طرح مسکن اجتماعی و حمایتی در آمریکا چگونه کار می‌کند؟

به گزارش بازار نیوز دولت یازدهم با انتقادهای بسیاری نسبت به مسکن مهر روی کار آمد و از همان ابتدا وعده مسکن اجتماعی و حمایتی را داد. این دو طرح مسکن به جای اینکه اکثریت مردم را هدف قرار دهد تمرکز را بر روی دو دهک پایین جمعیت یعنی دهک اول و دوم و آن‌هایی که عضو کمیته امداد و بهزیستی هستند گذاشت. بر خلاف مسکن مهر، مسکن اجتماعی به افرادی که به سختی از پس خرج‌های روزمره خود بر نمی‌آیند کمک مالی خواهد کرد تا بتوانند سرپناهی حتی اجاره‌ای برای خود پیدا کنند. اما طرح مسکن حمایتی در سالیان گذشته در کشور آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر دنیا نیز اجرایی شده است.

در کشور آمریکا مسکن حمایتی (Supportive housing) ترکیبی از خدمات و مسکن است که به مردم کمک می‌کند تا زندگی پایدارتر، فعال‌تر و مطمئن‌تری را داشته باشند. جامعه هدف مسکن حمایتی گروه‌هایی است که با چالش‌های متعددی رو به رو هستند. افراد یا خانواده‌های بی خانه‌مان، افرادی که درآمدهای کمی دارند، گروه‌هایی که به مشکلاتی همچون اعتیاد به مواد مخدر و الکل و مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کند و در نهایت گروه‌های معلول و دارای بیماری‌هایی همچون ایدز.

مسکن حمایتی در آمریکا شامل طیف وسیعی از رویکردها از جمله سایت‌های تکی ( آپارتمان یا خانه‌هایی که واحدهای آن برای مسکن حمایتی طراحی شده است) یا سایت‌های پراکنده که در آن متقاضی‌ها معمولا از یارانه اجاره بها برای گرفتن خانه از بخش خصوصی استفاده می‌کنند. خدمات حمایتی نیز در بازدیدهایی که از منازل می‌شود ارائه خواهد شد. بین سال‌های 2002 تا 2007 تخمین زده می‌شود بین 65000 تا 72000 مسکن حمایتی در آمریکا ساخته شد. نیمی از مسکن‌های ساخته شده به بی خانمان‌ها و نزدیک یک پنجم آن به خانوارهای بی خانمان تحویل داده شد.

دولتمردان صدها شهر آمریکا برنامه 10 ساله‌ای برای تولید مسکن حمایتی و پایان دادن به افراد بی خانمان شروع کردند. این تلاش‌ها به دلیل فشار دولت بوش در سال 2003 بود. دولت آمریکا هدف خود از ایجاد این برنامه اینگونه بیان کرده بود: قرار دادن افراد بی خانمان با شرایط و نیازهای پیچیده در مسکن‌های حمایتی دائمی تا بتوانند زندگی سالمی را داشته باشند. شواهد بعد از اجرای پروژه نشان می‌دهد که مسکن حمایتی راه حل قابل اعتمادی بود. برای اولین بار بعد از دهه 80 تعداد افرادی که در خیابان‌ها زندگی می‌کردند بسیار کاهش یافت. در سال 2005 میامی اعلام کرد تعداد بی خانمان‌ها 20 درصد کاهش داشته است و در شهرهای دیگر آمریکا نیز شاهد کاهش قابل قبولی از بی خانمان‌ها بود.

مطالعات انجام شده در آمریکا نشان می‌دهد که مسکن حمایتی هزینه پایین‌تری به نسب زندان‌ها، بیمارستان و یا حتی پناهگاه‌ها دارد. زیرا افراد بی‌خانمان با ریسک بالای مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی و بیماری رو به رو هستند در صورت عدم داشتن سرپناه هزینه‌های متعددی را به دولت وارد خواهند کرد. مطالعات همچنین نشان داد که هزینه‌‌ای که به پرداخت کننده‌های مالیات وارد می‌شود تقریبا برابر و یا حتی کمتر از قرار دادن بی خانمان‌ها در پناهگاه‌ها است. همچنین مطالعه دیگری نیز نشان داد میانگین هزینه‌های درمان برای این افراد تا نصف کاهش پیدا کرده است.

آمارها می‌گوید که اگر بیش از 12 ماه فردی بی خانمان باشد آنگاه هزینه‌ای در حدود 48217 دلار بر روی دولت خواهد داشت و در صورتی که وارد طرح مسکن حمایتی شود آنگاه این هزینه به 35117 دلار کاهش می یابد. همچنین هنگامی که فردی در مسکن حمایتی اجاره نشین است آنگاه رفتارهای خلافکارانه و به خطر انداختن سلامتی وی کاهش خواهد یافت. به عنوان مثال افراد دارای مسکن حمایتی به نسبت بی خانمان ها 52 درصد رفتار مجرمانه کمتری دارند و 54 درصد احتمال اینکه قربانی جرمی قرار بگیرند کاهش می‌یابد.

برای طرح مسکن حمایتی مدل منحصر به فردی وجود ندارد. این مسکن‌ها ممکن است شامل نوسازی و یا ساخت یک خانه جدید، خانه‌هایی که توسط بخش خصوصی کنار گذاشته می‌شود یا اجاره آپارتمان‌هایی که در یک منطقه رها شده است شوند. به طور کلی سه رویکرد برای عملیاتی کردن مسکن‌های حمایتی در آمریکا وجود دارد:

1- ساخت هدفمند یا مسکن‌های تک منظوره: آپارتمان‌هایی است که صرفا برای قرار دادن بی‌خانمان‌ها یا آن‌هایی که به کمک احتیاج دارند ساخته می‌شود. به طور معمول در این ساختمان‌‎ها کمک‌هایی نیز برای اهالی فراهم می‌شود.

2- مسکن‌های پراکنده: افرادی که تجربه بی خانمان شدن ندارند اما برای اجاره مسکن با مشکل مواجه هستند در مناطق مقرون به صرفه از بخش خصوصی آپارتمان اجاره می‌کنند و دولت به آن‌ها یارانه پرداخت خواهد کرد. آن‌ها هچنین بر اساس بازدید دوره‌ای مقامات دولتی خدماتی نیز خواهند گرفت.

3- واحدهای کنار گذاشته شده: در این حالت صاحبان آپارتمان‌های ارزان قیمت با دولت توافق می‌کنند که تعدادی از واحدهای خود را به افرادی که سابقا بی خانمان بودند یا احتیاج به خدمات دارند اجاره دهند.