از سند استکبارستیزی تا تعریف دوست و دشمن برای منتظران

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، به مناسبت قرار گرفتن در ماه های محرم و صفر و ایام عزاداری های سید و سالار شهیدان(ع)، در سلسله گفتگوهایی با حجت الاسلام «محمدرضا نصوری»، معاون ارتباطات و تبلیغ مرکز تخصصی مهدویت آموزه های مهدوی و امام شناسانه زیارت عاشورا را به بحث و بررسی گذاشته ایم که در ادامه دوازدهمین بخش آن تقدیم حضورتان می شود:

در فرازی از زیارت عاشورا از خدا می خواهیم: «اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» این دعا چه سبکی از زندگی برای منتظران درخواست می شود؟

سبک زندگی پیامبر بزرگوار اسلام(ع) و سایر معصومین علیهم السلام به ویژه سیره قیام و شهادت امام حسین(ع) و اصحاب باوفای ایشان یک الگو و نمونه‌ای برای زندگی و طرحی برای زیستن الهی و مُردن سعادتمندان است. به نوعی روش زیستن علاوه بر تأمین سلامت حیات دنیوی و جسمانی و روحانی انسان، آن حیات برزخی و‌ اخروی انسان را تضمین می کند، سعادت ابدی را برای انسان به ارمغان می آورد.

ما در زیارت عاشورا از خداوند بهره‌مندی از چنین حیات طیبه ای و چنین سبک زندگی و زیستی را مسئلت می‌داریم و از آنجا که مرگ نیز یکی از حلقه های حیات و از مراحل سیر تکامل انسان است، چگونه مُردن را نیز از خداوند درخواست می کنیم.

آیا این درخواست فقط برای دنیا است یا به آخرت هم نظر دارد؟

در زیارت عاشورا از خداوند رسیدن به مقام معیت با اهل بیت علیهم السلام در دنیا و آخرت را تقاضا می کنیم، «اَنْ یَجْعَلَنِی مَعَکُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ اَنْ یُثَبِّتَ لِی عِنْدَکُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِِ».

در بخش دیگری از زیارت عاشورا نیز نمونه ای از سبک زندگی ولایی که نقشه راهی برای تعامل با انسان ها با محوریت محبت اهل بیت (ع) است، اشاره دارد و می‌فرماید: «إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ وَ وَلِیٌّ لِمَنْ وَالاَکُمْ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاکُمْْ».

با توجه به آنکه رواج مکارم اخلاق به زمینه سازی ظهور و آماده شدن منتظران برای درک دولت کریمه کمک می کند آیا در زیارت شریف عاشورا آموزه های اخلاقی نیز تصریح شده است؟

زیارت عاشورا در نگاه اول سند ظلم ستیزی و استکبارستیزی مستمر امامان شیعه و پیروان امامان در طول تاریخ است و امروزه هم باید همین طور باشد. اما از منظری دیگر می توان آن را منبع مباحث تربیتی و اخلاقی یافت. درس نخست این زیارت، سلام به عنوان یکی از آداب اسلامی و آغازگر دوستی است. زیارت عاشورا با سلام هایش به محضر امام حسین(ع) و اصحاب ایشان، انس با آنها را به ما یاد می دهد.

دومین درس این زیارت، ارتباط با امام معصوم(ع) است که آن را در زندگی زائر نهادینه می کند و درس سوم آن تکریم انسان های نیک و پاک است چنان که در سراسر این زیارت امام حسین(ع) و یاران شان را تکریم می کنیم.

این حدیث قدسی چه آموزه های دیگری را در خود نهان دارد که با آنها می توان در مسیر انتظار زمینه ساز حرکت کرد؟

زنده نگه داشتن یاد شهدا و‌ آزادی خواهان ازجمله این آموزه ها است، چراکه شهید برترین سرمایه یعنی جان را برای رضای خدا ایثار می کند. و ما نیز در دعای عهد می خواهیم که در رکاب امام مهدی(عج) شهید شویم: «وَ الْمُسْتَشْهَدینَ بَیْنَ یَدَیْهِ» که البته این نیازمند حسن سابقه است چنان که شهدای کربلا از این ویژگی برخوردار بودند.

از دیگر آموزه های کاربردی این زیارت برای منتظران، اعلام برائت و لعن نسبت به کسانی است که حق را زیر پا گذاشته اند. مهم آنکه این لعن فقط مربوط به اولین ظالمان یا مرتکبان طلم در گذشته نیست بلکه از اولین تا آخرین آنها را شامل می شود: «وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلی ذلِک».

این لعن و اعلام برائت چه کارکردی دارد؟

این رویکرد اعتبار ظالمان را در جوامع بشری ساقط می کند زیـارت عـاشورا با هدف از بین بردن اعتبار ستمگران و امکان تکرار ظلم آنها با الهام از فرهنگ قرآن به لعن ظالمین و تبهکاران در حق اهل بیت(ع) پرداخته و این درس را به همه زائران سیدالشهداء(ع) نیز می دهد.

علاوه بر این، زیارت عاشورا قتل و خشونت علیه انسانیت و بشریت را نکوهش می کند و عاملان آن را مورد لعن و انزجار قرار می دهد: «وَ لَعَنَ اللّٰهُ أُمَّةً قَتَلَتْکُمْ وَ لَعَنَ اللّٰهُ الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْکِینِ مِنْ قِتالِکُمْ».

در زیارت عاشورا از دوستی با دوستان اولیاء الله نیز سخن به میان آمده است، این دعا چه سبکی از زندگی را ترسیم می کند؟

فرهنگ دینی بر منش اخلاقی، جاذبه و محبت ورزی نسبت به خوبان تأکید دارد، در زیارت عاشورا نیز می خوانیم: «إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ» این یعنی باید آشتی پذیری و منش مسالمت آمیز با خوبان داشته باشیم.

علاوه بر این، در زیارت عاشورا کرامت را در پرتو معرفت امام حسین (ع) می آموزیم، کرامت از برترین و عالی ترین سجایای اخلاقی است که دستیابی به آن به کار سخت و مجاهدت علمی و عملی فراوانی نیاز دارد. کسب این فضیلت اخلاقی راه های متعددی دارد که زیارت عاشورا یکی از مهمترین راه های آن را «شناخت و معرفت امام حسین(ع) و پیروی از ایشان مطرح می‌کند: «فَأَسْأَلُ اللّٰهَ الَّذِی أَکْرَمَنِی بِمَعْرِفَتِکُمْ وَمَعْرِفَةِ أَوْلِیَائِکُمْ» و در جای دیگر می‌فرماید: «فَأَسْأَلُ اللّٰهَ الَّذِی أَکْرَمَ مَقامَکَ، وَأَکْرَمَنِی بِکََ».

یعنی عملاً کرامت را در پرتو معرفت به امام حسین(ع) و امروز با معرفت نسبت به امام زمان(عج) بیاموزیم چراکه پیامبر (ص) می فرماید: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً».

در باب دوست و دشمن شناسی زیارت عاشور چه نقشه راهی پیش پایمان می گذارد؟

یکی از لوازم اخلاقی برای طی مسیر حق در زندگی و مصونیت از انحراف، شناخت دوست و دشمن است. زیارت عاشورا در این خصوص نیز با محور قرار دادن محبت و پذیرش ولایت امام حسین (ع) معیار انتخاب دوست و شناخت دشمن را در اختیار زائرین سیدالشهداء(ع) قرار داده و می فرماید «وَوَلِیٌّ لِمَنْ والاکُمْ وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداکُمْ».

همچنین زائر با این زیارت نارضایتی خود را نسبت به ظلم ظالمین اعلام و آنها را لعن می کند، زیارت عاشورا به ما می آموزد اگر کسی به جنایات و ظلم دشمنان خدا و اهل بیت(ع) راضی باشد در عمل آنها شریک است و زائر برای اعلام عدم رضایت و بلکه خودش را دوری بدهد.

پایان پیام/9