آسیب ناشی از اشاره‌گرهای لیزر به چشم جدی است

خطرهای خیره‌شدن مستقیم به اشاره‌گرهای لیرز کاملا اثبات شده است؛ اما اتفاق ناخوشایندی که برای نوجوانی از اوهایو افتاد، هشداری در این باره است که نشانگرهای مذکور می‌توانند در مدت بسیار کوتاهی آسیبی دائمی به چشمان و بینایی بزنند.

در گزارش پزشکی‌ای که اخیرا منتشر شد، پزشکان موردی را گزارش می‌کنند که در آن نوجوانی حین بازی لیزری با دوستانش، چندین ثانیه به اشاره‌گر لیزر خیره شده بود. این دستگاه اسباب‌بازی اشاره‌گر لیزر بود که برای آموزش حیوانات طراحی شده است. به‌گفته‌ی پژوهشگران، درحالی‌که چنین دستگاه‌هایی اغلب به‌عنوان لیزرهای کم‌توان تبلیغ می‌شوند، شواهد موجود درباره‌ی واردشدن آسیب به شبکیه به‌دلیل خیره‌شدن به چنین اشاره‌گرهایی نشان می‌دهد حتی اگر مردم اطلاع نداشته باشند، خطر حاصل از استفاده‌ی نادرست از این ابزارها در حال افزایش است. پژوهشگران در گزارش خود توضیح می‌دهند:

تصور می‌شود افزایش دسترسی و توان خروجی بیشتر و ساخت دستگاه‌های ساطع‌کننده طول‌موج‌های آبی و سبز در این آسیب‌ها مؤثر باشد. اگرچه معمولا این باور وجود دارد که آن‌ها بی‌خطر هستند، حتی مواجهه‌ی کوتاه با چشم می‌تواند به از‌دست‌دادن دائم بینایی منجر شود و به‌ویژه کودکان درمعرض خطر هستند.

متأسفانه این دقیقا اتفاقی است که برای نوجوان مطالعه‌شده رخ داد. با اینکه او فقط چند ثانیه مستقیما به لیزر نگاه کرده بود، بالافاصله پس‌از‌آن و به‌مدت چند دقیقه دچار نوعی کاهش بینایی شد. پنج ماه پس از حادثه، نوجوان مذکور که دچار تاری دید پیش‌رونده و کاهش بینایی جزئی در چشم راست خود شده بود، نزد چشم‌پزشکی به‌نام فردریک دیویدورف رفت. در آن زمان گفت که درحالی‌که چشم چپش بسته است، گاهی نمی‌تواند با چشم راست خود حروف را هنگام خواندن متن ببیند. آزمایش‌ها نشان داد که کمی از دقت بینایی چشم راست او کاسته شده است؛ اما بینایی چشم چپ او طبیعی بود. در مراجعه‌ی بعدی که ۶ ماه بعد بود، دقت بینایی او در هر دو چشم به سطح طبیعی رسیده بود؛ ولی آن نتایجِ ظاهرا مثبت صدمه‌ی واردشده به درون چشم را نشان نمی‌داد.

دو ضایعه‌ی بزرگ و مناطق کوچک‌تر تخریب سلول‌های مخروطی چشم راست

دیویدورف با استفاده از سیستم اسکن نوری با وضوح زیاد آسیب واردشده به شبیکه‌ی چشم نوجوان یادشده را دید که در آن، کل مناطق سلول‌های گیرنده‌ی نوری حساس به نور (مخروطی و استوانه‌ای) از بین رفته بودند. دیویدورف می‌گوید: «در آنجا چیزی باقی نمانده است. مناطق آسیب‌دیده تهی از سلول‌های مخروطی هستند.» مشکل نوجوان سوختگی ماکولای ناشی ‌از لیزر تشخیص داده شد و هیچ وضعیت دیگری توضیح‌دهنده‌ی کاهش بینایی او نبود.

پژوهشگران با استفاده از سیستم نوری پرقدرتی به‌نام AO-OCT-SLO، می‌توانند سلول‌های شبیکه را به‌صورت انفرادی بشمارند. درباره‌ی بیمار مطالعه‌شده به‌نظر می‌رسید ضایعات ناشی ‌از لیزر سلول‌های گیرنده‌ی نوری شبیکه‌ی چشم را از بین برده باشد. دو ضایعه در چشم راست و یک ضایعه در چشم چپ اتفاق افتاده بود.

به‌نظر می‌رسید با گذشت زمان جراحت نوجوان بهتر شود؛ اگرچه به‌عقیده‌ی پژوهشگران بهبودی کامل رخ نمی‌دهد. چشم نوجوان در دو نوبت در ۱۱ و ۲۰ ماه پس از جراحت، با استفاده از دستگاه معاینه‌ی چشم (افتالموسکوپ) معاینه شد. در این دوره، پژوهشگران کاهش اندکی در اندازه‌ی ضایعات مشاهده کردند. دیویدورف می‌گوید: «بهبودی کامل رخ نمی‌دهد و همیشه جای آسیب‌دیدگی در چشم باقی می‌ماند.»

امیدواریم با گذشت زمان وضعیت چشم نوجوان بهبود پیدا کند؛ اما تجربه‌ی وی هشدار ارزشمندی است که خطرهای ناشی‌ از این ابزارهای کوچک و اسباب‌بازی‌ها را برای چشم انسان به ما یادآوری می‌کند. این امر به‌ویژه با درنظر‌گرفتن این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که آگاهی از قدرت لیزر خاص دشوار یا ناممکن است،. درحالی‌که برخی پژوهش‌های گذشته نشان می‌دهند درباره‌ی خطرهای این ابزارها اغراق شده است، مورد ناگوار گزارش‌شده مستقیما خلاف آن را نشان می‌دهد. نویسندگان توضیح می‌دهند:

لیزرهای دستی می‌توانند ازنظر توان از کمتر از ۵ میلی‌وات (نشانگرهای لیزر معمولی) تا بیش از ۱،۲۰۰ میلی‌وات (لیزرهای آبی پرتوان که می‌توانند سیگار یا آتش را از راه دور روشن کنند) متغیر باشند. استفاده‌ی نادرست می‌تواند به جراحات شبکیه منجر شود یا فقط در سطح خارجی شبکیه بماند یا اینکه سوراخ‌های ماکولا با ضخامت کامل را باعث شود.

نتایج این مطالعه در مجله‌ی Retinal Cases Brief Reports منتشر شده است.