تست فیبرونکتین جنینی، چه عملکردی دارد؟

هرکدام از جوانب بارداری به ‌نو به خود پیچیده هستند. مادر در هر مرحله، مجموعه‌ ای از تغییرات بیولوژیک را تجربه می ‌کند.
یکی از این جنبه‌ها، تولید فیبرونکتین جنینی است، پروتئینی که مانند یک چسب بیولوژیک عمل می‌کند و به کیسه آمنیوتیک کمک می‌کند تا از رحم جدا نشود.

فیبرونکتین جنینی (fFN) چیست؟
fFN پروتئینی است که در طول بارداری توسط سلول‌های مرزی کیسه آمنیوتیک تولید می‌شود. fFN مانند چسب بیولوژیک عمل می‌کند و کیسه آمنیوتیک را به دیواره رحم متصل نگه می‌دارد. کیسه آمنیوتیک پر از مایعی است که اطراف جنین را احاطه می‌کند. fFN به‌طور طبیعی تا ۲۲ هفته اول بارداری در ترشحات دهانه رحم و سپس دوباره در پایان سه‌ماهه سوم وجود دارد. اگر fFN بین هفته ۲۲ و ۳۴ تشخیص داده شود، احتمالاً زایمان زودرس خواهد بود.

تست فیبرونکتین جنینی چیست؟
اگر نوزاد بین هفته‌های ۲۰ تا ۳۷ بارداری متولد شود، زایمان زودرس است. زایمان‌های زودرس خطراتی برای سلامتی نوزاد دارند زیرا رشد جنینی را کامل نکرده و خطر مرگ نوزاد بالا است.
تست فیبرونکتین جنینی نشانه‌های زایمان زودرس را مشخص می‌کند. این تست به متخصص زایمان کمک می‌کند تا اتصال میان کیسه آمنیوتیک و رحم را بسنجد.
اگر این اتصال مختل شده باشد، چه بر اثر عفونت، چه التهاب، چه کوتاه بودن دهانه رحم یا انقباضات رحم، fFN در ترشحات گردن رحم آزاد می‌شود.
در یک آزمایش فیبرونکتین جنینی، یک سواب از ترشحات گردن رحم برای بررسی زایمان زودرس گرفته و آزمایش می‌شود. اگر fFN حضور داشت، مادر در معرض زایمان زودرس قرار دارد.

عملکرد تست فیبرونکتین جنینی
او به دلیل فاکتورهایی همچون کوتاه بودن دهانه رحم، داشتن سابقه زایمان زودرس، داشتن فاصله کوتاه با حاملگی قبلی یا مصرف مواد مخدر در معرض خطر بالای زایمان زودرس قرار دارد.
او علائمی مانند کمردرد طولانی‌مدت، فشار یا سفت شدن لگن یا پایین شکم، خونریزی واژینال یا لکه بینی، گرفتگی شکم، افزایش ترشحات واژن یا ترشحات آبکی واژن دارد.
کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان برای کسانی که علائم کم‌خطر دارند که کمکی به پیش‌بینی زایمان زودرس آن‌ها نمی‌کند، انجام تست‌های روتین را توصیه نمی‌کند.
این امر شامل خانم‌هایی که دچار کَندگی جفت، پارگی زودرس غشاها یا جفت سرراهی هستند، نمی‌شود.
عملکرد تست فیبرونکتین جنینی زایمان زودرس

چه زمانی این تست ( عملکرد تست فیبرونکتین جنینی زایمان زودرس ) انجام می ‌شود؟
ممکن است یک متخصص زنان و زایمان در صورت مشکوک شدن به زایمان زودرس انجام تست fFN را توصیه کند.
تست fFN می‌تواند بین هفته‌های ۲۲ تا ۳۵ بارداری انجام شود زیرا دوره‌ای است که معمولاً fFN در ترشحات دهانه رحم وجود ندارد. این تست برای زن حامله‌ای انجام می‌شود که علائم زایمان زودرس را داشته باشد مانند انقباضات رحم، تغییر در ترشحات واژینال، گرفتگی و ناراحتی شکم، فشار لگن یا کمردرد.
اگر پس از منفی شدن تست علائم زایمان برای چند هفته باقی ماند، تست باید تکرار شود زیرا نتیجه هر تست فقط برای ۷ تا ۱۴ روز اعتبار دارد و می‌تواند در صورت لزوم بارها تکرار شود.
همچنین درصورتی‌که زن حامله در مواردی مانند گردن رحم کوتاه، سابقه تولد زودرس، فاصله کوتاه میان دو بارداری یا مصرف مواد مخدر در معرض خطر زایمان زودرس باشد، انجام این تست توصیه می‌شود.

چگونه برای این تست آماده می ‌شوند؟
تست fFN غالباً می‌تواند نتیجه مثبت کاذب داشته باشد، بنابراین لازم است اقدامات پیشگیرانه‌ای برای داشتن نتیجه دقیق انجام شود. برای آمادگی برای آزمون باید:
۲۴ ساعت قبل از انجام تست، رابطه جنسی با دخول نداشته باشید زیرا مایع مِنی نتیجه تست را تغییر و یک مثبت کاذب ارائه می‌دهد.
مطمئن شوید که قبل از انجام تست، آزمایش لگن یا سونوگرافی واژینالی انجام نداده‌اید زیرا این‌ها باعث ترشح پروتئین fFN می‌شوند و نتیجه تست را مثبت می‌کنند.
حداقل ۲۴ ساعت قبل از تست دوش نگیرید. از صابون، لوسیون، روان کننده یا داروهایی در نزدیکی واژن استفاده نکنید.
در صورت داشتن خونریزی واژینال به پزشک خود اطلاع دهید زیرا می‌تواند نتیجه اشتباهی ارائه دهد.

از fFN چه انتظار می ‌رود؟
این تست ابزار مفیدی برای پیش‌بینی زایمان زودرس است تا اقدامات احتیاطی انجام شود. این کار با گرفتن یک سواب از ترشحات دهانه رحم انجام می‌شود. مطالب زیر را بخوانید تا کمی بیشتر درباره‌ی آنچه انتظار دارید در طول تست و پس‌ازآن بدانید، اطلاعات کسب کنید.
در طول تست : عملکرد تست فیبرونکتین جنینی زایمان زودرس
مادر باردار، در طول انجام تست به پشت دراز می‌کشد. از اسپکولوم برای پخش کردن دیواره‌های واژن به‌منظور دسترسی به دهانه رحم استفاده می‌شود. نمونه‌ای از مایع دهانه رحم با سواب استریل برداشته و سپس اسپکولوم برداشته می‌شود. سواب به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
بعد از تست
پس از ارسال سواب به آزمایشگاه، پزشک معالج بر اساس شرایط مادر برای اقدامات بعدی تصمیم می‌گیرد. اگر او دهانه رحم کوتاهی داشته باشد، برای اندازه‌گیری طول دهانه رحم سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود که با قرار دادن وسیله باریکی در واژن که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دیجیتالی استفاده می‌کند، انجام می‌شود.

نتایج آزمایش فیبرونکتین جنینی چیست؟
نتایج یک آزمایش fFN ممکن است مثبت یا منفی باشد.
مثبت
اگر نتایج آزمایش سواب مثبت باشد، بدین معنی است که ترشحات حاوی پروتئین FFN است. نتیجه مثبت بین هفته ۲۲ تا ۳۵ بارداری نشانه افزایش خطر زایمان زودرس و عوارض نوزادی طی هفت روز آینده است؛ اما ازآنجایی‌که نتیجه مثبت به‌طور کامل قابل‌اعتماد نیست، می‌توان معاینه لگن یا سونوگرافی واژینال نیز انجام داد.
اگر نتیجه مثبت باشد، باید اقدامات لازم برای اطمینان از زایمان ایمن نوزاد و افزایش احتمال بقای او انجام شود این کار می‌تواند شامل مصرف استروئیدها برای سریع‌تر فعال شدن ریه‌های جنین یا داروهای کاهنده خطر عوارض عصبی مانند فلج مغزی در جنین باشد.
اگر مادر دچار انقباضات واژن شود، می‌توان از داروهایی برای قطع موقت آن نیز تجویز کرد.
منفی
اگر نتیجه منفی باشد، نشان‌دهنده عدم وجود پروتئین FFN در ترشحات واژن است، بنابراین احتمال زایمان مادر در دو هفته آینده حداقل (۱٪) است؛ اما اگر علائم تا چند هفته دیگر ادامه یابد، آزمایش تکرار می‌شود.

سؤالات متداول
آیا نتیجه مثبت کاذب وجود دارد؟
تست فیبرونکتین جنینی با نتیجه مثبت کاذب، معمول است و احتمالاً به علت عدم انجام کارهای گفته شده رخ‌داده است؛ بنابراین اگر شما رابطه جنسی داشته‌اید، دوش گرفته‌اید، معاینه لگن یا سونوگرافی انجام داده‌اید، تست fFN مثبت خواهد بود. انقباضات رحمی و خونریزی واژن نیز نتیجه مثبت کاذب ایجاد می‌کند.
آیا انجام آزمایش FFN بعد از هفته ۳۵ بارداری ایمن است؟
fFN معمولاً در طول سه‌ماهه سوم یعنی بعد از هفته ۳۵ در ترشحات دهانه رحم یافت می‌شود. زایمان در این مرحله عوارض زودرس کمتری خواهد داشت. انجام این تست در اواخر بارداری خطری ندارد اما بی‌فایده است و کلاً توصیه نمی‌شود.
زایمان زودرس همیشه عوارض مهمی برای کودک ندارد. در بیشتر مواقع کودک ایمن و سالم خواهد بود. بااین‌وجود، عوارضی در طول تولد و بعد از تولد دیده می‌شود.
تست fFN به پیش‌بینی احتمال زایمان زودرس کمک می‌کند تا بتوان اقدامات لازم را برای کاهش این خطرات انجام داد. این آزمایش یک ابزار ساده و نسبتاً غیرتهاجمی است و خطری برای مادر ندارد.