نوروز دریایی؛ آغاز فصل زندگی دریایی

از آ ن جایی که زندگی مردم در جنوب ایران با "صیادی و دریا" پیوند خورده است. نوروز صیادی هم جشنی است برای یادآوری این پیوند.چنان که دریانوردان در بنادر هند و پاکستان در روز اول سال دریایی، نارگیل و موز به دریا می ریزند و به این ترتیب، آغاز سال دریایی را جشن می گیرند و آرزو می کنند که سالی آرام و خوب در پیش داشته باشند
آن طور که بنیامین انصاری نسب محقق و استاددانشگاه روایت کرده است، در بین دریانوردان ایرانی نیز استفاده از نوعی تقویم دریایی رایج بوده است. تقویم سال دریایی یا دریانوردی سواحل خلیج‌فارس از سه فصل صد روزه و یک فصل ۶۰ روزه دریانوردی که پنج یا شش روز اضافه در پایان دارد تشکیل شده‌است این تقویم با آغاز فصل دریانوردی شروع می‌شود و در صد روز دوم آن، با توجه به جریانهای ملتهب دریایی، دریانوردی با احتیاط صورت می‌گیرد و در صد روز سوم به‌دلیل طوفان‌های دریایی از رفتن به دریا پرهیز می‌شود. و در شصت روز آخر که توام با جریان‌های شدید جوی دریایی است ناخدایان به تعمیر کشتی‌ها می‌پردازند و به دریا نمی‌روند و خود را برای آغاز سال دریایی بعد آماده می‌کنند. در حقیقت نوروز دریایی یک نوع حساب و یا یک نوع تقویم دقیق دریایی است که پدران با هوش ما از همان روزهایی که جشن نوروز را برگزار می کردند، برای مسافرت بر روی دریاها آن را ابداع کردند و به طور قطع، این حساب نوروز دریایی که سابقه ای به بلندای تاریخ کشورمان دارد، مخصوص ایرانیان است و در حال حاضر نیز دریانوردان قدیمی کم و بیش با حساب و یا تقویم نوروز دریایی آشنایی دارند و سفرهای دریایی خود را بر اساس آن آغاز می کنند.

اسماعیل رائین، مورخ، هم چنین درباره تعیین روز نهم مرداد به عنوان روز اول نوروز دریایی، می نویسد: « طی تحقیقاتی که در بنادر جنوب به عمل آمد، بدین نکته واقف شدیم که روز آغاز نوروز دریا، درست همزمان با روز پایان یافتن توفان های بسیار شدید ۶۰ روزه - ۱۱ خرداد تا ۹ مرداد- است که طی سه قرن ا خیر که انگلیسی ها در هند مستقر بودند، آن را « جون جولای» نامیده اند. چنین به نظر می رسد که پس از فرونشستن توفان های ۶۰ روزه و آغاز کار دریا و شروع سال نو قرار داده اند و دریانوردان ایرانی آن را « نوروز» یعنی روز آغاز فصل زندگی دریایی و حرکت برآب های ژرف دریاهای نقاط مختلف دانسته اند.»

منبع:

ویژه نامه نوروز انسان شناسی و فرهنگ، تیر 97