عضو هیات علمی دانشگاه شیراز:آسیب‌های ویروس کرونا چندجانبه است

دکتر علی‌حسین صمدی دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با ایرنا عنوان کرد: شیوع ویروس کرونا را باید تکانه‌ای شدید در عرضه و تقاضای اقتصاد دانست که در کشور ما بر هر دو سمت عرضه و تقاضا اثرگذار بوده و خواهد بود؛ از طرف دیگر، تاثیر منفی این تکانه، از معبر تکانه قیمت نفت تاثیر مضاعفی بر اقتصاد ایران دارد؛ به‌صورت کلی اثرگذاری کرونا بر اقتصاد کشور را می توان از دو جنبه خرد و کلان مورد بررسی قرار داد.

وی افزود: از جنبه خرد می‌توان تاثیر آن را بر شرکت‌ها و کسب‌وکارها بررسی کرد. از این جنبه تکانه عرضه باعث افزایش هزینه حمل‌ونقل، نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری، مواد اولیه و... شده؛ همچنین به افزایش هزینه‌های تبدیل نهاده‌ها به ستانده‌ها انجامیده است.

این استاد دانشگاه بیان داشت: در کل، هزینه‌های تولید و براساس آن، قیمت‌ها به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. تکانه تقاضای ناشی از این ویروس در سطح خرد نیز منجر به کاهش تقاضای داخلی و خارجی می‌شود؛ از همین رو به‌صورتی کلی می‌توان در سطح خرد تاثیر این تکانه را کاهش تقاضا، افزایش هزینه‌های تولید و در کل تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها و گسترش بیکاری و تعمیق رکود دانست.

صمدی ضمن بررسی تاثیر کرونا بر جنبه کلان اقتصاد، اظهار کرد: در این حوزه باید به تقاضای کل و مصرف و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، بودجه دولت (درآمدها و مخارج)، تجارت خارجی (صادرات و واردات) و به طور کلی به رشد اقتصادی بخش‌های مختلف اقتصادی به ویژه بخش خدمات اعم از گردشگری، رستوران و هتل‌داری، حمل‌ونقل و... توجه کرد.

رکود، بیکاری و تورم در کمین است

وی در جمع‌بندی کلی عنوان داشت: اگر کار موثری صورت نگیرد، اقتصاد ایران شدیدترین رکود و بیکاری و تورم طول دوران تاریخ اقتصادی خود خواهد داشت.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه شیراز تاثیر دیگر این ویروس بر مسائل اجتماعی، گسترش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد تغییرات نهادی است و پیش‌بینی می‌شود که آمار طلاق، خودکشی، ازدواج‌های سفید، روابط نامشروع، جرایم مالی و اقتصادی، جرایم علیه اموال و اشخاص و دیگر ناهنجاری‌های اجتماعی بیشتر از قبل شود؛ افزون بر این، فعالیت‌های نامولد اقتصادی به واسطه گسترش روحیه افزون‌خواهانه افزایش یابد؛ همچنین فرهنگ چاپلوسی تقویت شود.

صمدی حاصل این رفتارها را گسترش روحیه فرصت‌طلبی و دنبال‌کردن نفع شخصی به جای جست‌وجوی منافع اجتماعی برآورد کرد و گفت: درصورت بروز چنین رفتاری، سرمایه اجتماعی به شدت تضعیف شده و منجر به افزایش هزینه های مبادله، افزایش هزینه‌های تولید و تورم خواهد شد و دور باطلی را ایجاد خواهد کرد.

استاد دانشگاه شیراز وضعیت اقتصادی فارس را متاثر از سیاست‌های اتخاذ شده در کشور دانست و بیان کرد: برخی مشکلات موجود در سطوح مدیریتی استان مشکلات را در بعضی حوزه‌ها تشدید می‌کند؛ براین اساس، عدم هماهنگی مدیران دولتی از یک سو و عدم همکاری و هماهنگی بخش خصوصی استان با خود و مسوولان دولتی، بر آثار زیان‌بار این ویروس می‌افزاید.

کرونا عامل عمیق‌ترین رکود اقتصادی تاریخ جهان است

وی با اشاره به اینکه برخی سیاستمداران کرونا را بزرگترین بحران جامعه خود در دهه‌های اخیر دانسته‌اند، بیان کرد: این ویروس را باید عامل عمیق‌ترین رکود اقتصادی تاریخ جهان دانست؛ از همین رو ضروری است اقتصاد ایران در پساکرونا، علاوه بر مشکلات قبلی و تحریم‌ها، به آثار زیان‌بار تکانه عظیم ناشی از شیوع ویروس نیز توجه داشته باشد.

صمدی در ادامه به ارائه راهکارهایی برای زیست در شرایط کرونا پرداخت و افزود: با توجه به شرایط حاضر اقتصاد ایران و به فرض طولانی‌تر شدن این وضعیت، چاره‌ای جز اتخاذ برخی اقدامات کوتاه‌مدت نیست. لازمه این کار توجه جدی به اصول حکمرانی خوب و تغییر رویه هر سه قوه از اقدام منفعلانه به اقدام همکارانه و تقویت روابط است؛ برای مثال توجه جدی به فضای کسب و کار و انجام اقدامات موثر در این زمینه کاملا ضروری است.

سال ۱۳۹۹ نقطه عطف سیاست‌گذاری‌های اقتصادی است

این استاد دانشگاه ایران پیش از کرونا را از ایران پس از کرونا متفاوت دانست و گفت: باتوجه ‌به همه‌گیری ویروس کرونا و برجای گذاشتن آثار مخرب اقتصادی در ایران و جهان، بدون شک می‌توان اقتصاد ایران را از این منظر به اقتصاد ایران پیشاکرونا و اقتصاد ایران پساکرونا تقسیم کرد و سال ۱۳۹۹ را نقطه عطف سیاست‌گذاری‌ها اقتصادی نامید. ساختارهای اقتصادی پس از کرونا دگرگون خواهد شد و بنابراین می‌طلبد که تغییر رویه در سیاست‌گذاری‌ها رخ دهد.

وی ابراز داشت: می توان از ویروس کرونا باعنوان آغازگر جنگ جهانی سوم (البته این بار اقتصادی و نه نظامی) یاد کرد. تاریخ اقتصادی جهان عمیق ترین رکود خود را تجربه خواهد کرد. پیش‌بینی می شود که در زمینه روابط بین‌الملل و انتخاب شرکای تجاری تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای صورت گیرد و نهادهای اقتصادی بین المللی در ساختارهای خود تجدید نظر کنند.

صمدی با بیان اینکه آنچه مانع رونق و جهش تولید در ایران شده است، زیاد بودن هزینه‌های مبادله است، اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود که در اقتصاد ایران پس از کرونا این هزینه‌ها افزایش یابد. هزینه‌های مبادله به واسطه نبود بسترهای لازم برای اندیشیدن، تولید علم و نبود دانش کافی برای تولید کالاها و خدمات ایجاد و تشدید خواهد شد. برای کاهش این هزینه ها، باید برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت و درازمدت تدوین شود.

این استاد دانشگاه بیان داشت: در کوتاه مدت لازم است مسکّن‌هایی به اقتصاد تزریق شود. توجه به فضای کسب و کار و حمایت از کسب و کارهای آسیب‌دیده در این خصوص ضروری‌ترین کار است. در میان‌مدت نیز باید تغییراتی در شیوه حکمرانی فعلی صورت گیرد؛ اما برنامه درازمدتی باید دنبال شود و در نهادهای اقتصادی‌حقوقی، اجتماعی‌فرهنگی و سیاسی تغییرات اساسی صورت گیرد.

سخنگوی وزارت بهداشت گفت:تا ۱۷ تیر ۱۳۹۹ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۶۳۷ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی که یک هزار و ۴۵۵ مورد بستری شدند و مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۴۵ هزار و ۶۸۸ نفر رسید.

سیماسادات لاری اظهار کرد: متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۲۰۰ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به ۱۱ هزار و ۹۳۱ نفر رسید.

وی ضمن تاکید بر اهمیت استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری و شست و شوی مداوم دست ها در پیشگیری از بیماری کووید۱۹، گفت: استان های خوزستان، هرمزگان، بوشهر، کرمانشاه، کردستان، ایلام، آذربایجان های غربی و شرقی و خراسان رضوی در وضعیت قرمز قرار دارند.