کتاب «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران» رونمایی شد

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از تازه‌ترین کتاب علی اکبر فرهنگی با عنوان «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران»، صبح امروز در سالن اجتماعات خبرگزاری مهر برگزار شد.

فرهنگی در ابتدای این جلسه در خصوص این کتاب گفت: کتاب «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران»، حاصل بیش از سی سال کار و تلاش من است و شیوه آماده سازی آن هم به این صورت است که در سال ۱۳۹۳ که مشغول بازسازی خانه مان بودیم با یک کارتن مواجه شدم که در آن یادداشت‌ها و فیش‌های بسیاری پیدا شد. این فیش‌ها به گونه‌ای بود که کسی به آنها دسترسی نداشت و کاری هم با آنها نمی‌شد کرد. از آن زمان بنده کمر همت را بستم و تصمیم گرفتم فیش‌ها را روی کاغذ بیاورم. حاصل بخشی از این فیش‌ها شد کتابی که مشاهده می‌فرمایید البته بناست این کتاب در ۶ جلد منتشر شود و کتاب «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران» جلد اول از این مجموعه است.

چهره ماندگار مدیریت ایران افزود: بنده در این کتاب با رویکرد جامعه شناسانه به مسأله دیوان سالاری پرداختم، بنابراین این کتاب، تاریخ صرف نیست. در جلد اول اثر، به موضوع دیوان سالاری از زمان باستان تا دوره خلاف امام علی (ع) پرداخته ام. در تمام این ادوار که ایران شکست خورده و تا حد زیادی ساختارهای حکومتی در خدمت بیگانگان قرار گرفته، هنوز سایه دیوان سالاری در ایران حاکم است. نکته جالب اینکه در پروسه نوشتن این اثر بنده تصمیم گرفتم که از دل این مطالعات یک رمان تاریخی بنویسم. این رمان در خصوص یک شخصیتی است که برده بوده، ولی دیوان سالاری پارسی را به عربی برمی گرداند. نام این شخصیت صالح ابن عبدالرحمان است. از این پس دیوان از پارسی به عربی ترجمه شده است. از یک دوره زمانی به بعد ایرانی‌ها قدرت دیوان سالاری را از دست می‌دهند و یک نوع دیوان سالاری عربی شکل می‌گیرد. با این حال همواره ایرانی‌ها در کار عظیم دیوان سالاری نقش برجسته ای داشته اند. همانطور که اشاره کردم جلد اول به موضوع دیوان سالاری تا پایان خلفای راشدین و خلافت امام علی (ع) می‌پردازد و جلد دوم به موضوع دیوان سالاری در دوره خلفای بنی امیه و بنی عباس اختصاص دارد. از میانه دوره بنی عباس، حکومت‌های کوچکی مانند سامانیان، صفاریان و … شکل می‌گیرد. اتفاقی که می‌افتد این است که بسیاری از کشورها که هنوز در قلمرو ایران قرار نداشتند، دیوان سالاری شأن دیوان سالاری ساسانی و ایرانی بود. همین امروز هم بسیاری از واژه‌های اداری در هند و ترکیه ایرانی است. در موزه توپکاپی استانبول فرمان‌هایی را می‌بینیم که پادشاهان عثمانی صادر کرده اند و به زبان فارسی است.

فرهنگی اضافه کرد: کتاب «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران» یک کار مقدماتی است و لازم است جوانترها وارد این عرصه شوند و راه را ادامه دهند. لازم است تحقیق شود که چنین زبانی چقدر ریشه دار بوده است. دین اسلام به هر جا که رسید زبان آنجا را عربی کرد، اما کشور ایران تنها جایی بود که مذهب را پذیرفت، اما زبان را فارسی نگه داشت. بنده این کتاب را به گونه‌ای تدوین کردم که به سلیقه و زبان دانشجویان جوان امروزی بخورد.

علی اکبر فرهنگی در پایان این مراسم گفت: من هنوز خودم را یک شاگرد و دانشجو و شاگرد مرحوم صدیقی می دانم و با خودم فکر می‌کنم اگر آنها استاد بودند پس من چه هستم.

سیدبشیر حسینی، کارشناس رسانه‌ای در ادامه این مراسم گفت: معمولاً این گونه است که افرادی که خیلی بزرگ می‌شوند با کوچک‌تر ها کاری ندارند، اما دکتر فرهنگی اصلاً اینگونه نیستند و هنوز هم به دانشجویان کوچک شأن التفات دارند، علاوه بر اینکه آثار ایشان بسیار ساده، سلیس و روان نوشته شده است.

وی افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته استاد این است که به فضای میان رشته‌ای و میان رسانه‌ای توجه دارد. همانطور که خودشان اشاره کردند نوشتن آثار ادبی و هنری توسط ایشان خود مصداق این ماجراست. بنده وقتی این کتاب را تورق کردم فکر کردم هیچکس جز دکتر فرهنگی جرأت نمی‌کند که به چنین فضای میان رشته‌ای ورود کند. ایشان در واقع با این دست از آثارشان بنیاد جدیدی در مطالعات میان رشته‌ای پایه گذاری کردند. در پایان اینکه باید با دکتر فرهنگی زیست تا ایشان را شناخت، چون بسیار خوش برخورد هستند و این نشان از جامعیت شخصیت ایشان دارد.

قاسم صفایی نژاد، مدیرعامل انتشارات صاد در ادامه این مراسم گفت: آقای دکتر فرهنگی همیشه با روی گشاده در خدمت شاگردان و مراجعان هستند. دغدغه اصلی ایشان همیشه فرهنگ ایران بوده است و همیشه هم گفته اند که ما باید بر پایه فرهنگ خودمان ایران را اداره کنیم. در مقدمه اثرشان هم به موضوع غرب زدگی برخی مدیران و مسئولان در ایران نقد داشتند و تأکید دارند ما تاریخی داریم که می‌توانیم بر مبنای آن کشور خودمان را بسازیم. امیدواریم آثار این چنینی که منتشر می‌شود بیشتر دیده و خوانده شود تا اتفاقات بهتری در جامعه بیفتد. همچنین امیدواریم هر چه زودتر شاهد نگارش جلدهای بعدی این کتاب باشیم.

در انتهای این مراسم پس از رونمایی کتاب «تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران» با حضور میهمانان، جشن تولدی برای این چهره ماندگار از طرف خبرگزاری مهر برگزار شد.

علی اکبر فرهنگی، سال ۱۳۲۲ در طالقان متولد شد. وی دکترای ارتباطات (دکترای دوم) دانشکده ارتباطات (دانشگاه اوهایو) و مدرک فوق دکترای ارتباطات سازمانی خود را از آمریکا دریافت کرده است و تاکنون بیش از ۶۰ کتاب و تعداد زیادی مقالات ایرانی و خارجی از وی منتشر شده است. فرهنگی در سال ۱۳۸۴ به عنوان چهره ماندگار کشور در رشته مدیریت معرفی شد.