مطبوعات قزوین و نبض کند حیات

از زمانی که صنعت چاپ و نشریه وقایع اتفاقیه در دوران ناصرالدین شاه قاجار پایش به ایران باز شد، هیچکس فکرش را نمی‌کرد که در آینده‌ای نه چندان دور، چراغ مطبوعات رو به خاموشی و افول رفته و با افزایش هزینه‌های سرسام آور چاپ، توزیع و... کم کم مخاطبان خود را از دست بدهند و برای خاموشی همیشگی آماده شوند.

البته در این میان، معدود نشریاتی را می‌توان پیدا کرد که روی پای خود ایستاده باشند و اگر کمک‌های نهادها و دستگاه‌های خاص نباشد به حیات خود همچون گذشته ادامه دهند.

حتی با این وضع نیز دیگر خبریی از تیراژهای چندهزاری و تکرار چاپ‌های گذشته نیست و جای آن را تیغ تیز فضای مجازی و خبرهای کوتاه و لحظه‌ای در پیام رسان‌های آنلاین گرفته اند.

اما خاطرات خوش روزنامه‌ها که ابتدای صبح بر روی دکه‌های خیابان‌های شهرها قرار می‌گرفت به عنوان یک سنت و میراث قدیمی هیچگاه از ذهن جامعه ایرانی نخواهد رفت.

خبرنگار ایرنا برای آگاهی از وضعیت رسانه‌ها به ویژه مطبوعات استان گفت و گویی با هادی درزی رامندی مدیر خانه مطبوعات استان ترتیب داده و حال و هوای رسانه‌های استان را از وی پرسیده است.

ایرنا:چه تعداد رسانه در استان قزوین فعالیت دارند؟

استان قزوین با توجه به ظرفیت‌های صنعتی، گردشگری و کشاورزی خود توانمندی‌ها و پتانسیل گسترده‌ای دارد و معرفی و شناساندن این ظرفیت‌ها به مردم و سرمایه گذاران نیازمند فعالیت رسانه‌های تخصصی و عمومی در استان است.

خوشبختانه طی سال‌های اخیر در دولت تدبیر و امید گام‌های بلندی برای صدور مجوز نشریات مکتوب و مجازی در استان برداشته شده و تعداد مجوز رسانه‌های استان و فعالان این عرصه نیز افزایش چشمگیری یافته است.

هم اینک در استان قزوین ۴۹ نمایندگی سرپرستی روزنامه‌های سراسری، ۵۶ نشریه استانی و ۱۶ نمایندگی خبرگزاری مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند و برای پوشش برنامه‌های خبری و اطلاع رسانی در عرصه‌های مختلف تلاش می‌کنند.

ایرنا: با وجود اهمیت رسانه در دنیای امروز اما اهالی رسانه استان با مشکلات متعددی مواجه هستند .

بله، همینطور است، کسانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند با اندک حقوق، امنیت شغلی ندارند و شرایط به گونه‌ای است که متاسفانه اکثر مطبوعات، ثناگوی مدیران شده و اگر نقدی هم صورت می‌گیرد به جای پاسخگویی با شکایت دستگاه‌ها مواجه می‌شود.

در این شرایط، بیشترین مشکل اهالی قلم و رسانه که همواره وجود داشته و به عنوان آفت و آسیبی برای جامعه مطبوعات استان به شمار می‌رود، نبود استقلال مالی رسانه‌ها است و همین موضوع وارستگی و حریت یک رسانه را برای نقد سالم و آزادانه در راستای اعتلای جامعه و حل مشکلات مردم تحت الشعاع قرار می‌دهد.

انتظار این است که حمایت بیشتری از این رسانه‌ها به ویژه مطبوعات استان صورت گیرد و به عنوان یک میراث ارزشمند از گذشته‌های نه چندان دور به آنها نگریسته شود.

ایرنا:مهمترین عوامل خاموشی مطبوعات استان از نگاه شما چیست؟

به نظر بنده عوامل مختلفی در این خصوص موثر بوده‌اند، اولین مورد، هزینه‌های بالای کاغذ، چاپ، توزیع و نشر است که عملا فعالیت در حوزه مطبوعات را غیر اقتصادی و خارج از صرفه می‌کند به همین دلیل بسیاری از فعالان این حوزه و پیشکسوتان آن با کوله باری از تجارب کم کم از فعالیت در آن خارج می‌شوند.

همچنین یکی از عوامل مهم دیگر این است که در مقایسه با شبکه‌های جدید مجازی، مخاطب یک نشریه با تاخیر در دریافت اطلاعات مواجه است یعنی باید بعد از وقوع یک پدیده منتظر بماند تا تحلیل آن را از نشریه مورد نظر خود مطالعه کند درحالیکه رسانه‌های آنلاین و برخط خیلی سریع جزییات و تحلیل‌های یک پدیده خبری را بررسی کرده و اطلاع رسانی می‌کنند که همین موضوع موجب سوخت خبر برای نشریات می‌شود.

همچنین تیراژ کم و محدود بسیاری از رسانه‌ها نیز موجب شده است که بسیاری از مخاطبان عملا یک مطبوعه را نشناسند و در واقع یک نشریه، بُعد رسانگی خود را از دست بدهد.

از سوی دیگر نگاه صرف اقتصادی بسیاری از فعالان نشریات مکتوب نیز باعث شده است که قاعده اطلاع رسانی در این رسانه‌ها رعایت نشود و بسیاری از نشریات به رنگین نامه و محلی برای تبلیغات و آگهی تبدیل شوند که دل مخاطب را زده و او را از خود بیزار می‌کنند.

با همه این موارد مزایا و محاسنی نیز در نشریات مکتوب وجود دارد که مهمترین آنها وجود تحلیل‌ها و سرمقاله‌های جاندار و نقدهای مطلوب و مفید است که ممکن است بسیاری از اشکالات و ضعف‌های جامعه را مرتفع کند و حس خوب خواندن را در خواننده با یک احساس نوستالژیک نگاه به روزنامه اغنا نماید.

ایرنا:مهمترین راهکارها برای احیای مطبوعات استان چیست؟

تغییر در نگرش مدیران دستگاه‌های اجرایی، دولتی و خصوصی نسبت به مطبوعات، فراهم سازی زمینه توزیع مناسب نشریات از چاپخانه تا دکه، توزیع مناسب و عادلانه آگهی‌های دولتی، شرکت فعالان این عرصه در دوره‌های آموزشی، برگزاری کلاس‌های بازاریابی، صفحه بندی و کار با برنامه‌های تخصصی مربوط مطبوعات از جمله این راهکارها است.

همچنین نشریات و مطبوعاتی که به تازگی مجوز انتشار دریافت می‌کنند مانند یک نهال رو به رشد نیاز به رسیدگی و توجه بیشتری از سوی متولیان دارند اما متاسفانه طبق قانون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این دسته از نشریات تا سه سال از صدور مجوز از دریافت آگهی‌های دولتی محروم هستند و این موضوع درست برخلاف اصول باغبانی و نگهداری از یک نهال تازه رسته است.

ایرنا: فعالیت رسانه‌های استان را در دوران شیوع کرونا چطور ارزیابی می‌کنید؟

رسانه‌های استان، از ابتدای شیوع کرونا فعالیت‌های خوب و چشمگیری در کنار مسوولان داشتند و در راستای اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم نهایت تلاش خود را به کار گرفتند.

البته مطبوعات استان در این مدت به دلیل ممنوعیت فعالیت از انتهای اسفند تا ۲۱ فروردین ماه چاپی نداشتند ولی خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری استان به خوبی پای کار بودند و توانستند بخشی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم را در خصوص این بیماری ناشناخته و مرموز پاسخ دهند.

ایرنا: خانه مطبوعات استان چه اقدامی برای حمایت از اصحاب رسانه که فعالیت قابل توجهی در دوره شیوع کرونا داشتند، انجام داده است؟

بعد از شیوع کرونا تلاش کردیم با همکاری استانداری، اداره کل ارشاد و بسیج رسانه ساز و کارهای لازم را برای حمایت از اصحاب رسانه استان فراهم کنیم.

در این راستا خانه مطبوعات نشستی با حضور استاندار و رییس شورای اطلاع رسانی استان قزوین برگزار کرد و با تبیین نقش موثر رسانه‌های استان در پیشگیری و کنترل بیماری کرونا خواستار تخصیص ۴۰۰ فقره وام سهل الوصول به رسانه‌ها و خبرنگاران استان شد.

همچنین در این جلسه خانه مطبوعات استان درخواست‌های دیگری از قبیل توزیع بسته‌های معیشتی برای خبرنگاران استان و بخشودگی اجاره بها و هزینه آب و برق مصرفی بنگاه‌های مطبوعاتی و سرانه بیمه تامین اجتماعی فعالان رسانه استان را مطرح کرد که استاندار قزوین با برخی از آنها از جمله بخشودگی اجاره بها و هزینه آب و برق مصرفی بنگاه‌های مطبوعاتی موافقت کرد.

جمالی پور استاندار قزوین همچنین در این جلسه با پرداخت ۱۰۰ فقره وام پنج میلیون تومانی با بهره چهار درصد به رسانه‌های فعال استان موافقت نمود که هم اینک در مرحله پرداخت قرار دارد.

با توجه به تعداد بالای درخواست‌های خبرنگاران استان برای دریافت این وام در دیداری که اعضای هیات مدیره خانه مطبوعات استان با فاطمه محمدبیگی نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی داشتند، درخواست شد که این میزان به ۴۰۰ فقره افزایش یابد تا تمامی رسانه‌های استان تحت پوشش این وام قرار گیرند.

ایرنا: چه تعداد از رسانه‌های استان تاکنون این وام را دریافت کرده‌اند؟

بعد از تصویب این وام، یک لیست ۱۰۰ نفره از رسانه‌ها و خبرنگاران استان شامل ۶۰ خبرنگار از رسانه‌های فعال استان و ۴۰ خبرنگار معرفی شده از سوی بسیج رسانه استان تهیه و به استانداری قزوین ارسال شد.

در ادامه، با توجه به درخواست استانداری برای معرفی خبرنگاران استان در لیست ۱۰ نفره تاکنون این کار در سه مرحله انجام شده و ۳۰ نفر به بانک‌های توسعه تعاون و سپه معرفی شده اند.

البته برخی از افراد معرفی شده به بانک، مشکلاتی را در واسپاری چک و سفته، ضامن و فاکتور خرید کالا و... داشتند که درخواست این مدارک، اصل سهل الوصول بودن این وام را زیر سوال می برد.

ایرنا: با توجه به شیوع موج دوم کرونا، پیش بینی خانه مطبوعات استان برای برگزاری جشنواره مطبوعات امسال چیست؟ آیا برنامه‌ای برای برگزاری جشنواره مطبوعات دارد؟

بله، برنامه ریزی‌های لازم در این زمینه با همراهی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته و زمانبندی و تقویم برگزاری جشنواره تهیه شده است البته شرط مهم برای برگزاری این جشنواره، تامین اعتبارات بوده که متاسفانه تاکنون اقدام مهمی در این زمینه صورت نگرفته است.

همچنین با همکاری بسیج رسانه و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری جشنواره سیمرغ‌های سپید بال در دستور کار قرار دارد که هم اینک به مرحله داوری آثار ارسالی رسیده و به زودی مراسم اختتامیه آن برگزار خواهد شد.

البته با توجه به شیوع موج دوم بیماری کرونا، برگزاری جشنواره مستلزم اجازه ستاد استانی مقابله با کرونا است، در غیر این صورت به صورت مجازی یا در جلسه‌ای محدودتر با تعداد افراد کمتری برگزار خواهد شد.

ایرنا: طرح پایش خبرنگاران در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

پایش رسانه‌ها و خبرنگاران فعال و غیر فعال استان به عنوان یکی از مطالبات فعالان رسانه‌ای استان در دستور کار خانه مطبوعات و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت و در جلسات شورای اطلاع رسانی استان مطرح شد.

در این طرح، فعالیت رسانه‌های استان از چاپی و برخط با توجه به مجوز آنها از هفته نامه، دو هفته نامه یا ماهنامه و... بررسی می‌شود و طبق قانون باید فعالیت رسانه‌ها در چهارچوب مجوز دریافتی صورت بگیرد.

با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، متاسفانه اکثر نشریات استان از ضریب انتشار قانونی برخوردار نبوده و غالبا در دسته‌های نیمه فعال یا غیرفعال قرار می‌گیرند.

رسانه‌های غیرفعال استان به نشریاتی اطلاق می‌شود که از یکسال گذشته، اعلام چاپ آنها از سوی چاپخانه برای اداره کل ارشاد استان ارسال نشده و کارشناس مطبوعات اداره کل ارشاد نیز نسخه چاپی آنها را تایید نکرده باشد.

با این وصف عملا بسیاری از نشریات استان از ضریب انتشار بسیار پایینی برخوردار بوده و باید هرچه سریعتر برای افزایش این ضریب تلاش کنند.

همچنین خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری استان نیز که از ۶ ماه گذشته برای بروزرسانی صفحه خود اقدام نکرده باشند عملا در دسته غیرفعال و نیمه فعال قرار خواهند گرفت.

پایش خبرنگاران استان نیز در دستور کار خانه، اداره کل ارشاد و شورای اطلاع رسانی استان قرار داشت که با توجه به شیوع بیماری کرونا فعلا به تعویق افتاده است.

ایرنا: با توجه به اتمام دوره فعالیت هیات مدیره فعلی خانه مطبوعات، انتخابات خانه چه زمانی برگزار می‌شود؟

اعضای فعلی هیات مدیره خانه مطبوعات استان از سال ۹۶ فعالیت خود را با برگزاری انتخابات الکترونیک آغاز کردند و دوره فعالیت این اعضا در خردادماه سال جاری به پایان رسیده و انتخابات جدید به زودی برگزار خواهد شد.

البته طبق قانون، دوره فعالیت هیات مدیره فعلی خانه مطبوعات استان تا برگزاری انتخابات و تعیین اعضای جدید معتبر است و در صورت نیاز از سوی وزارتخانه تمدید خواهد شد.

برگزاری انتخابات خانه نیز نیازمند تمهید مقدمات و انجام یکسری امور است که در صورت انجام شدن شاهد برگزاری انتخابات خانه خواهیم بود آنچنانکه طی هفته‌های گذشته در چند استان شاهد برگزاری این انتخابات بودیم.

برای برگزاری هر چه بهتر انتخابات، از تمامی خبرنگاران استان درخواست می‌کنیم، در سامانه خانه مطبوعات استان ثبت نام کنند تا شاهد برگزاری انتخاباتی با حضور حداکثری اعضا باشیم.

ایرنا:مهمترین مشکلات خانه مطبوعات را چه می‌دانید؟

مشکل اساسی خانه مطبوعات، این است که بودجه‌ای برای فعالیت‌های آن تعریف نشده است. وقتی خانه مطبوعات بودجه مستقل ندارد در تعریف برنامه‌های رفاهی، آموزشی، فرهنگی و ... دچار مشکل خواهد شد.

همچنین خانه مطبوعات، اهرم اجرایی برای نظارت و کنترل رسانه‌ها ندارد و چون اصولا نقشی در صدور مجوزهای رسانه‌ای نداشته، نمی‌تواند نقش نظارتی و کنترلی چندانی نیز برآنها داشته باشد.

انتظار داریم نظام صنفی مطبوعات شکل بگیرد تا این مشکلات مرتفع شود و با افزایش اختیارات خانه مطبوعات گام‌های بلندی برای ارتقای نقش نظارتی آن برداشته شود.

ایرنا: خانه مطبوعات چه برنامه‌هایی در حوزه آموزش اصحاب رسانه دارد؟

حرفه رسانه فعالیتی علمی، تخصصی و فراگیر است و با توجه به اهمیتی که دارد، نیاز است که خبرنگاران در بخش‌های مختلف به ویژه فعالیت در شرایط بحران‌ها آموزش ببینند.

خانه مطبوعات اقدامات خوبی در حوزه آموزش‌های تخصصی داشته است و با توجه به مذاکرات انجام شده، دستگاه‌های تخصصی، آماده همکاری در این حوزه هستند و می‌توانیم دوره‌های تخصصی برای تربیت خبرنگاران برگزار کنیم.

البته در شرایط فعلی شیوع ویروس کرونا، برنامه‌ای برای برگزاری دوره‌های آموزشی نداریم.