چهارشنبه سوری ( از تاریخچه تا متن های باحال ، عکس ، شعر و غذا )
تاریخچه چهارشنبه سوری چهارشنبه سوری : آتش افروختن شب چهارشنبه آخر سال، یا چهارشنبه آخر صفر را، برخی به قیام مختار نسبت می دهند : مختار سردار معروف عرب وقتی از زندان خلاصی یافت و به خونخواهی شهیدان کربلا قیام کرد، برای این که موافق و مخالف را از هم تمیز دهد و بر کفار […] نوشته چهارشنبه سوری ( از تاریخچه تا متن های باحال ، عکس ، شعر و غذا...
مش اصغر توی چادر دیدنی شد…………….پی قاشق زنی شد
که باشد استتار اینجا ضروری! …………….آهای چهارشنبه سوری!
یکی از جیغ و داد اهل کوچه…………….. کند دندان قروچه
بگوید: داد از این حد بی شعوری!…………… آهای چارشنبه سوری!
بر اعصــــــابش زند یکریز ………….تقّه هیاهــــــــوی ترقّه
ندارد بیش از این تاب صبــوری …………….آهای چارشنبه سوری!
مقصــر من نمی گویم تـو هستی………… ولی از بمب دستی
چه چشمانی که شد محکوم کوری………………… آهای چارشنبه سوری!
امید است اینکه با شادی معقول…………. همه خوشحال و شنگول
کنیم از شیوهی این عده دوری …………….آهای چارشنبه سوری
رسیدی و پر از شادی و شوری………………. آهای چارشنبه سوری!
شنیدم با جوانان جفت و جوری……………… آهای چارشنبه سوری!
بساط «سرخی تــو، زردی من»………………. سر هر کوی وبرزن
تو هم چون مردمــان غرق سروری…………… آهای چارشنبه سوری!!!
غذاهای چهارشنبه سوری
الان فقط چند سالی است که جشن سوری یا همان چهارشنبه سوری خودمان با صدای ترقه و بمب و… همراه شده وگرنه تا همین چند وقت پیش بوتههای خار ردیف شده بودند و قاشق زنهای کاسه به دستی که رسم شب آخرین چهارشنبه سال را حسابی به جا میآوردند. سه شنبه شبهای آخر سال قدیم ترها حال و هوای دیگری داشت. پر بود از جشن و سرور و البته خوردن تنقلات و غذاهای شب چهارشنبه سوری. اگر دنبال رگ و ریشههای ایرانی چهارشنبه آخر سال هستید تا یک نه حسابی به توپ و ترقهها گفته باشید بد نیست از آداب خوردن در این شب خاص هم بیشتر بدانید. از آجیل و میوه و تنقلات بگیر تا آش و پلوی رنگ رنگ!
چهارشنبه سوری چی بپزم؟
شب سال نو سر سفرهها یا ماهی پلو پیدا میکنید یا رشته پلوی روغن چکان. اما آیا تا به حال به این فکر کردهاید که قدیمیها شب چهارشنبه سوری چه میخوردند و چه طور در کنار شادی پریدن از آتش سرخ دلی از عزا در میآوردند؟ اصلا خوراکی غالب چهارشنبه سوری سر سفره شام چه بوده؟
قدیمیها شب چهارشنبه سوری پلوی معروفی داشتند به اسم «پلو هفت رنگ» – نامی که این روزها یک جورهایی برای شوخی به خوراکیهای من در آوردی میگویند- داستان این است که پلو هفت رنگ از هفت جور پلو درست شده بود. با کلی زحمت درست کردن. پلوهایی مجزا از خرما، زیره، کشمش، شوید، عدس و لوبیا. البته بسته به توان مالی هر خانوادهای این پلوها میتوانست فرق کند. آلبالو پلو، سبزی پلو، رشته پلو و… هر کدام میتوانستند انتخابی برای سفره هفت رنگ باشند. مهم فقط هفت جور پلو درست کردن بود. حالا اگر شما هم میخواهید توی کمپین چهارشنبه سوری ایرانی سر سفره آخرین سه شنبه سال پلو هفت رنگ درست کنید لازم نیست واقعا دست به کار پختن هفت جور و هفت دست پلو بشوید. میتوانید از مخلفات خاص برای هفت رنگ کردن پلوی شام استفاده کنید. مانند روشی که برای تزیین مرصع پلو استفاده میشود. فقط کافی است رنگها تنوع داشته باشند. این وسط خلال نارنج یا پرتقال یا حتی هویج، کشمش، زرشک، خلال بادام، خلال پسته، خرما و مربای آلبالو میتواند کلی در درست کردن پلوی هفت رنگ کمک دستتان باشد.
اگر باز هم سختتان است، یک راه میانبر داریم. قدیمیها وقتی دستشان به دهانشان نمیرسید برای اینکه سر بچهها را گول بمالند برای هفت رنگ کردن پلوهایشان از رنگ غذاهای طبیعی مانند آب سبزی و آلبالو و زعفران و… استفاده میکردند. اگر شما هم حوصله ریخت و پاش زیادی ندارید کافی است ۷ رنگ غذایی مجاز تهیه کنید و روی پلوی چهارشنبه سوری تان رنگین کمان هفت رنگ درست کنید!
آش چارشنبه سوری
ابودردا! این اسم آشی است که بیشتر مردم مناطق ایران در شب چهارشنبه آخر سال درست میکنند. بعضیها هم در چهارشنبه آخر ماه صفر. بیشتر هم کسانی این آش را میپزند که بیماری در خانه دارند و شفای او را در سال جدید میخواهند. هنوز معلوم نیست که رسم خوردن آش در شب چهارشنبه سوری از چه زمانی وارد فرهنگ ایرانیها شده است. اما این طور که میگویند ابودردا حکیمی در زمان پیامبر (ص) بوده که شاید به خاطر شباهت کلمه درد فارسی به اسم این طبیب نام این آش را هم ابودردا یا پدر دردها گذاشتهاند – در واقع دردا هیچ ربطی به درد فارسی ندارد. دردا در زبان عربی مونث ادرد و به معنای بیدندان است! – توی آش ابودردا باید ۷ جور بنشن باشد. فرقی ندارد نخودش چه قدر باشد و لوبایش چه اندازه. مهم داشتن ۷ جور بنشن است. همین. روش تهیهاش هم درست مانند آش رشته است. با همان رشتههای درازی که قرار است تا آخر سال بعد رشته امور را به دست کاسه به دستها بدهد.
مردم شهرهای مختلف کشور در سه شنبه آخر سال آشهای مختلفی میپزند. مازندرانیها آش ترش دارند که ۷ میوه ترش توی آن است و اردبیلیها هم آش میوه. اگر شما در شهر خودتان رسم خوردن آش و یا هر غذایی در شب چهارشنبه سوری دارید ما را در لذت آن شریک کنید.
مراسم چهارشنبه سوری در شهرهای ایران
در ایران باستان، روز چهارشنبه آخر سال نحوست داشته است و برای رفع نحوست، آتش را که مظهر فروغ ایزدی بوده است روشن می کردند و از روی آن می پریدند.
با ورود اسلام به ایران تا قبل از انقلاب اسلامی، این مراسم پابرجا ماند؛ چون آتش در اسلام جزو مطهرات است و هرچیز ناپاکی که در آتش بسوزد پاک و طاهر می شود. از طرفی، اعراب هم چهارشنبه را نحس می دانند و نحوست این روز را به وسیله ی افروختن آتش رفع می کنند.
ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که نباید چرک و آلودگی سال کهنه را تحویل نوروز دهند و چون رفع همه آلودگی ها با شستشو برای آنها ممکن نبود، علاوه بر آب به عنصر آتش نیز روی می آوردند و چون آتش را نیز مظهر و عامل پاکی می دانستند، با آتش زدن هیزم به از بین بردن لوازم غیر قابل استفاده و ضدعفونی کردن محل زندگی خود می پرداختند. ضمن این که برافروختن شعله ها همراه با دود، حشرات را نیز از بین می برد.
اما امروزه معمولاً مراسم اوستاخوانی در خانه های زرتشتیان برقرار است و هفت نوع میوه خشک مثل کشمش، انجیر، بادام، خرما، توت و پسته به مهمانان می دهند. هفت میوه خشک زرتشتی ها شباهت زیادی به آجیل چهارشنبه سوری دارد که خوردنش در این شب واجب است. در بسیاری از شهرها آش ترشی هم به نام این شب با چند نوع سبزی درست می شود.
آئین های کهن جشن چهارشنبه سوری را می توان بدینصورت نام برد:
فال گوش ایستادن: که در این مراسم که در آن دختران جوان نیت می کنند، پشت دیواری می ایستند و به سخن رهگذران گوش فرا می دهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می گیرند.
قاشق زنی:در این رسم دختران و پسران جوان چادری بر سر و روی خود می کشند تا شناخته نشوند و به در خانهٔ دوستان و همسایگان خود می روند. صاحبخانه از صدای قاشق هایی که به کاسه ها می خورد به در خانه آمده و به کاسه های آنها آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات، نقل و حتی پول می ریزد.
هر ناحیه از ایران براساس تفکیک منطقه یی خود برای این جشن آداب و رسوم خاصی دارد که این آداب و رسوم براساس فرهنگ و مناسبات قومی و قبیله آن منطقه تعریف می شود ما دراین گزارش براساس تفکیکی منطقه ای به شرح این آداب و رسوم پرداخته ایم :
استان آذربایجان شرقی در چهارشنبه سوریتبریزی ها در شب چهارشنبه سوری به روی هم آب یا گلاب می پاشند و معتقدند آب پاشیدن، زندگی را با سعادت قرین می کند. از دیگر رسوم ضروری این شب، فرستادن خُنچه از منزل داماد به منزل عروس است.
استان آذربایجان غربی در چهارشنبه سوریخانواده های ارومیّه ای در این شب به خانه ی مسن ترین فرد فامیل می روند و به خوردن آجیل سرگرم می شوند. آجیل حتماً باید از هفت نوع خوراکی تهیه شود. این هفت نوع می تواند از بین خوراکیهای زیر باشد:انجیر، کشمش، مویز، خرما، توت خشک، فندق، بادام، گردو، سنجد، نخودچی، آب نبات، تخمه بدون نمک، باسلق، برنجک(برنج بوداده) برگه هلو، برگه زردآلو و گندم برشته. کسی که مرادی و حاجتی دارد، باید تقسیم آجیل را به عهده بگیرد تا مرادش برآورده شود.
استان اردبیل در چهارشنبه سوریدر مغان، مردم پیش از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، دسته جمعی به کنار رودخانه می روند، آتشی بر می افروزند و جوانان در آنجا به سوارکاری می پردازند و هنگام بازگشت، زنان ظرف هایشان را از آب رودخانه پر می کنند و به خانه می آورند و آب آن را به دور و برخانه می پاشند.
استان بوشهر در چهارشنبه سوریبوشهری ها پس از آتش افروزی در خانه هایشان و پریدن از روی آن، باقایق از روی آب می گذرند و معتقدند با این کار نحسی این شب از بین می رود.
ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که نباید چرک و آلودگی سال کهنه را تحویل نوروز دهند.
استان خراسان در چهارشنبه سوریدر خراسان مراسم کوزه شکستن به این طریق است که درون کوزه های کهنه مقدار نمک که علامت شور بختی است و مقداری ذغال که علامت سیاه بختی است و یک سکه کم ارزش پول می ریزند و تمام افراد خانواده آن را به دور سر می چرخانند و آخرین نفر کوزه را از پشت بام به کوچه پرت می کند.
استان سیستان و بلوچستان در چهارشنبه سوریدر سیستان مردم گونی، پتو و نمد کهنه را به صورت گلوله در می آورند و آن را در غروب آخرین چهارشنبه سال، آتش می زنند و معتقدند که نحوست این شب با این عمل از بین می رود.
استان فارس در چهارشنبه سوریدر شیراز برای گشودن بخت دختران در شب چهارشنبه سوری به سعدیه می روند و از آب استخر سعدیه بر سر وروی دختران می ریزند. زنان نیز با ریختن این آب به روی خود، معتقدند که مهرشان در دل شوهر بیشتر می شود. در این شب زنان برای برآورده شدن حاجاتشان زیر منبر مسجد جامع شهر دعا می خوانند و پس از دعا خواندن، حلوا و آش می پزند.
استان کردستان در چهارشنبه سوریمردم کردستان مخصوصاً روستائیان، دسته جمعی به صحرا و کنار چشمه سارها می روند و پس از مدتی که به شادی و پایکوبی و کشتی گرفتن گذراندند، هنگام مراجعت به خانه، هرکسی مقداری سنگریزه جمع می کند و بدون آنکه به پشت سرخود نگاه کند، سنگریزه را از روی شانه به عقب پرتاب می کند و بدین ترتیب بلا و آفت را از خود دور می سازد.
از دیگر مراسم این شب، شال اندازی است که عده ای از جوانان بالای پشت بام خانه ها و کنار درها و پنجره های همسایگان و ثروتمندان می روند و ضمن خواندن سرود و تصنیف، از دریچه ای، شال را آویزان می کنند. اهل خانه هدیه ای را به شال می بندند که معمولاً سکه، تخم مرغ، شاخه نبات، کله قند، جوراب یا نخودچی و کشمش است.
در این شب در خرم آباد هیزم را به هفت دسته تقسیم می کنند و با فاصله های معینی در یک ردیف می چینند و آتش می زنند.
استان مازندراندر روستاهای مازندران در شب چهار شنبه سوری، علاوه برکشتی گرفتن و اسپند دودکردن، انواع آشها پخته می شود از جمله «آش هفت ترشی» که از هفت نوع سبزی و هفت نوع ترشی و هفت نوع حبوبات در آن استفاده می شود.
استان مرکزی در چهارشنبه سوری
در این استان، علاوه بر مراسم آتش بازی، برای آمرزش اموات مقداری خرما یا شکر پنیر تهیه و یا حلوا درست می کنند و سرگذر می ایستند و به عابران تعارف می کنند. هر رهگذر وظیفه دارد یک دانه بردارد و قبل از خوردن، برای آمرزش اموات خیرات دهنده، حمد و سوره ای بخواند و سپس خوراکی را بخورد.
تهران در چهارشنبه سوریدر تهران قدیم، بوته های خشک را از بیابان های اطراف جمع می کردند و با شتر به شهر می آوردند و در محلات مختلف می چرخاندند. پس از غروب خورشید، بوته های خشک و اسباب و اثاثیه کهنه و شکسته ای را که پس از خانه تکانی بیرون گذاشته شده بود جمع می کردند و با آنها آتشی درست می کردند که همه باید از روی آن می پریدند و می خواندند:«سرخی تو از من، زردی من از تو».
فشفشه و هفت ترقه هم بود اما از بمب ها و نارنجک های دستی که نوجوانان امروزی می سازند و با انفجار آنها شیشه های ساختمان ها به لرزه می افتد، خبری نبود.
متن چهارشنبه سوریپیشاپیش آغاز مانور جنگ جهانی سوم
و شبیه سازی انفجار های قاره ای
و آزمایش بمب های اتمی
بر تو مسئول ویژه برگزاری مراسم مبارک
ما امسال میخوایم واسه چهارشنبه سوری یکی از پرایدامونو آتیش بزنیم ،
تازه شاید پوست پسته هامو بریزیم توی آتیش که بیشتر گُر بگیره …
الان متوجه سطح اقتصادی ما شدید یا بیشتر مسئله رو بشکافم ؟
آخرین سه شنبه سال خورشیدی را با بر افروختن آتش
و پریدن از روی آن به استقبال نوروز می رویم
سرخی تو از من ، زردی من از تو
جشن باستانی چهارشنبه سوری مبارک
تو کوچه ترقه زدند، پیرزنه دم در وایساده بود هفت جد یارو رو نفرین کرد
دو دقیقه بعد نوه خودش ترقه زد در حد بمب هیدروژنی!
پیرزنه گفت: قربون قد و بالات مادر مواظب باش!
بیا در غروب آخرین سه شنبه سال برای گردگیری افکارمان آتشی بیافروزیم
و کینه ها را بسوزانیم و زردی خاطرات بد را به آتش
و سرخی عشق را از آتش بگیریم و آتش نفرت را در وجودمان خاموش کنیم !
آتش روشن کردم وعهدکردم تا خاموش شدنش دعایت کنم
میدانم به آنچه میخواهی میرسی چرا که من هربار یک هیزم اضافه میکنم!
چهارشنبه سوریت مبارک
بشد «چارشنبه» هم از بامداد / بدان باغ که امروز باشیم شاد
چهارشنبه سوری گرامی باد
دوستانی که عقده محو شدن توی گلوشون قلمبه شده
روز روز شماست تا با هر دودی خودتون رو گم و گور کنید …
خداجون
یه کاری کن امشب که از رو آتیش میپره
یخ دلش آب شه بهم بگه دستتوبده به من باهم بپریم!
تام کروز ، نیکلاس کیج ، جنیفر لوپز ، رابرت دنیرو ، یانی
دیووید کاپرفیلد ، آنتونی رابیز ، خود من و بقیه ی ستارگان جهان
ازت خواهش میکنیم چهارشنبه سوری مواظب خودت باشی !
چهارشنبه سوری روز ملی مبارزه با آرامش
اعصاب بر شما ترقه بازان گرامی مبارک باد !
ستاد روانی شدگان چهار شنبه آخر سال !
امشب شب چهارشنبه سوریه و میخوام بیاد توکه نیستی …
بالون آرزویی به آسمون بفرستم
و آرزویم را هم که دگر تمام مردم شهر میدانند …
توهم بگو آمین
واست آتیش روشن کردم که آخر زمستونه
چهارشنبه ی آخر سال قلب من آتیش بارونه
غمهاتو آتیش میزنم سرخی آتیش مال تو
چشم حسودا کور شه از عشق میون من و تو
چهارشنبه سوری در پیش روی ماست
همه بدبختی ها در پشت
روزای خوش همه در پیش
چه غوغا میکنه آتیش !
چهارشنبه سوری مبارک
یه وقت نری از رو آتیش بپری !
آخه تجربه ثابت کرده اگه خر از رو آتیش بپره ؛ رم میکنه
سوختن غصه هات تو آتیش چهارشنبه سوری آرزومه !
سلامتیه اونایی که براشون مثل آتیش چهارشنبه سوری بودیم
همه وجودمون تو آتیش عشقشون سوخت
تا اونا با شادی از رومون بپرن و رد بشن !
یکی از فانتزیام اینه که وقتی از روی آتیش میپرم کباب نشم ؛
آخه جیگر طاقت حرارت نداره !
چنین گفت زرتشت:
” که سوزانید بدی را درآتش ، تا ز آتش برون آید نیکی”
پس تو نیز چنین کن
۴شنبه سوریت مبارک
بهار را با چهارشنبه سوری
تابستان را با آفتاب سوزانش
پاییز را با رنگهای آتشینش
و زمستان را با گرما ی دلنشین اجاق ها میشناسم !
یک عدد شلوار خمره ای سایز ۸۰ ، راه راه ریز آبی سفید
جیب ۳۰سانتی ، خشتک تیوبلس سه لایه کِشی مخصوص پرش از موانع چهارشنبه سوری !
فوری فروشی …
معاوضه با باغ پسته یا ویلا در شمال کشور + یک فروند پراید !
یکی از فانتزیام اینه که چهارشنبه سوری جلوی پای یه خانم باردار بمب ساعتی بندازن
و منم خودمو طی یک حرکتی اسلوموشن پرشی پرت کنم روش
ولی قبل از رسیدن بهش منفجر بشه و صورتم مثل این انفجارهای تام و جری سیاه بشه
و زل بزنم توی دوربین تا من باشم دیگه از این فانتزی های جانفشانانه از خودم منتشر نکنم !
تق تق تق فش فشه، فاصلمون کم بشه
هیزم و نفت و آتیش، دوست دارم خداییش
سیب زمینی به سیخه، عکس گلت به میخه
غماتو بیار فوتش کن، کینه داری شوتش کن
هوا بهاری میشه، سرما فراری میشه
زردی ازت دور بشه، هر چی میخوای جور بشه
پیشاپیش چهارشنبه سوری و سال نو مـبــارکــــ