قد کودک چهار ساله، باید چقدر باشد؟

پرسش: پسر من 4 ساله است وزن تولدش 4 کیلو بوده و قد 57 و لی الان وزنش13 کیلو و قد آن 97 سانتیمتر است و خیلی کم اشتها است، چه کار کنم که به وزن و قد ایده آل برسد. همچنین قد خانواده پدرش هم کوتاه است و خیلی به پدرش رفته آیا راهی است که او در آینده قدش به خانواده پدری نرود و کوتاه قد نشود.

پاسخ: قد مناسب برای پسرتان 103 سانتی متر و وزن 17 کیلوگرم می باشد. با تغذیه صحیح در طول دوران زندگی کودکتان بلند قد خواهد شد و در حالی که قد و وزن هنگام تولد او خوب بوده است.

برنامه غذایی یک کودک 4 تا 6 ساله:
صبحانه: ( خامه و عسل) نان 1 کف دست نان با آرد کامل+ 2 قاشق سوپخوری خامه + 2 قاشق مرباخوری عسل

ساعت 10: 1 لیوان شیر+ یک عدد شیرینی کوچک یا 2 عد بیسکویت سبوس دار+ یک دوم لیوان آب میوه (یا یک عدد میوه متوسط)

نهار: ( پلو و مرغ) 5 تا 10 قاشق برنج+ 60 تا 90 گرم گوشت مرغ ( نصف یک ران درشت) + 1 کاسه ماست حاوی 1 لیوان ماست.

عصرانه: سبزیجات کاملاً شسته و پوست گرفته مثل هویج، خیار، کاهو که بهترین منبع ویتامینهای مورد نیاز کودک هستند.

شام: ( پیتزا) 2 برش متوسط که برای پخت آن 100 گرم گوشت چرخ کرده و سرخ کرده و سبزیجات و 100 گرم پنیر پیتزا بکار رفته باشد+ 1 کاسه سالاد کاملاً ریز شده و باب میل کودک.

قبل از خواب: یک عدد میوه و نصف لیوان شیر

می دانید مواد غذایی بسیار متنوع اند. شما با آشنایی کلی به میزانهای داده شده می توانید مواد غذایی دیگر را جای مواد غذایی گفته شده جانشین کنید که بدان روش جانشینی گویند .

مثلاً هر 5 قاشق برنج برابر یک کف دست نان است . نان مصرفی بهتر است سنگک باشد.

هر 30 تا 60 گرم گوشت برابر 1 عدد تخم مرغ و برابر 4 تا 5 قاشق حبوبات پخته است.

توصیه های لازم برای کودکان کم اشتها:

در صورتی که رشد کودک کم اشتها ، کمتر از استانداردهای ذکر شده باشد ویا رشد او متوقف شده، با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه از:
* کپسول یا شربت های مولتی ویتامین وB کمپلکس استفاده کنید.

* از مکمل آهن استفاده کنید.

* از پودر تخم مرغ ، پودر شیر خشک اضافه شده به شیر و پودرهای پروتئین تجاری استفاده کنید.

* از کمپوت میوه های تغلیظ شده استفاده کنید.

توصیه های عمومی برای کودکان کم اشتها :
- محیط روانی مناسب و شرایط مطلوبی را برای غذا خوردن کودک فراهم کنید. در آرامش کامل ، با صبر و حوصله و بدون اصرار و تهدید به او غذا دهید. در کنار دیگر افراد خانواده در محل معین صرف کردن غذا به او غذا دهید. از غذا دادن به کودک مقابل تلویزیون و زمانی که حواسش پرت است اجتناب کنید و سعی کنید با صحبت کردن با کودک و تعریف داستانهای جذاب ، انگیزه او را برای خوردن غذا افزون کنید.

- در عوض غذا خوردن ، به او وعده بازی کردن ، پارک بردن، به حرفهایش گوش کردن یا فیلم نگاه کردن بدهید نه وعده شیرینی، شکلات و خوراکی های غیر مفید.

- غذا را به فرمی تهیه کنید که مورد پسند کودک است . مثلاً اگر غذا به فرم پیتزا دوست دارد، با استفاده از یک تکه نان و کمی پنیر پیتزا همان مواد غذایی را به فرم پیتزا به او بخورانید. علایق او را درطعم ، حرارت، رنگ و فرم غذا در نظر بگیرید.

- رفتار شما مادر و پدر عزیز، مهمترین تاثیررا برای کودکتان دارد واگر شما رفتار غلطی دارید نمی توانید از او انتظار داشته باشد که این کار را انجام ندهد. پس با رفتار درست خود ، به صورت عملی به او آموزش دهید.

- کودک را در فعالیت های خرید مواد غذایی و تهیه کردن غذا دخالت دهید. اگر چه کمی زحمتتان زیاد می شود ولی این کار چند حسن دارد. اول این که او از زحمت تهیه غذا آگاه می شود. وضمنا شما می توانید در حین کمک کردن او راجع به خواص مواد غذایی و اینکه برای غذا در بدن چه اتفاقی می افتد و چه فایده ای برای بدن دارد صحبت کنید. به این ترتیب او تمایل بیشتری برای خوردن غذا پیدا خواهد کرد.

در بین وعده های غذایی ، میان وعده های مفید به او بدهید. مغزهای بادام ، فندق ، گردو ، کشمش و... آب میوه و کمپوت میوه ، شیر غنی شده با چند قاشق شیر خشک ، ماست چکیده ، شیرینی های تهیه شده با آرد کامل یا با میوه ها، یک لقمه نان و پنیر و دیگر مواد غذایی غنی از ویتامین و پروتئین . فائده یک میان وعده مفید این است که علاوه بر فراهم آوردن انرژی و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد کودک که به سرعت در بدن تمام می شوند ، بدلیل کوچک بودن حجم معده کودک به تقسیم غذا در طول روز کمک می کند و مادر یا پدر در یک وعده اصرار نمی کند که کودک بیشتر از ظرفیتش غذا بخورد.

- می توانید سبوس گندم تهیه کنید و در حین پخت غذا به برنج او بیافزایید تا ویتامینB موجود در آن به افزایش اشتهای کودک کمک کند . جوانه گندم نیز از منابع غنیB است که می توانید آن را درسالاد ریز کنید و به کودک بدهید.

- مطمئن باشید که کودک راجع به غذای خاصی ذهنیت بد ندارد ( مثلا با دیدن ماکارانی رشته ای به یاد کرم نمی افتد) و اگر چنین تصور غلطی دارد ، فرم غذا را عوض کنید یا آن غذا را دیگر به کودک ندهید.

- کودک را به فعالیت های جمعی و بازی با همسالانش تشویق کنید.

افزایش قد
افزایش سرعت رشد در سن بلوغ برای دختران در حدود 9 سالگی و برای پسران در حدود 11 سالگی است.رشد سریع در طول بلوغ ،برای دختران وپسران طی 6-4سال ادامه مییابد.و از سن 20-18 سالگی حدود3-2 سانتی متر اضافه میشود.و البته به ژنتیک فرد نیز بستگی دارد. یک فرمول تقریبی این است که قد پدر +قد مادر = x تقیسم بر 2 + و_ 6 یعنی مثلا اگر پدر شما 173 سانتیمتر و مادر تان 167 سانتی متر قد داشته باشند ، قد برای شما =173+167=340 تقسیم بر 2=170 سانتیمتر برای پسر ها + 6 و برای دختر ها _ 6
در بدن ، هورمونی به نام هورمون رشد موجود است که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، در این مناطق غضروفی را تحریک و موجب افزایش استخوان سازی می شود. استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ، ادامه دارد یعنی تا اوایل 20 سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد. بعد از سخت شدن قسمت نرم وغضروفی استخوانهاو توقف رشد طولی ان ها قد فرد دیگر افزایش نخواهد یافت.برای افزایش هورمون رشد داشتن خواب کافی،استفاده از 6 وعده غذایی به جای 3 وعده،ورزش کردن،استفاده از مواد غذایی غنی از کلسیم :شیر ولبنیات،کاهش استرس مهم است.
پروتئین یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد قدی تغذیه است . در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ، مرغ و ماهی ، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم ، فسفر ، منیزیم ، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند. منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر ، ماست ، پنیر خامه و بستنی است . فسفر و منیزیم در گوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان است. فلوئور نیز در آب موجود است و آب مصرفی بایستی محتوی ppm 1 فلوئور باشد.
تحقیقات اخیر ، اذعان می دارد که مصرف " روی " به مقدار کافی موجب رشد قدی مناسب خواهد شد ، در خاورمیانه و خصوصاً ایران مصرف کم روی موجب کوتاه قدی میشود به علاوه با کمبود روی سطح توانایی های مغزی و ایمنی بدن پائین آمده و ابتلا به بیماریهای مسری زیاد تر رخ می دهد.
توصیه متخصصان تغذیه برای نوجوانان ، مصرف روزانه 150 گرم گوشت ، نصف تا 1 لیوان حبوبات پخته ، 2 تا 3 لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان است.
نوجوانانی که در سنین رشد هستند و افزایش قد خوبی ندارند می توانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگی آهن ، رشد قدی شان را بهبود بخشند. پس توصیه می شد کسانی که می خواهند قد بلند تری داشته باشند هفته ای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد ، بادام ، بادام زمینی و گردو بخورند .
غذاهای دریایی مثل ماهی ، میگو ، جگر و دانه های روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فوائد بسیاری برای نوجوانان دارند.
یک نکته بسیارمهم در افزایش قد ، انجام فعالیت های ورزشی است . هر چه تحرک ما بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد بود و این مساله به رشد قدی کمک خواهد کرد. ورزشهایی مثل بسکتبال ، والیبال ، شنا ، بدمینتون و تنیس برای کمک به افزایش قد بسیار مفید اند.