دلایل دست رد عربستان به سینه ترامپ

به گزارش مشرق، در یادداشتی به قلم سیف‌الرضا شهابی کارشناس مسائل سیاسی آمده است: بعد از برقراری رابطه امارات متحده عربی با اسرائیل، «پمپئو» وزیر خارجه ترامپ راهی برخی از کشورهای عربی شد که به زعم او آمادگی بیشتری برای برقراری رابطه دارند تا از این کشورها بخواهد راه امارات را ادامه دهند.

اما نشانه‌ها حکایت از آن دارند که ظاهرا پمپئو با دست خالی به واشنگتن برگشت و گویا کشورهای هدف اعلام کردند به دلایل مختلف از جمله تا عربستان به جرگه برقراری رابطه نپیوندد، آن‌ها ترجیح می‌دهند رابطه برقرار نکنند. بر این اساس خود ترامپ دست به کار شد و با ملک «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان تماس تلفنی گرفت و ملک سلمان در پاسخ به درخواست ترامپ اظهار داشت: «تا زمانی‌که طرح صلح اجلاس سران عرب در سال ۲۰۰۲ در بیروت مبنی بر تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتخت بیت‌المقدس شرقی اجرا نشود از برقراری رابطه بین ریاض – تل‌آویو معذور است.»

به این ترتیب ترامپ با همه انتظاری که از ریاض داشت و مخصوصا چشم‌پوشی که از نقش محمدبن سلمان در قتل «قاشقچی» از خود بروز داد با شکست روبه‌رو شد و از برقراری رابطه برخی کشورهای عربی از جمله عربستان تا قبل از انتخابات مایوس شد.

اما پرسشی که در محافل سیاسی مطرح است، این‌که آیا امارات، که با عربستان در بعضی از نقاط از جمله یمن و ... ائتلاف کرده است، در برقراری رابطه با تل‌آویو تکروی کرد یا عمل شیوخ این کشور تقسیم کار بین ریاض و ابوظبی است؟

هر دو نظر فوق قابل بررسی است، ولیکن دلایلی وجود دارد که احتمال تقسیم وظایف را کم‌رنگ‌تر نشان می‌دهد:

۱- در اجلاس سران عرب در بیروت در سال ۲۰۰۲، ملک عبدالله پادشاه وقت عربستان، پیشنهاد دهنده طرح صلح عربی برای برقراری رابطه با اسرائیل بود. براین اساس ریاض نمی‌خواهد کشوری باشد در حالی که طرح مزبور اجرا نشده، به طرح پیشنهادی خود بی‌اعتنا باشد، زیرا به وجاهت این کشور لطمه وارد می‌سازد.

۲- عربستان به عنوان «ام‌القرای» جهان اسلام که حاکمان آن از عنوان «خادم حرمین شریفین» برخوردارند، نمی‌خواهند در این شرایط، که به اصطلاح اسرائیل به هیچ صراطی مستقیم نیست، حرکتی انحام بدهند که به عناوین کشورشان و حاکمان‌شان آسیب وارد کند.

۳- با وجودی که عربستان با امارات در یمن ائتلاف عربی تشکیل دادند، در همان یمن و در بعضی نقاط دیگر شاهد تکروی‌هایی از سوی امارات هستیم که تا مرحله چالش بین نیروهای عربستانی و اماراتی پیش می‌رود.

۴- اختلاف تهران با ریاض سرزمینی نیست، در صورتی که اختلاف ابوظبی با تهران سرزمینی است و بر سر جزایر سه گانه خصوصا جزیره «ابوموسی» متمرکز است. براین اساس، امارات احساس می‌کند برای حفظ امنیتش به یک کشور قدرتمند منطقه‌ای بیشتر نیاز دارد و از این‌رو به اسرائیل روی آورد، در صورتی‌که چنین خطر امنیتی را عربستان در این مقطع حس نمی‌کند.

در مورد اجازه پرواز هواپیمای شرکت «ال عال» اسرائیلی حامل مقامات آمریکایی از آسمان عربستان، اگر به همان یک پرواز محدود شود، احتمالا جهت احترام به مقامات آمریکایی بود و اگر تکرار شود ناشی از این است که حاکمان محافظه‌کار سعودی نمی‌خواهند از تحولات جاری در خاورمیانه عقب بمانند و امارات را در راهی که پیش گرفته است، بیش از این منفعل کنند.

منبع: روزنامه همدلی