6 راهکار موثر حقوقی پیگیری ترور شهید «فخری‌زاده»

محسن عبداللهی روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار حقوقی قضایی ایرنا به تشریح راهکارها و اقدامات حقوقی برای پیگیری ترور شهید محسن فخری زاده پرداخت.

وی گفت: این عملیات تروریستی به قدری پیچیده است که نمی تواند بدون دخالت و حمایت سازمان‌های اطلاعاتی یک یا چند دولت خارجی انجام شود بنابراین می توانیم این عمل را از مصادیق تروریسم بین المللی محسوب کنیم به ویژه اینکه از طریق بمب گذاری انجام شده است.

عبداللهی با اشاره به کنوانسیون منع بمب گذاری ١٩٩٨ افزود: هرچند ایران عضو این کنوانسیون نیست اما طبیعی است که بسیاری از ترتیبات این کنوانسیون مخصوصا ممنوعیت این عمل حاکی از تروریستی بودن این اتفاق است و ویژگی عرفی بین المللی دارد؛ به بیان دیگر، ممنوعیت بمب گذاری تروریستی مورد توافق همه کشورها است.

ترور شهید فخری‌زاده مصداق تروریسم دولتی و قتل فراقضایی است
کارشناس حقوق بین‌الملل اظهار داشت: اگر ثابت شود که این عمل با حمایت یا دستور مستقیم یک دولت خارجی انجام شده، به نوعی می‌توانیم آن را به عنوان «تروریسم دولتی» دنبال کنیم.

عبداللهی اضافه کرد: اگر این ترور منتسب به یک دولت خارجی شود، در حقوق بین الملل عنوان قتل «فراقضایی» را به خود می‌گیرد که به موجب حقوق بین الملل عرفی، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ممنوع است و عنوان متخلفانه محسوب می‌شود و مسئولیت دولت خارجی که این عمل به آن نسبت داده می‌شود، به دنبال دارد.

ترور شهید فخری‌زاده نقض فاحش نظام حقوق بشر است
وی با اشاره به ماده هشت اساسنامه دیوان بین المللی کیفری (ICC) افزود: در تعریف جنایت علیه بشریت این ماده اعلام می کند که اگر به طور سازماندهی شده، گسترده و به شکل یک نقشه از پیش تعیین شده حملات عمدی علیه غیرنظامیان انجام شود، جنایت علیه بشریت رخ داده است.

ترور دانشمندان هسته‌ای جنایت علیه بشریت است
وی با اشاره به ترور شخصیت ها و دانشمندان هسته ای در یک دهه اخیر گفت: اگر ترور شهید فخری‌زاده یک مورد بود می توانستیم بگوییم که این اتفاق یک پرونده قتل است و مسئولیت خود را دارد اما در یک دهه گذشته تعدادی از دانشمندان ایرانی به طور سیستماتیک شکار شده‌اند و برنامه های متعددی برای افراد دیگر هم داشته‌اند که به نتیجه نرسیده است.

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، ترور دانشمندان هسته‌ای جنایت علیه بشریت است و اگر اثبات شود که اسرائیل این اقدامات را انجام داده که به نظر می رسد اکنون در حال علنی کردن اقدامات خود است، می‌توان این اقدام را جنایت علیه بشریت تبیین کرد. استفاده از عبارت «جنایت علیه بشریت» بار سیاسی شدیدی دارد.

عبداللهی در ادامه به ابزارها و روش های پیگیری حقوق بین الملل اشاره کرد و افزود: ایران نمی تواند این مسأله را در دیوان بین المللی کیفری مطرح کند زیرا نه ایران و نه اسرائیل عضو دیوان نیستند و اقدام تروریستی هم در سرزمین ایران انجام شده بنابراین ارجاع این موضوع به دیوان بین المللی کیفری از این طریق امکانپذیر نیست مگر اینکه ایران تصمیم بگیرد این راه را از طریق شورای امنیت انجام دهد همچنین توسل به دیوان بین المللی دادگستری هم ممکن نیست.

طرح دعوا محاکم داخلی
کارشناس حقوق بین الملل گفت: ایران می تواند در محاکم داخلی خود علیه اسرائیل طرح دعوا کند و احکامی صادر کند که البته این احکام نمادین هم خواهد بود.

وی درباره ارزش حقوقی صدور احکام در محاکم داخلی برای این نوع پرونده ها اظهار داشت: حداقل ارزش حقوقی این اقدام پیام به افکار عمومی در داخل و خارج از کشور است که این عمل را مجرمانه می‌دانیم و حتی حاضر هستیم از بودجه عمومی ایران این خسارت را به قربانیان بپردازیم و خود را طلبکار دولت خارجی کنیم که این اقدام را انجام داده است.

عبداللهی خاطرنشان کرد: این اقدام را آمریکایی‌ها علیه ایران انجام دادند و ایران را میلیاردها محکوم کردند و هر روز در پی مصادره اموال ایران به بهانه های مختلف هستند.

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: ممکن است یک کشور با آگاهی از اینکه یک حکم را نمی تواند اجرا کند، صادر کند ولی پیام مهمی را به جهانیان مخابره می کند.

وی یادآور شد: متاسفانه شهدای ترور هیچ پرونده ای ندارند اما معتقدم در همه موارد باید پرونده باز کنیم و افراد را تحت تعقیب قرار دهیم و حکم صادر کنیم حتی اگر به یقین بدانیم که هیچگاه نمی توانیم حکم را اجرا کنیم.

طرح مساله در سه شورای بین المللی
کارشناس حقوق بین الملل افزود: ایران حتما باید این مسأله را در سطح شورای امنیت، شورای حقوق بشر و شورای حکام مطرح و خواهان محکومیت این اقدام شود.

شهید فخریزاده دانشمند بود؛ طرح مساله در یونسکو
عبداللهی اضافه کرد: ایران حتما باید این موضوع را از طریق «یونسکو» مطرح کند زیرا یونسکو سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد است و در این اتفاق یک دانشمند و شخصیت علمی مورد ترور قرار گرفته است.

پیگیری حادثه ترور دانشمند هسته ای از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی اظهار داشت: راه دیگر پیگیری ابعاد حقوقی این حادثه تروریستی، طرح موضوع از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است زیرا دولت ها حق ذاتی بهره‌برداری صلح آمیز از اتم دارند؛ این بهره‌برداری توسط دانشمندان هسته‌ای هر کشوری انجام می‌شود و اکنون یک دانشمند هسته‌ای ایرانی ترور شده است بنابراین حق ذاتی ایران با ترور دانشمندان هسته‌ای مخدوش می شود.

عبداللهی اظهار داشت: باید مجموعه ای از همه این اقدامات پیگیری شود و نباید نسبت به این اقدام بی‌تفاوت و منفعلانه عمل کرد و در همه این اقدامات باید به دنبال محکومیت اسرائیل باشیم و البته باید اثبات و محرز شود که در پس همه این اقدامات اسرائیل دست داشته است.

نسنجیده عمل نشود
کارشناس حقوق بین الملل تاکید کرد: نکته مهم دیگر این است که برای پاسخگویی و اقدام مقتضی ایران را تحت فشار نگذارند و در شرایطی که هیچ دولتی هنوز مستقیما مسئولیت این اقدام را نپذیرفته است، ایران نباید اقدامی انجام دهد که مورد محکومیت بین المللی قرار گیرد.

وی افزود: اقدام نسنجیده و فوری ایران در خونخواهی شهید فخری‌زاده می تواند به محکومیت ایران منجر شود؛ در واقع ایران برای تلافی این عمل جنایتکارانه نمی تواند دست به اقداماتی بزند که خود آن را محکوم می کند.

به گزارش ایرنا، تروریست‌های مسلح عصر جمعه - هفتم آذرماه - با کمین در مسیر خودرو حامل محسن فخری‌زاده معاون وزیر دفاع و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع در بلوار مصطفی خمینی (ره) شهر آبسرد از توابع شهرستان دماوند، این دانشمند برجسته کشور را در عملیاتی انتحاری و مسلحانه به شهادت رساندند.