قرص دوفاستون (Duphaston)چیست وبرای درمان چیست؟
دیروژسترون(Dydrogesterone)چیست؟
قرص ۱۰ میلیگرمی دوفاستون (Duphaston) برای درمان کاهش پروژسترون مورد استفاده قرار میگیرد.
این موارد شامل اختلالات قاعدگی مانند آمنوره ثانویه ، دیس منوره یا قاعدگی دردناک، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی رحمی غیرطبیعی است که به جای آنکه در پایان دوره قاعدگی رخ دهد در طول قاعدگی رخ میدهد
قرصهای دوفاستون ۱۰ میلیگرمی برای درمان آندومتریوز، ناباروری و سقط جنین ناخواسته نیز تجویز میشوند. این قرصها اثر محرک استروژن بر اندومتر را نیز رفع میکنند و بنابراین، احتمال سرطان اندومتر را در زنان کاهش میدهند.
دوفاستون چگونه عمل میکند؟
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون (هورمون مصنوعی پروژسترون) است، یعنی ساختار شیمیایی آن بسیار به پروژسترون طبیعی شباهت دارد و بههمین دلیل، کاربرد مشابه پروژسترون دارد.
پروژسترون طبیعی طی فاز دوم سیکل قاعدگی توسط تخمدانها تولید میشود. این هورمون بر اندومتر تاثیر میگذارد و فاز تکثیری را به فاز ترشحی تبدیل میکند.
اندومتر که در پاسخ به استروژن در اولین فاز سیکل قاعدگی نازک شده، دیگر رشد نمیکند و شروع به ترشح هورمون دیگر پروتئینهای لازم برای حفظ بارداری مینماید، در صورت نبود بارداری، سطوح استروژن و پروژسترون کاهش مییابد و اندومتر تخریب میشود ،خونریزی”پریود”اتفاق می افتد.
در صورتیکه فقدان یاکاهش پروژسترون طبیعی، نظم قاعدگی را برهم بزند یا مشکلاتی مانند آمنوره ثانویه و خونریزی رحمی غیر طبیعی ایجاد کند عملکرد دیدروژسترون در قرص دوفاستون ۱۰ سیکل قاعدگی را منظم میکند.
ازموارددیگرکاربرد دوفاستون داروی کمکی برای بارداری است،با تحریک اندومتر برای آمادهسازی رحم برای بارداری و حفاظت از بارداری در درمان ناباروری موثر است.
ترکیبات دوفاستون چیست؟
قرص ۱۰ میلی گرمی دوفاستون حاوی دیدروژسترون (یک مشتق مصنوعی از هورمون جنسی زنانهی پروژسترون) است که برای درمان مسائل مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که از فقدان پروژسترون طبیعی به وجود میآیند.
تفاوت پروژسترون مصنوعی با پروژسترون طبیعی ؟
قرصهای ۱۰ میلیگرمی دوفاستون حاوی دیدروژسترون است که ساختاری شبیه یه پروژسترون طبیعی دارد. اما، بر خلاف پروژسترون طبیعی، به آسانی جذب میشود و میتوان آنرا بهصورت قرص و با دوزهای مختلف مصرف نمود، در حالیکه پروژسترون طبیعی بهراحتی در دستگاه گوارش جذب نمیشود و تا همین اواخر از طریق تزریق قابل کنترل بود. اما اکنون، شکل جدیدی از پروژسترون، با مولکولهای کوچکتر و قابلیت جذب بیشتر در دسترس بیماران است. دوفاستون ۱۰ میتواند در صورت فقدان پروژسترون طبیعی در بدن و ایجاد اختلالات قاعدگی و اندومتر، جایگزین پروژسترون شود تا با اثر استروژن در بدن مقابله کند و خطر سرطان اندومتر را کاهش دهد. اما، بر خلاف دیگر پروژسترونهای مصنوعی، دیدروژسترون با اثرات مثبت استروژن مانند جلوگیری از پوکی استخوان و تنظیم کلسترول، تداخلی ندارد و به لحاظ شیمیایی نیز با تستوسترون در ارتباط نیست و بنابراین تاثیرات منفی مردانه نیز در بدن ایجاد نمیکند.
درمان اندومتریوز با دوفاستون
طی یک دوره قاعدگی طبیعی، پروژسترونی که به وسیله تخمدانها تولید میشود بر اندومتر تاثیر میگذارد و رشد آنرا متوقف میکند و باعث میشود که هورمونها و پروتئینهای لازم برای حفظ بارداری ترشح شوند. در صورت عدم بارداری، سطوح استروژن و پروژسترون پایین میآید و اندومتر تخریب میشود و خونریزی قاعدگی رخ میدهد. اندومتریوز رشد بافت اندومتر در بخش خارجی رحم است که مانند اندومتر رحم عمل میکند و پاسخ آن به پروژسترون نیز به همان ترتیب است. دوفاستون ۱۰ بر اندومتر در همهی نواحی اثر میگذارد و از رشد آن جلوگیری میکند و علائم اندومتریوز از جمله درد و خونریزی را از بین می برد.
قرص دوفاستون در اثر نبود پروژسترون در بدن مورد استفاده قرار می گیرد. ساختار شیمیایی این قرص به پروژسترون طبیعی شباهت بسیاری دارد و لذا کاربرد آن مشابه کاربرد پروژسترون می باشد.
قرص دوفاستون چگونه عمل می کند؟
قرص دوفاستون ده میلیگرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. پروژسترون توسط تخمدان در طول مرحله دوم چرخه قاعدگی تولید می شود. این ماده در آندومتر (پوشش داخلی رحم) فاز تکثیر را به تشریح تبدیل می کند. این مسئله باعث می شود آندومتر که در پاسخ به استروژن در نیمه اول پریودی ضخیم شده است رشدش متوقف شود و هورمون ها و پروتئین های دیگر مورد نیاز برای حفظ بارداری ترشح شود (در صورت وقوع بارداری). در صورتی که بارداری رخ نداده باشد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از هم می پاشد(قاعدگی). دیدروژسترون در قرص دوفاستون باعث نظم در قاعدگی می شود.
***
درمان مشکلات قاعدگی
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. اضافه کردن پروژسترون با استروژن به روند زنانگی کمک می کند. چرخه قاعدگی طبیعی وابسته به تعامل چند هورمون می باشد؛ از جمله استروژن و پروژسترون که توسط تخمدان و سایر هورمون ها که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود. اگر هر یک از این هورمون در مقادیر صحیح تولید نشود چرخه مختل شده و باعث مشکلاتی مانند آمنوره و خونریزی غیر طبیعی رحمی در طی چرخه قاعدگی می شود. قرص دوفاستون باعث چرخه قاعدگی منظم می شود زیرا باعث بازگرداندن هورمون ها به مقدار طبیعی می شود.
درمان جایگزینی هورمون
مصرف استروژن برای درمان جایگزینی هورمون باعث کاهش دوران یائسگی زنان ناشی از کمبود استروژن، از جمله، گرگرفتگی، تعریق شبانه، بی خوابی، خشکی واژن ( درمان خشکی واژن)، سردرد، نوسانات خلقی، عدم تمرکز و از دست دادن انرژی می شود. استروژن همچنین تاثیرات مثبت دیگری در سوخت وساز دارد از جمله متابولیسم استخوان و چربی (چربی). همچنین باعث افزایش ضخامت آندومتر (پوشش داخلی رحم) در صورت عدم وجود پروژسترون می شود و می تواند منجر به سرطان رحم ( علائم سرطان رحم) در برخی از زنان یائسه شود.
قرص تغییرجنسیتی
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. اضافه کردن پروژسترون با استروژن به روند زنانگی کمک می کند. این قرص برای کمک به تحریک رشد صفات جنسی زنان، از قبیل رشد پستان، و کاهش تولید تستوسترون استفاده می شود.
قرص دوفاستون به عنوان یک جزء پروژسترون هورمون درمانی تغییر جنسیت همراه با هورمون استروژن مونث استفاده می شود. این قرص برای کمک به تحریک رشد صفات جنسی زنان، از قبیل رشد پستان، و کاهش تولید تستوسترون استفاده میشود.
عوارض رایج قرص دوفاستون:
حالت تهوع، استفراغ، درد سینه، خونریزی نامنظم، سرگیجه، وزن کم و خارش و جوش.
***
دیروژسترون(Dydrogesterone)چیست؟
دیدوژستروننیزگفته می شود
موارد و مقدار مصرف(Dydrogesterone)
آمنوره: از روز یازدهم تا بیست و پنجم دوره قاعدگی، بعد از آنکه استروژن به حداکثر میزان خود رسید، مقدار ۱۰ میلیگرم دوبار در روز مصرف میشود.
سندرم پیش از قاعدگی: از روز دوازدهم تا بیست و ششم دوره قاعدگی، مقدار ۱۰ میلیگرم دوبار در روز مصرف میشود.
آندومتریوز: از روز پنجم تا بیست و پنجم دوره قاعدگی، مقدار ۱۰ میلیگرم دو یا سه بار در روز مصرف میگردد.
قاعدگی دردناک: از روز پنجم تا بیست و پنجم دوره قاعدگی، مقدار ۱۰ میلیگرم دوبار در روز مصرف میشود.
جلوگیری از خونریزی فونکسیونل رحم یا توقف آن : مقدار ۱۰ میلیگرم دوبار در روز، همراه با استروژن درمانی مناسب، مصرف میشود.
سقط عادتی: از روز یازدهم تا بیست و پنجم دوره قاعدگی، مقدار ۱۰ میلیگرم دوبار در روز مصرف میشود.
توجه: دیدروژسترون برخلاف سایر پروژستینها، موجب افزایش درجه حرارت بدن یا مهار تخمکگذاری نمیشود. این دارو در مواردی که اثر جلوگیریکننده از بارداری موردنظر نباشد ، بر سایر پروژستینها ترجیح داده می شود. دیدروژسترون دارای خواص استروژنی یا آندروژنی نیست.
مکانیسم اثردیدوژسترون
پروژستینها از طریق تداخل با DNA، موجب افزایش ساخت RNA میشوند. مقادیر بیشتر این داروها آزاد شدن هورمون محرک جسم زرد (LH) از هیپوفیز قدامی را مهار میکنند. مقادیر نسبتاً کم این داروها ممکن است میزان چسبندگی موکوس گردن رحم را افزایش دهند.
تداخل دارویی دیدوژسترون
پروژستینها ممکن است موجب بروز آمنوره و یا ترشح بیش از حد و یا خودبه خودی شیر شوند و با اثرهای بروموکریپتین تداخل داشته باشند. مصرف همزمان این داروها توصیه نمیشود.
موارد منع مصرف و احتیاط :
موارد منع مصرف: کارسینوم پستان یا اعضای تناسلی (بجز در درمان تسکینی بیماران انتخابی) ؛ اختلال عملکرد کبد؛ احتمال بارداری؛ ترومبوفلبیت، اختلالات ترومبوآمبولیک، خونریزی مغزی یا سابقه این بیماریها؛ خونریزی غیرطبیعی و تشخیص داده نشده مهبل؛ سقط فراموش شده (missed abortion).
موارد احتیاط :
۱- آسم ، اختلال عملکرد قلب، افسردگی روانی یا سابقه آن، صرع، اختلال عملکرد کلیه، سردردهای میگرنی، بیماری دیابت و سابقه بارداری نابهجا .
۲- این دارو در آزمایش تشخیص بارداری نباید مصرف شود.
توصیه :
۱- دوره درمان را کامل کنید و دارو را هر روز در وقت معین مصرف کنید.
۲- در صورت احتمال بارداری، مصرف دارو را بلافاصله قطع کنید و به پزشک اطلاع دهید.
۳- در صورت مصرف دارو بهعنوان جلوگیری کننده از بارداری، هنگام شروع مصرف دارو و حداقل سه ماه بعد از پایان مصرف آن، از سایر روشهای جلوگیری از بارداری نیز استفاده کنید.
۴- در صورت تأخیر در قاعدگی یا بروز خونریزی غیرعادی ، با پزشک تماس بگیرید.
۵- اگر دارو را برای جلوگیری از بارداری مصرف میکنید و یک نوبت مصرف آن را فراموش کردید ، مصرف دارو را قطع نمایید و تا زمان شروع قاعدگی یا رد احتمال بارداری، از روشهای دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنید .
مصرف در شیردهی: پروژستینها با مقادیر مختلف در شیر ترشح میشوند. مصرف این داروها در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
عوارض جانبی :
ادراری- تناسلی: تغییر در دورههای قاعدگی ، قاعدگی نامنظم، تغییرات در میل جنسی.
کبد: تغییر در آزمونهای عملکرد کبد،
سایر عوارض: اختلالات گوارشی، آکنه، احتباس ادرار یا ادم، افزایش وزن، بثورات آلرژیک یا کهیر، افسردگی روانی، تغییر در پستان، از جمله احساس ناراحتی یا گاه گاهی ژنیکوماستی(gynecomastia) یعنی بزرگ شدن بیش از حد پستان در مردان .
توجه: مصرف پروژستینها ممکن است موجب بروز ترومبوفلبیت ، آمبولی ریوی، اختلالات عروق مغزی و ترومبوز شبکیه شود. اگرچه این موارد مورد بحث هستند، ولی توصیه میشود که در طول درمان با فرآوردههای پروژستینی احتمال تشکیل لخته در نظر گرفته شود.