک همچون نابینایی، آسیب مغزی یا حتی مرگ نوزاد شود.

بنابراین بسیار مهم است که زنان باردار مبتلا به تبخال تناسلی حتما با پزشک خود درباره این بیماری صحبت کنند تا اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد در حین زایمان انجام شود. مثلا ممکن است پزشک از عمل سزارین به جای زایمان طبیعی استفاده کند.

تشخیص تبخال تناسلی

از آن جایی که در اغلب اوقات تبخال تناسلی بدون علائم ظاهری است یا در صورت بروز علائم، ممکن است با سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود بنابراین برای تشخیص آن نیازمند برخی تست ها می باشد.

1. آزمایش خون PCR

این آزمایش بسیار دقیق بوده و رایج ترین روش برای تشخیص تبخال تناسلی است حتی اگر علائم آن در فرد ظاهر نشده باشد.

2. کشت سلولی

در این روش پزشک نمونه ای از تاول برداشته و با بررسی آن زیر میکروسکوپ از ابتلای فرد به ویروس HSV مطمئن می شود. این روش دقیق نیست زیرا زمانی که زخم در حال بهبودی باشد یا فرد به تازگی مبتلا شده باشد امکان تشخیص ویروس در این روش وجود ندارد. گاهی نیز نتیجه تست مثبت است اما فرد زمینه ابتلا به این ویروس را نداشته، در اینصورت تست مجددا انجام می شود.

3. تست آنتی بادی

آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن در واکنش نسبت به عفونت تولید می شوند. طی آزمایش با استفاده از آنتی بادی فلورسنت که به ویروس های HSV می چسبد می توان ابتلای فرد به این بیماری را مشخص کرد.

علاوه برای این روش ها، راه های دیگری برای تشخیص تبخال تناسلی از طریق آزمایش بزاق، اشک و ادرار فرد وجود دارد.

درمان تبخال تناسلی

تاکنون درمانی برای تبخال تناسلی یافت نشده اما می توان با راه های مختلف از بروز علائم جلوگیری کرده یا آن ها را کاهش داد. این روش ها احتمال سرایت ویروس تبخال تناسلی به دیگران را نیز کاهش می دهد.

پزشک ممکن است داروهای ضدویروسی جهت پیشگیری یا کاهش درد و ناراحتی های ناشی از علائم تجویز کند.

در صورتی که بلافاصله بعد از ابتلا – زمانی که فرد احساس سوزن سوزن شدن یا موارد غیرطبیعی روی پوست را تجربه کرده اما هنوز تاولی ظاهر نشده – یا در عرض 24 ساعت پس از ظاهر شدن علائم به پزشک مراجعه کند، معمولا داروهای زیر تجویز می شود:

آسیکلوویر (Zovirax) فامیویر (Famvir) والترکس (Valtrex)

این داروها خوراکی هستند، در عفونت های شدید ویروسی ممکن است داروهای ضدویروسی به صورت وریدی تزریق شود که در مورد تبخال تناسلی معمولا نیازی به این کار نیست.

برخی داروهای موضعی نیز برای استعمال مستقیم روی زخم تبخال وجود دارد اما کمتر از داروهای خوراکی موثر است و به ندرت استفاده می شود.

عود تبخال تناسلی

تبخال تناسلی یک بیماری برگشت پذیر است و فرد مبتلا معمولا طی یک سال پس از مشاهده اولین علائم تبخال تناسلی، 4 یا 5 بار عود مجدد را تجربه خواهد کرد.

معمولا بازگشت بیماری تبخال تناسلی در شرایط استرس زا یا بروز بیماری ها رخ می دهد، زیرا در این مواقع سیستم ایمنی بدن ضعیف بوده و قادر به سرکوب ویروس یا جلوگیری از فعال شدن آن نخواهد بود.

اگرچه با گذشت زمان بدن فرد نسبت به ویروس مقاوم تر شده و بازگشت تبخال تناسلی کمتر می شود و گاهی ممکن است کاملا متوقف شود.

موارد زیر ممکن است باعث عود مجدد تبخال تناسلی شود:

خستگی بیماری رابطه جنسی قاعدگی استرس عمل جراحی آسیب های روحی

روش های درمان گیاهی و خانگی تبخال تناسلی

برخی روش های خانگی برای کاهش درد و ناراحتی و شدت علائم تبخال تناسلی در دوره عود آن وجود دارد. از جمله:

1. داروهای مسکن مانند آسپرین، استامینوفن یا ایبوپروفن در کاهش درد موثر است.

2. ناحیه زخم را دو بار در روز با محلول نمک و آب گرم بشویید. ( نصف قاشق چایخوری نمک و 1/4 لیتر آب)

3. یک توپ پنبه را کمی مرطوب کرده و به جوش شیرین آغشته کنید. سپس توپ پنبه را روی ناحیه مورد نظر قرار دهید. دفعات بعد که این کار را می کنید از توپ پنبه دیگری استفاده کنید.

4. یک فنجان روغن زیتون را گرم کرده با 1 قاشق روغن اسطوخدوس و مقداری موم عسل مخلوط کنید. سپس مجددا آن را روی حرارت ملایم قرار داده و پس از اولین جوش بردارید. بعد از خنک شدن با توپ پنبه روی ناحیه موردنظر بمالید. از حرارت بیش از حد مخلوط خودداری کنید زیرا روغن زیتون ممکن است بسوزد.

5. افزودن جلبک دریایی به سالاد نیز برای درمان ویروس HSV مفید است مخصوصا جلبک دریایی قرمز نواحی جنوب آمریکا، خزه دریایی و جلبک دریایی قرمز هندی.

6. نوشیدن روزانه 3 یا 4 فنجان چای سرخارگل (چای اکیناسه) برای بهبود سیستم ایمنی بدن و کاهش علائم تبخال تناسلی موثر است.

7. مصرف برخی مکمل ها از جمله مکمل لیزین می تواند مدت زمان و تعداد عود تبخال دهانی را کاهش دهد، اگرچه بیشتر از 3 یا 4 هفته نباید مصرف شود. لیزین اسید آمینه ای است که ممکن است با عوارض جانبی مانند افزایش کلسترول و تری گلیسیرید خون همراه باشد.

8. پوشیدن لباس های گشاد باعث حریان یافتن هوا در نواحی آسیب دیده می شود.

9. پک یخ را داخل حوله یا پارچه تمیز قرار داده و روی ناحیه آسیب دیده بگذارید.

10. از نور خورشید و گرما که باعث بروز تاول های بیشتر می شود اجتناب کنید.

11. از صابون های معطر در نواحی تاول ها استفاده نکنید.

12. ورزش و استراحت کافی داشته باشید و از شرایط استرس زا دوری کنید.

هشدار: قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی یا مکمل غذایی حتما با پزشک مشورت کنید.

هشدار: پس از لمس تاول ها و دست زدن به چشم، ممکن است عفونت به چشم منتقل شود، در این مواقع توصیه می شود در صورت قرمزی و تورم چشم حتما به پزشک مراجعه کنید.

تبخال تناسلی و رابطه زناشویی

راه های انتقال تبخال تناسلی

ویروس HSV-1 معمولا از طریق بوسیدن از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. همچنین این ویروس می تواند از طریق رابطه جنسی دهانی از دهان به ناحیه تناسلی منتقل شود. اگر این اتفاق بیافتد، این ویروس منجر به ایجاد تبخال تناسلی می شود.

ویروس HSV-2 معمولا از طریق رابطه جنسی واژنی و مقعدی منتقل می شود. این ویروس نیز مانند HSV-1 می تواند از طریق رابطه جنسی دهانی به دهان فردی دیگر منتقل شده و موجب تبخال در دهان شود.

ویروس HSV-2 در خارج از محیط های زنده نمی تواند به بقای خود ادامه دهد. بنابراین مواردی مانند توالت فرنگی، وان حمام و یا لباس فرد آلوده به ویروس نمی توانند موجب انتقال ویروس و ابتلا به آن شوند.

در صورت ابتلا به تبخال تناسلی همچنان می توانید با رعایت برخی نکات، رابطه جنسی مطلوب با همسر خود داشته باشید.

روش های پیشگیری

توصیه می شود برای جلوگیری از انتقال ویروس به سایر قسمت های بدن خود یا همسرتان به نکات زیر توجه کنید:

حتما در مورد بیماری خود با همسرتان صحبت کنید. هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. هنگام بازگشت علائم تبخال مانند تاول، از رابطه جنسی خودداری کنید. اگر شما یا همسرتان دچار تبخال تناسلی یا دهانی هستید از رابطه جنسی دهانی و بوسیدن همسر اجتناب کنید. در صورت تماس با نواحی آلوده، دست های خود را با آب و صابون بشویید.

آیا تبخال تناسلی خطرناک است؟

1. تبخال تناسلی معمولا تهدید جدی برای سلامتی افراد محسوب نمی شود، اما در کنار برخی علائم ناراحت کننده، از نظر روانی نیز روی فرد تاثیر منفی می گذارد. که از آن جمله می توان به اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و عدم احساس امنیت و صمیمیت میان فرد و دیگران اشاره کرد.

2. در برخی موارد عوارض ناشی از تبخال تناسلی ممکن است جدی و خطرناک باشد که از آن جمله می توان به انتقال تبخال از مادر به نوزاد یا خطر ابتلا به ویروس HIV اشاره کرد زیرا ترک خوردن پوست می تواند زمینه ورود ویروس اچ آی وی به بدن فرد را فراهم کرده و افزایش دهد.

3. از آن جا که ویروس تبخال تناسلی نمی تواند خارج از بدن موجود زنده زندگی کند احتمال سرایت آن از طریق حوله یا توالت فرنگی وجود ندارد.

4. در ایالات متحده از هر 5 فرد بزرگسال یک نفر به این بیماری مبتلا است اما حدود 90 درصد افراد از بیماری خود اطلاع ندارند.

5. چند همسری یا روابط جنسی متعدد از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به تبخال تناسلی است.

منبع: webmd – healthline – wikihow