خلف صالح مدیران سلف باشید/سرمایه گذشته را «هباء منثوراً» نسازید

به گزارش خبرنگار مهر، جمعی از محققان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور درباره تغییر سیاست‌های فرهنگی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و ضرورت بازنگری در تصمیمات اخیر این نهاد، نامه‌ای را خطاب به حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا قاسمیان نوشتند.

مهر بدون قضاوت درباره ادعاهای مطرح شده در نامه؛ صرفاً از باب انتشار مواضع مختلف، این نامه را منتشر می کند و آماده انعکاس پاسخ‌های مدیران مرتبط با کتابخانه مجلس است.

متن این نامه را به همراه اسامی امضا کنندگان آن در ادامه بخوانید:

بسم الله الرحمن الرحیم

ریاست محترم کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، جناب حجت‌الاسلام قاسمیان

با سلام و تحیت

تحول‌خواهی و نوجویی از رسوم رایج در نظام مدیریتی کشور ماست، امری که همیشه خبرساز و صد البته خطرخیز بوده است. مفید یا مضرّ بودن تغییرات و تحولات در هر مجموعه‌ای، نخست منوط است به التزام به قوانین و سپس مصلحت‌سنجی‌های عالمانه با تکیه بر تجربه‌های موفقِ گذشته. آنچه مرز باریک میان «ابداع» و «ابتداع» را می‌آفریند و از «نوآوری» دفاع می‌کند و از «بدعت» پرهیز می‌دهد، چیزی جز این نیست و این مهم جز با احترام و حفظ سرمایه‌های گذشته، که عموماً با خون دل خوردن‌ها و صرف عمر گرانبهای بسیاری از نخبگان اجتماعی و فرهنگی فراهم آمده است، میسر نمی‌شود.

باری، در این روزگار بلاخیز، ناگهان خبری در رسانه‌ها رخ می‌نماید و آن اینکه ریاست جدید کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، که به‌تازگی ریاست یکی از مهمترین گنجینه‌های نسخ خطی جهان را عهده‌دار شده‌اند، سیاست متَّبع و رایج آن مرکز مهم فرهنگی را نکوهش کرده و به یک باره از تغییر سیاست‌های آن مرکز سخن به میان آورده‌اند. ظاهراً مهمترین بخش این تغییر رویکرد آن است که باید بر خدمات پارلمانی تمرکز کرد و از تصحیح و تحقیق و عرضۀ علمی نسخه‌های خطی چشم پوشید، زیرا تصحیح و تحقیق متون ربطی به وظایف کتابخانۀ مجلس ندارد! شگفتا که اظهارات فوق و ذمّ سیاست فرهنگی پیشین آن مرکز نامدار و با سابقۀ فرهنگی، که در همۀ دهه‌های گذشته رؤسای فرهیختۀ سابق به آن ملتزم بوده‌اند، به اساس‌نامۀ کتابخانۀ مجلس مستند شده است. حال آنکه مفاد اساس‌نامه از قضا به‌صراحت سیاست پیشنهادی جدید را نفی می‌کند و آن را خلاف قانون می‌نمایاند.

در ماده سه اساس‌نامه، که مستند ریاست جدید کتابخانه قرار گرفته، به صراحت «هدف اصلی و بنیادی کتابخانه» چنین ذکر شده است: «جمع‌آوری آثار حقوقی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی، حفظ و نگهداری میراث ملی، آثار کمیاب و خطی و موزه‌ای و انتشار مناسب آن، ارائه خدمات به نمایندگان مجلس شورای اسلامی … پژوهشگران داخلی و خارجی، دانشجویان و سایر مراجعین».

آیا با وجود متنی چنین واضح، می‌توان تفسیر به رأی کرد و برخلاف نصّ صریح اساس‌نامه «تصحیح و تحقیق نسخ خطی» را برخلاف وظایف کتابخانۀ مجلس دانست؟ «انتشار مناسبِ» آثار خطی چه معنایی دارد جز تصحیح و تحقیق و عرضۀ علمی آنها؟

در همۀ این سال‌ها، قانون‌مداری و رعایت اساس‌نامۀ کتابخانه از سوی رؤسای کتابخانه، مخصوصاً در دو دهۀ گذشته، موجب شده است که کتابخانۀ مجلس با کارنامه‌ای درخشان و انتشار شایسته و علمیِ متون کهن اسلامی ایرانی و تصحیح و تحقیق نسخه‌های خطی آنها (مخصوصاً آثار شیعی و متون قدیم به زبان فارسی)، فهرست‌نگاری، نسخه‌برگردان دستنویس‌های بسیار ارزشمند اسلامی ایرانی، اینک یکی از مهمترین مراکز تحقیق نسخ خطی در جهان اسلام و حتی دنیا شناخته شود. حال با آن تفسیر خلاف نصّ قرار است چه سرمایه‌ای را بر باد دهیم؟

نگاهی به مجموعۀ پرافتخار منشورات کتابخانۀ مجلس، که همه از مهمترین میراث اسلامی و ایرانی است (اعمّ از متون کهن شیعی، ادبی، تاریخی، فهرست‌نگاری نسخ خطی، چاپ عکسی، اسناد تاریخی و....)، لزوم حفظ و تقویت سیاست پیشین را نشان می‌دهد. پس شایسته است با حقگزاری و بهره‌وری از دلسوزانی که مرکز پژوهش‌های کتابخانه مجلس را با تلاش صادقانه و عالمانه از دل انواع بحران‌های اقتصادی عبور داده‌اند و فعالیت‌های علمی آن نهاد را استمرار بخشیده‌اند، سرمایۀ گذشته را «هباءً منثوراً» نسازیم؛ که افسوس خوردن فردا و فرداها البته سودی نخواهد داشت.

آری، هیچکس منکر ضرورت خدمات به نمایندگان مجلس نیست. اما اعمال سیاست‌گذاری جدید برخلاف اساس‌نامه و بهانۀ عرضۀ خدمات به نمایندگان مجلس انقلابی (مطابق اظهارات ریاست جدید کتابخانه)، وظیفۀ مرکز پژوهش‌های مجلس است و نه کتابخانۀ مجلس. کتابخانۀ مجلس، به تصریح اساس‌نامه و مخصوصاً ماده‌ای که مذکور افتاد، وظیفه‌اش در وهلۀ اول جمع‌آوری کتاب و انتشار مناسب آثار کمیاب و نسخ خطی است و سپس ارائۀ خدمات کتابخانه‌ای به همگان و در رأس آنها نمایندگان مردم. پس استناد به آن ماده و برجسته کردن خدمات پارلمانی به قیمتِ تغییر سیاست‌های فرهنگی پژوهشی آن مرکز، مصداق اتمّ این آیۀ شریفه است که «وَیَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَکْفُرُ بِبَعْضٍ» (سورۀ نساء، آیۀ ۱۵۰)، که امیدواریم وصف حال مدیران کنونی کتابخانۀ مجلس نشود.

باری، ما امضاءکنندگان ذیل نامه انتظار داریم جناب عالی خلف صالح مدیران سلف باشید. جامعۀ پژوهشگران کشور نیز وظیفۀ خود می‌داند که در این راه، اگر طلب کنند، از هیچ گونه همراهی و همکاری دریغ نورزد.

امضا:

علی‌اشرف صادقی / عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی

محمدجعفر یاحقی دانشگاه فردوسی مشهد / عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی

جمشید کیانفر / پژوهشگر حوزه متون و اسناد تاریخی

باقر صدری نیا / دانشگاه تبریز

محمود فتوحی / دانشگاه فردوسی مشهد / عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی

سید محمدرضا ابن‌الرسول / دانشگاه اصفهان

عمادالدین شیخ الحکمایی / مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران

محسن معینی / بنیاد دایرة المعارف اسلامی

سعید شفیعیون / دانشگاه اصفهان

رحمان مشتاق‌مهر / دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

رضا موسوی طبری / شاعر و پژوهشگر نسخ خطی

سیدسعید میرمحمدصادق / پژوهشگر حوزه متون و اسناد تاریخی

علی اوجبی / پژوهشگر حوزۀ نسخ خطی

روح‌الله هادی / مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

سید محمد منصور طباطبایی / دانشگاه تهران

سیدعلی میرافضلی / پژوهشگر

سیدمحمد عمادی حائری / بنیاد دایره‌المعارف اسلامی

حسن ذوالفقاری / دانشگاه تربیت مدرس تهران / مدیر گروه آموزش زبان فارسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی

محمدجواد جدی / پژوهشگر حوزۀ خوشنویسی و مهرشناسی

علیرضا حاجیان نژاد / دانشگاه تهران

هومن یوسفدهی / پژوهشگر تاریخ و ادبیّات

محمد طاهری خسروشاهی / موسّسۀ تحقیقاتی علوم اسلامی و انسانی دانشگاه تبریز و سردبیر مجلّۀ سفینۀ تبریز

محسن باغبان / مرکز تحقیقات طب و داروسازی سنتی دانشگاه تهران / بنیاد امیرخسرو دهلوی

محمدرضا موحدی / دانشگاه قم

محمد جعفری قنواتی / دایره‌المعارف بزرگ اسلامی

بهرام پروین گنابادی / دانشگاه آزاد اسلامی

سیدمحمدحسین حکیم / نسخه‌شناس و پژوهشگر متون

مریم خلیلی جهانتیغ / دانشگاه سیستان و بلوچستان

بابک خضرائی / بنیاد دایره‌المعارف اسلامی

مهدی رحیم پور / فرهنگستان زبان و ادب فارسی

مهدی علیایی مقدم / دانشگاه تهران

علیرضا امامی / دانشگاه تهران

وحید عیدگاه طرقبه‌ای / دانشگاه تهران

محمد افشین وفایی / دانشگاه تهران

مهرداد چترایی / دانشگاه آزاد واحد نجف آباد

حمیدرضا قلیچ‌خانی / متن پژوه و پژوهشگر خوشنویسی ایران

محمدکاظم رحمتی / بنیاد دایره‌المعارف اسلامی

سعید لیان / فرهنگستان زبان و ادب فارسی

سیدحسین موسویان / موسسۀ حکمت و فلسفه ایران

زهیر طیب / پژوهشگر و مصحح

عباس زارعی مهرورز / دانشگاه بوعلی سینا

زهرا پارساپور / پژوهشگاه علوم انسانی

محمدرضا نوراللهیان / محقق و پژوهشگر حوزه

مجتبی فرقانی / پژوهشگر متون ادبی

اسماعیل مهدوی راد / مدیر کتابخانة تخصصی ادبیات

زهره مشاوری / پژوهشگر متون ادبی

محمد حکیم‌آذر / دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد

محسن پورمختار / دانشگاه ولی عصر رفسنجان

سهیل یاری گل‌دره / پژوهشگر متون ادبی

سعید کریمی / بنیاد دایره المعارف اسلامی

طیبه کرمی / بنیاد دایره المعارف اسلامی

غلامرضا امیرخانی / سازمان اسناد و کتابخانه ملی

محسن محمدی / دانشگاه اصفهان

عباس بگ‌جانی / فرهنگستان زبان و ادب فارسی

فرزاد ضیایی حبیب‌آبادی / پژوهشگر متون کهن فارسی

علی اصغر باباصفری / دانشگاه اصفهان

محمد ابراهیم ایرج پور / رئیس دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان

محمدرضا ضیا / پژوهشگر ادبیات

سلمان ساکت / دانشگاه فردوسی مشهد / مدیر انجمن مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد

مرتضی رشیدی / دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

حمیدرضا توکلی / دانشگاه سمنان

علی زاهدپور / محقق، مترجم و پژوهشگر

حمیدرضا اردستانی رستمی / دانشگاه آزاد دزفول

عنایت الله شریف‌پور / دانشگاه شهید باهنر کرمان

محبوبه خراسانی / دانشگاه آزاد نجف‌آباد

احمد امین / دانشگاه شهرکرد

علی محمدی آسیابادی / دانشگاه شهرکرد

غلامرضا سالمیان / دانشگاه رازی کرمانشاه

نجمه دری / دانشگاه تربیت مدرس تهران

گودرز رشتیانی / دانشگاه تهران

صادق فلاحی / دانشگاه آزاد ارسنجان فارس

حسین مسجدی / مدیر گروه ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور استان اصفهان

مختار کمیلی / دانشگاه ولی عصر رفسنجان

نغمه دادور / پژوهشگر ادبی

زهرا آقابابایی / دانشگاه پیام نور

امیراحسان کرباسی زاده / دانشگاه اصفهان

حسن سلطانی / دانشگاه ایلام

جهانگیر صفری / رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد

محمود مهرآوران / دانشگاه قم

سید حسین فاطمی / دانشگاه فردوسی مشهد

حسین قربان‌پور آرانی / دانشگاه کاشان

مجید عبد امین / متن‌پژوه

پوراندخت برومند / پژوهشگر ادبیات فارسی

رضا ستاری / دانشگاه مازندران

محمود ندیمی هرندی / دانشگاه پیام نور

مهدی زرقانی / مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

منصور میرزانیا / دانشگاه شهرکرد

سعیده سامع / دانشگاه پیام نور

علی افضلی / دانشگاه تهران

سید کاظم موسوی / دانشگاه شهرکرد

محمدعلی خزانه دارلو / دانشگاه گیلان

غلامحسین شریفی / دانشگاه اصفهان

مریم پناهی / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

عارفه یوسفیان / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

پریچهر سلطانی / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

محمد تقوی / دانشگاه فردوسی مشهد

احمد بهنامی / فرهنگستان زبان و ادب فارسی

امیر منصوری / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

محمدجواد مهدوی / دانشگاه فردوسی مشهد

مجتبی مجرد / دانشگاه بجنورد

پرستو کریمی / دانشگاه شهرکرد

حسین دلیران فیروز / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

یوسف اسماعیل زاده / رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز رودسر

تولی صفری / دانشگاه فرهنگیان تهران

مهدیه اسدی / مرکز تحقیقات طب و داروسازی سنتی

محمدحسن حبیبی / سازمان اوقاف و امور خیریه

اکبر اخلاقی / پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی

شهروز جمالی / مدرس ادبیات

علی ملک‌زاده / دانشگاه آزاد شهرکرد

مریم عاملی رضایی / پژوهشگاه علوم انسانی

مصطفی جوزی / رئیس دانشگاه پیام نور مرکز زرین شهر

شهرزاد نیازی / مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد نجف‌آباد

فرزاد قائمی / ‏دانشگاه فردوسی مشهد

محمدجواد صافیان / دانشگاه اصفهان

اکبر فایدئی / دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

مسعود نوربخش / ‏‬ دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال

محمد کاظم رحمتی / ‏ بنیاد دایره المعارف اسلامی

مهدخت پورخالقی چترودی