تقلای کاخ سفید در خاورمیانه برای جبران شکست در نیویورک

«برایان هوک» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران دو هفته قبل به خاورمیانه سفر کرد و سخنان ضدایرانی پیشین خود را تکرار کرد. گفته می‌شود قرار است «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه ایالات متحده هم در آینده نزدیک به منطقه سفر کند. به اعتقاد تحلیلگران وی پس از ایفای نقش مخرب خود در موضوع هسته‌ای ایران، به‌رغم شکست ایالات متحده در نشست شورای امنیت، اکنون به دنبال تشدید و تمدید تحریم‌ها علیه ایران است.

با وجود این که کاخ سفید تاکنون همه تلاش‌های خود را برای تمدید تحریم‌های ایران به کار گرفته، اما نتیجه دلخواه را کسب نکرده‌است.

تحرکات تازه کاخ سفید در خاورمیانه

به نظر می‌رسد به تازگی پومپئو در خاورمیانه عنوان تازه‌ای را به دست آورده و به فرد همه‌کاره در برخی کشورهای عرب منطقه تبدیل شده‌است. وی چندی قبل پس از انزوای کامل کاخ سفید در شورای امنیت، در نقش سخنگو از زبان کشورهای خاص عرب و رژیم صهیونیستی مدعی شد که آن‌ها خواهان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هستند. پومپئو اضافه کرد برخی کشورهای حوزه خلیج فارس در کنار اسرائیل نسبت به این موضوع نگرانی دارند.

البته وزیر امور خارجه آمریکا سابقه مشخصی در اظهارنظر ضدایرانی دارد. قبل از این هم پومپئو برای دمیدن به تنور ایران‌هراسی مدعی شده بود که در صورت رهائی جمهوری اسلامی ایران از محدودیت‌های تحریم تسلیحاتی، تهران به صادرکننده مهم اسلحه و عامل بی‌ثباتی در منطقه تبدیل می‌شود. وی همچنین ابراز نگرانی کرد در این صورت ایران تسلیحات و جنگنده‌هایی را از چین و روسیه خریداری می‌کند که عامل تهدید اروپا و آسیا خواهد بود.

نماینده ویژه کاخ سفید در امور ایران هم در سفر خود به چند کشور حاشیه خلیج فارس در مورد سیاست‌های منطقه‌ای ایران تقریبا همین سخنان را تکرار کرد. به نوشته خبرگزاری «رویترز» هدف سفر هوک جلب حمایت کشورهای منطقه در جهت تمدید تحریم‌ها علیه ایران بود؛ اما در نهایت وی برای دامن زدن به پروژه ایران‌هراسی کاخ سفید به منطقه سفر کرد.

گذشته از وضعیت پرآشوب منطقه که نشان‌دهنده سیاست‌های مداخله‌جویانه، بی‌ثبات‌ساز و تفرقه‌افکنانه کاخ سفید است اما همه این ادعاهای تسلیحاتی در حالی مطرح می‌شود که تهران بیش از یک دهه است هدف شدیدترین تحریم‌های تسلیحاتی قرار دارد. در این مدت کشورمان تنها با اتکا به دانش داخلی و ظرفیت‌های بومی خود توانسته‌است در حوزه‌های موشکی و دفاعی به چنان قدرتی دست پیدا کند که متجاوزان و دشمنان ایران اسلامی را انگشت به دهان نگاه دارد. بنابراین خریدهای تسلیحاتی آنچنانی و دیگر ادعاها علیه جمهوری اسلامی ایران، ناشی از توهمات شکل گرفته در دولت ترامپ است.

به نظر می‌رسد نگرانی کاخ سفید از شکست در موضوع رفع تحریم تسلیحاتی ایران، مهمترین دلیل دور تازه تکاپوی دیپلماتیک مقام‌های آمریکایی است. اینگونه حضور یا اظهارنظرهای مداخله‌جویانه مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده در کنار سیاست‌های گذشته این کشور، از تصمیم دولت آمریکا برای نقش‌آفرینی بیشتر واشنگتن و اقدامات هدفمند ضدایرانی در منطقه خلیج فارس در راستای اهداف خاص عربی - صهیونیستی حکایت می‌کند.

پومپئو بزرگترین دشمن دیپلماسی

موسسه پژوهشی «کوئینسی» (Quincy) در آمریکا در گزارشی به ارزیابی نقش مایک پومپئو در شکل‌دهی به سیاست خارجی دولت ترامپ پرداخت و مدعی شد وی همان فردی است که در کنار «جان بولتون» باعث شدند تا رئیس جمهوری آمریکا به خروج از توافق هسته‌ای و تشدید فشارها بر ایران متقاعد شود.

طبق گزارش فوق این نکته در کتاب خاطرات جان بولتون هم مورد تائید قرار گرفت زیرا به اعتقاد بولتون رئیس جمهوری آمریکا فردی است که به خاطر ویژگی‌های شخصیتی به شدت به دنبال انجام معامله با دیگران است؛ درگذشته هم ممکن بود وی به راحتی با ایران توافقی را انجام دهد اما مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه آمریکا به صورت نامحسوس وارد عمل شدند و هر اقدامی را انجام دادند تا مسیر دیپلماسی میان ایران و آمریکا برقرار و موفق نشود.

به اعتقاد افراد آگاه به مسائل منطقه، نوع ارتباط این دو مقام کاخ سفید با کشورهایی خاص در خاورمیانه به ویژه اسرائیل موجب شد تا آن‌ها هر تلاشی را برای عقیم گذاشتن دیپلماسی با ایران انجام دهند.

در گزارش نشریه الکترونیکی اماراتی «گلف تو دی» (Gulf Today) هم آمده است پومپئو اکنون مهمترین مانع دیپلماسی در کاخ سفید است زیرا وی مذاکره و توافق تازه با تهران را نمی‌خواهد و تنها به دنبال تغییر نظام ایران است. پومپئو حتی یکی از متهمان اصلی در ترور ژنرال سلیمانی به شمار می رود.

براساس تحلیل فوق اگرچه بولتون از دولت کنار گذاشته شد اما میزان نقش آفرینی و نفوذ پومپئو هنوز به شدت بالاست و بسیاری از تصمیم گیری‌های کاخ سفید در حوزه سیاست خارجی به ویژه در امور خاورمیانه و ایران از سوی وی تنظیم می‌شود. اگرچه دیگر برای ترامپ فرصت چندانی باقی نمانده است اما کنارگذاشتن این رویکرد تند ضدایرانی تنها با دگرگونی سیاست‌های کاخ سفید و طرد پومپئو امکانپذیر است.

رسانه‌های آمریکایی هم پیش از این ماهیت فتنه‌ برانگیز و ضدایرانی این مقام آمریکایی را در گزارش‌های خود آشکارا بیان می‌کردند. چند ماه قبل روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی اذعان داشت که اقدامات و سفر پومپئو به خاورمیانه تنش‌ها در منطقه را تشدید می‌کند. بنابراین می‌توان ادعا کرد سفر آینده وی نیز همین پیامد را خواهد داشت.

در هفته‌های اخیر هم بر شدت رایزنی‌های مقام های آمریکایی به ویژه در خاورمیانه افزوده شده‌است. اگرچه برخی این تلاش‌ها را در راستای عملی سازی طرح معامله قرن کاخ سفید می‌دانند اما به نظر تحلیلگران گفت وگو با حکام عربی به ویژه عربستان سعودی و امارات در کنار مذاکره با سران رژیم صهیونیستی از مهمترین محورهای این رویکرد خواهد بود. اصلی‌ترین موضوع هم مسائل مربوط به ایران و چگونگی تشدید فشار بر تهران خواهد بود. ضمن اینکه به نوشته رسانه‌های غربی همه این تلاش‌ها با تمرکز بر محور لغو تحریم تسلیحاتی، از طریق ایجاد ائتلافی منطقه‌ای و بین المللی صورت می گیرد تا از به نتیجه رسیدن این بخش از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت برای ایران ممانعت شود.