جایگاه جود و سخا در فرهنگ انتظار

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: سالروز شهادت حضرت جوادالائمه(ع)، امام جود و سخا فرصت مغتنمی است برای بررسی الزامات توجه به نیازمندان و فقرا در سبک منتظرانه به ویژه این روزها که به دلیل فراگیری ویروس کرونا و تعطیل شدن بسیاری از کسب و کارها و وضعیت بد معیشتی بسیاری از مردم جامعه چه خوب است تا حواس مان به سفره های تنگ و دست های خالی باشد.

باید توجه داشت یکی از امتحان های الهی، «آزمون مالی» است. این امتحان به شکل های مختلف انجام می شود، و در ان تنها کمک مالی هم معیار نیست، تلاش برای خدمت به مردم و کمک به آنان و رفع نیازهای مختلف شان که در روایات با عنوان ـقضای حاجت مومن» از آن یاد شده است و فریادرسی به آنان که بی پناه و درمانده اند و به کمک ما نیاز دارند و از دست ما کاری ساخته است.1

توجه و رسیدگی به امور تهیدستان به قدری مهم است که خدا در قران به آن سفارش اکید کرده و برای رسیدگی به کار آنان، پاداش های دنیوی و اخروی قرار داده که بخشایش گناهان ادمی یکی از آنها است.

بر پایه روایتی خدا به عیسی(ع) سفارش فرمود: «ای عیسیً خود را با دینداری و مهر به مسکینان بیارایید.»2

امام سجاد(ع) در دعا به خدا عرض می کند: «خدایا! همنشینی با فقیران را محبوب من گردان و با صبر نیکو مرا در همنشینی با آنان یاری فرما.»3

شیخ صدوق(ره) در «عیون الاخبار» از بزنطی نقل می کند: حضرت رضا علیه‌السلام نامه‌ای برای فرزند گرامیش حضرت جواد الائمه علیه ‌السلام نوشت و به مدینه فرستاد که من آن را خواندم. متن آن نامه بدین شرح بود: «فرزندم به من خبر داده‌اند که چون از منزل بیرون می‌روی غلامانت بخل و حسادت می‌ورزند تا چیزی از تو به کسی نرسد. برای همین تو را از درب کوچک اندرونی بیرون می برند تا مبادا کسی از تو بهره‌مند گردد. این نامه را به تو می‌نویسم، به همان حقی که بر تو دارم قسمت می‌دهم با رفت و آمد از درب بزرگ بیرونی و عمومی؛ رفت و آمدت را علنی و آشکار کن و هنگام خروج از خانه ، درهم و دینار همراه خود بردار تا اگر کسی از تو درخواستی کرد، به او چیزی ببخشی و مردم از خیر تو بهره‌مند شوند و به عطایای تو خوشحال و مسرور گردند و دوستدار تو باشند.

جواد عزیزم! اگر عموهایت از تو چیزی بخواهند به هر یک کمتر از پنجاه اشرفی نبخش! و اگر عمه‌هایت از تو درخواستی کنند به هر کدام از آنها کمتر از بیست و پنج اشرفی نده! ولی نسبت به زیادتر از آن خود دانی و بدان با بخششی که می کنی ، حق تعالی مرتبه‌ات را بلند گردانده و تو را محبوب خویشاوندانت می گرداند. در بذل و بخشش مداومت کن و از فقر و تهی‌دستی ترسی نداشته باش.4

امام زمان(عج) نیز در دعای شریف «اللهم ارزقنا توفیق الطاعه...» در فرازی عرضه می دارند: «وَ عَلَى الْأَغْنِیَاءِ بِالتَّوَاضُعِ وَ السَّعَةِ؛ بر توانگران تواضع و وسعت در بخشش کرم نما».

این فراز از دعای حضرت(عج) ضرورت توجه به نیازمندان و فقرای جامعه و ضرورت رسیدگی به آنها را به خوبی نشان می دهد.

چنان که امیرالمومنین(ع) می فرمایند: «ثروتمندان، امانتداران اموال الهی و مجرای رسیدن برخی از نعمت های خداوند بر دیگران اند».5

میان ثروتمندان جامعه اسلامی که در انتظار مهدی موعود موجود (عج) به سر می برند و متکاثران مال اندوزی که اموال و تجارتشان را از خداوند بیشتر دوست می دارند6 فاصله بسیاری است. ثروتمندان منتظر به اوصاف ذیل آراسته اند:

أ. تواضع: استکبار و خود برتربینی، انسان را از خداوند غافل می کند و به ورطه هلاکت می افکند. خطر ابتلا به این آفت، زمانی جدّی تر می شود که انسانی بر اثر توانایی و تموّل خدادادی، قارونی و فرعونی بیندیشد،‌ ثروت را دستاورد تلاش های خویش و قدرت را محصول توانایی تدبیرش بپندارد، از این رو ثروتمندانی که در انتظار آخرین پرچمدار اندیشه توحیدی به سر می برند می بایست بکوشند تا هرچه بیشتر به صفت تواضع درآیند؛ بدین معنا که از درون و بیرون نفس خویش را در مرتبة فرو دست تری که همانا فقر محض نسبت به ایزد متعالی است بشناسند و ثروت خود را از آن خدا دانسته و خویش را در ردیف سایر بندگان خدا ببینند: و علی الأغنیاء بالتواضع.

ب. وسعت بخشی: بر اغنیاء و ثروتمندان منتظر است که به شکرانه تفضل الهی بر آنها و به پاس بهره مندی از نعمت خدادادی مال، به دستگیری از نیازمندان و رفع مشکلات برادران و خواهران ایمانی خویش بپردازند. نه تنها حقوق شرعی خویش چون خمس و زکات و... را ادا کنند، با شناسایی نیازمندان بکوشند در رفع تنگناهای زندگی دیگران تا می توانند مؤثر باشند: و السّعة.»7

پی نوشت ها:

1-زندگی مهدوی(اوصاف و اخلاق منتظران)، ص 98؛

2-الکافی، ج8، ص135؛

3-صحیفه سجادیه، دعای 30؛

4- کافی، ج،4 ص43؛

5- جامع الأخبار، ص 80؛

6- ر.ک: سورة توبه ، آیة 24.

7-امام مهدی(عج)، موجود موعود، ص212.

پایان پیام/49