حقوق کودک؛ تنبیه بدنی کودک در مدارس

تنبیه بدنی کودک مدتی است که تیتر اول اخبار کشورمان شده است. پسر جیرفتی که توسط مدیر مدرسه مورد خشونت قرار گرفت یا دانش آموز زنجانی که در اثر تنبیه معلم گوشش پاره شد. به نظر شما تنبیه بدنی کودک کاری قانونی است؟ حقوق کودک در این مورد چه می‌گوید؟ معلمان در چه مواردی و با چه شدتی می‌توانند از این تنبیه استفاده کنند؟ با حقوق کودک در روزچین همراه...

تنبیه بدنی کودک مدتی است که تیتر اول اخبار کشورمان شده است. پسر جیرفتی که توسط مدیر مدرسه مورد خشونت قرار گرفت یا دانش آموز زنجانی که در اثر تنبیه معلم گوشش پاره شد. به نظر شما تنبیه بدنی کودک کاری قانونی است؟ حقوق کودک در این مورد چه می‌گوید؟ معلمان در چه مواردی و با چه شدتی می‌توانند از این تنبیه استفاده کنند؟ با حقوق کودک در روزچین همراه باشید.

دانیال دانش‌آموز جیرفتی است که به دلیل نزاع با دو دانش‌آموز دیگر مورد غضب مدیر مدرسه قرار می‌گیرد و ادامه ماجرا… . روزچین قصد دارد تا طی سلسله مراتبی به حقوق کودک و نقض این حقوق توسط افراد یا سازمان‌های مختلف بپردازد. در این نوشته به تنبیه بدنی کودک خواهیم پرداخت.

دانش‌آموز کتک‌خورده، مدیر استعفا داده

تنبیه بدنی کودک نوعی خشونت است.

ماجرای دانیال را از زبان برادرش می‌‌شنویم: «برادرم اوایل دی ماه امسال، با دو تن از هم‌مدرسه‌ای‌هایش در حیاط مدرسه درگیری لفظی پیدا می‌کند. از قضا دو دانش‌آموز از آشنایان مدیر مدرسه بودند و مدیر آن‌ها را به اتاقش فراخوانده و با آن‌ها صحبت می‌کند. سپس برادرم را تا رفتن همۀ دانش‌آموزان و تعطیلی مدرسه نگه داشته و در این زمان شروع به ضرب‌و‌شتم دانیال می‌کند. در آخر با مشت مدیر مدرسه که به صورت برادرم می‌زند او از حال می‌رود و مدیر او را در کوچه رها می‌کند. مردم با دیدن برادرم در آن وضعیت او را به بیمارستان منتقل می‌کنند. متاسفانه فردای آن روز مدیر مدرسه استعفا داده و آموزش‌و‌پروش هیچ برخوردی با این فرد نکرده است. اما ما از مدیر شکایت کرده و پیگیر شکایت خود نیز هستیم. دانیال نیز با اینکه دکترها سه ماه مرخصی نوشته‌اند، در کلاس‌ها حاضر می‌شود.

در دادگاه‌ها تعداد پرونده‌هایی که مربوط به موضوع کودک‌آزاری در مدارس می‌شود، بسیار کم است. این موضوع می‌تواند بیانگر دو مطلب باشد؛ اول اینکه آیا واقعاً در مدراس ما کودک‌آزاری انجام نمی‌شود؟ و دیگر اینکه کودک‌آزاری در مدارس انجام می‌شود، اما با آن برخورد قانونی نمی‌شود؟

آیا تنبیه بدنی نوعی کودک‌آزاری محسوب می‌شود؟

آسیب رسانی و آزار جسمی نوعی کودک آزاری محسوب می‌شود.

سهل‌انگاری، ‌آسیب‌رسانی، خشونت جسمی و روحی نسبت به کودک و… از جمله اقداماتی هستند که کودک‌آزاری تلقی می‌شوند و طبق قانون پیگیری و مجازات آن به شاکی خصوصی نیازی ندارد. همان‌گونه که در مقالۀ قبلی نیز اشاره شد، افراد زیر ۱۸ سال طبق قانون، کودک محسوب می‌شوند. بر اساس ماده ۲ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱ «هرگونه تربیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب صدمه جسمی، روحی یا اخلاقی به آنان شود و سلامت جسم و روانشان را به مخاطره اندازد، ممنوع است». متأسفانه افرادی هستند که هنوز عقیده دارند تنبیه بدنی کودک جوابگوست و برای تربیت کودکان متوسل به آزار و تنبیه بدنی می‌شوند و ما شاهد وجود چنین رفتارهایی در برخی مدارس نیز هستیم. طبق مادۀ ۷ قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان و مادۀ ۱۱۷۹ قانون مدنی، آزار و تنبیه بدنی کودک توسط والدین از موارد جرم مستثنی شده و قابل مجازات نیست.

دلایل تنبیه بدنی کودک چه می‌تواند باشد؟

تنبیه کودکان در حضور مسئولین

کلاس درس و مدرسه در عین اینکه می‌تواند برای کودکان محیط علم‌آموزی و بازی باشد، می‌تواند تبدیل به جهنمی شود که کودکان را از مدرسه و تحصیل فراری دهد. تنبیه‌هایی که از طرف مسئولان مدرسه در قبال دانش‌آموزان انجام می‌گیرد، می‌تواند به دلیل پایین‌بودن نمرات دانش‌آموز، بی‌انضباطی در مدرسه یا کلاس درس یا بی‌احترامی باشد. در کل در کشور ما، مانند خیلی از کشورها، تنبیه به‌عنوان ابزاری برای تربیت، آموزش و ترک عادات بد استفاده می‌شود. اما پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که «آیا برای نسل امروز، تنبیه بدنی کودک می‌تواند جوابگو باشد؟ یا حدود و شدت این تنبیه‌ها را چه کسی تعیین می‌کند؟». یک مطالعه در استرالیا نشان داد دانش‌آموزانی که دچار تعلیق از تحصیل یا تنبیه‌های بدنی شدیدی شده‌اند، بیشتر احتمال خشونت و تجاوز را نشان می‌دهند.

اشتباهات در تنبیه بدنی کودک

اشتباهاتی که در تنبیه دانش‌آموزان وجود دارد

پیشینۀ تنبیه بدنی کودک در مدارس به زمان مکتب‌خانه‌ها برمی‌گردد؛ زمانی که دانش‌آموزان را فلک می‌کردند. این تنبیه چند قرن وجود داشته و فقط اشکال آن عوض شده است. اما آیا به نظر شما این تنبیه‌ها جوابگو بوده است؟ مسئولی که دانش‌آموز را تنبیه بدنی می‌کند تا چه اندازه به خواسته و هدف اصلی خود که ترک عادت اشتباه دانش‌آموز است، می‌رسد؟ در این قسمت به چند نکته مهم در این باره می‌پردازیم.

مجازات دانش آموزان بدون آموزش رفتار جایگزین به آن‌ها

اگر هدف اصلی آموزش رفتار صحیح به دانش‌آموزان است، باید به آن‌ها رفتار جایگزین گفته شود تا فرد دوباره رفتار اشتباه خود را تکرار نکند.

مجازات کل کلاس برای رفتار چند نفر

این تنبیه نیز اشتباه است که «تر و خشک با هم بسوزند». نباید دانش‌آموزی که بی‌انضباطی نکرده و وظایف و تکالیف خود را انجام داده است به خاطر فردی دیگر تنبیه شود. این گزینه در مورد امتحانات زیاد به چشم می‌خورد.

فرق گذاشتن در تنبیه دانش‌آموزان

تنبیه کودک در حضور دیگران به شخصیت او لطمه می‌زند.

این مسئلۀ مهمی است که شما بین دانش‌آموزان فرقی قائل نشوید – حتی در تنبیه بدنی آن‌ها؛ چون باعث آشفتگی و هرج‌و‌مرج می‌شود. اگر دانش‌آموزان مرتکب اشتباهی شدند و شما آن‌ها را لایق تنبیه بدنی می‌دانید، نباید در تنبیه آن‌ها تبعیض قائل شوید. شاید یک دانش‌آموزی درس‌خوان در بین این افراد باشد، ولی نباید شما به خاطر آن سابقه، از اشتباه او چشم‌پوشی کرده و بقیۀ دانش‌آموزان را تنبیه کنید.

مجازات بدون توضیح منطقی

دانش‌آموز باید نسبت به اشتباه خود کاملا آگاه شود که به چه دلیل و به خاطر کدام رفتار تنبیه می‌شود. اگر این مسئله روشن نشود، امکان تکرار این اشتباه وجود دارد. پس دانش‌آموزان را نسبت به رفتار اشتباهشان آگاه کنید.

جایگزین مناسب برای تنبیه بدنی کودک

آزار جسمی کودک باعث ایجاد افسردگی و تحصیل زدگی می‌شود

دو نوع مجازات داریم. نوع اول وقتی است که فرد رفتار بد خود را در حضور معلم انجام می‌دهد. مثلا: جویدن آدامس. برای این بی‌انضباطی عمدی یا غیر عمدی اگر می‌خواهیم دانش‌آموز این رفتار را ترک کند هم معلم می‌تواند از تنبیه بدنی کودک استفاده کند، هم می‌تواند دانش‌آموز را به طور مثال با تمیز کردن کل کلاس تنبیه کند. به نظر شما کدام روش درست است و جواب می‌دهد؟

نوع دوم تنبیه، بالا بودن شدت تنبیه و مجازات است، برای این مثال پلیس راهنمایی رانندگی را تصور کنید. اگر شما افسر پلیس را ببینید، در آن لحظه سرعت خود را کاهش و مقررات راهنمایی رانندگی را رعایت می‌کنید؛ ولی به‌محض دور‌شدن از افسر دوباره سرعت خود را بیشتر می‌کنید. ولی وقتی در نظر بگیرید که اگر با این سرعت شما را نگه دارند، یکسال ممنوعیت از رانندگی یا یک جریمۀ نقدی سنگین منتظر شماست، دیگر همه جا خود را ملزم به رعایت مقررات می‌کنید. تنبیه دانش‌آموز نیز باید به این صورت باشد. دانش‌آموز باید قبل از اینکه تنبیه شود، به خاطر عواقب آن از انجام تخلف و بی‌انضباطی منصرف شود.

سخن پایانی…

تنبیه باعث ترس دانش‌آموز از معلم و افت تحصیلی می‌شود.

مجازات و تنبیه بدنی کودک ممکن است یک تجربۀ ناخوشایند را برای او در پی داشته باشد و تبدیل به یک خاطر بد شود. دانش‌آموزانی زیادی به خاطر ترس از معلم یا تنبیه بدنی ترک تحصیل کرده‌اند. با استفاده از روش‌های درست و انسانی خیلی راحت‌تر می‌توانید فرد را مجاب به پذیرفتن مسئولیت اشتباه و ترک آن رفتار کنید. تنبیه باید به گونه‌ای باشد که بعد از آن دانش‌آموز احساس بی‌گناهی و راحتی کند. متأسفانه تنبیه بدنی کودک به جای پشیمانی برای کودک، پشیمانی برای معلم به دلیل ضرب و شتم کودک یا ناراحتی خانواده و همکلاسی‌ها را دارد. این‌ها باعث لجبازی در کودک و تکرار رفتار می‌شود. قانون به جز پدر و مادر هیچ فرد یا سازمان دیگری را مجاز به تنبیه بدنی کودک نمی‌داند. در نوبت بعدی به حدود تنبیه کودک توسط پدر و مادر اشاره خواهیم کرد.

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گوناگون

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!