آیا برنامه اینترنت 5G در ایران جنبه نمایشی دارد؟

چند ماهی می‌شود که بحث اینترنت نسل پنجم در کشور ما شکل جدی‌تری به خود گرفته است. هفته قبل بود که آذری جهرمی در تبریز در مورد این شبکه بیشتر توضیح داد و مدیر عامل همراه اول نیز اعلام کرد که اولین آنتن‌های 5G توسط این اپراتور تا دو ماه دیگر در کشور روشن می‌شوند. اما آیا این صحبت‌ها یک ادعا و نمایش است یا می‌توانیم به آینده کاربردی این فناوری طی سال‌های نزدیک در کشور امیدوار باشیم؟

به صورت طبیعی شبکه‌های 5G نه تنها حجم دیتا روی شبکه‌ها را چندصد برابر می‌کنند، بلکه سرعت انتقال دیتاها را نیز بسیار زیاد می‌کنند و تأخیر آن کمتر از یک میلی‌ثانیه خواهد بود، در حالی که تأخیر در 4G برابر ۲۵ تا ۴۰ میلی‌ثانیه است. استانداردهای 5G هم‌چنین امکان استفاده از طیف پهن ۳۰ تا ۳۰۰ گیگاهرتز را در اختیار می‌گذارد. سازمان GSMA یا سیستم جهانی برای ارتباطات تلفن همراه (Global System for Mobile Communications) در گزارش خود، تعداد اتصالات 5G را تا سال ۲۰۲۵ حدود ۱.۴ میلیارد در کل جهان پیش‌بینی کرده است.
اما امروز وزارت ارتباطات گزارشی را توسط رسانه‌های مختلف منتشر کرده و قصد دارد در مورد این شبکه و برنامه‌ای از آن که در کشور ماه چیده شده بیشتر توضیح دهد.

در این راستا وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که با توجه به اینکه نسل‌های مختلف ارتباطات سیار بر اساس تقاضایی که در جامعه، در میان بنگاه‌های اقتصادی، مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی وجود دارد به‌طور مستمر عرضه و مورد استفاده خواهند بود.

یزدانیان در ادامه صحبت‌های خود به نیاز روزافزون این فناوری نیز اشاره کرده و معتقد است که در دنیای فعلی ما بعضی از کاربردهایی که در حال حاضر مورد نیاز جامعه است دیگر نسل چهارم ارتباطات پاسخگو نیست. برای نمونه موضوع خودروهای خودران هوشمند با توجه به حساسیتی که دارد و با جان و امنیت مردم سروکار دارد باید ارتباطات را با گسترده‌ترین پوشش، بدون توقف و با بیشترین سرعت برقرار کند.

رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، ادامه داد:

فناوری 5G چند سالی است که مطرح‌شده اما هنوز به‌طور گسترده در جهان پیاده‌سازی نشده است. کشورهای پیشرو هم در حال اجرای پایلوت این فناوری هستند؛ به دلیل اینکه تجهیزات حال حاضر شبکه ارتباطی منطبق با نسل چهارم است و هزینه‌های تجهیزات نسل پنجم بسیار سنگین‌تر از نسل چهارم است. به همین دلیل کشورهای مختلف اول سعی می‌کنند 5G را ابتدا به‌صورت پایلوت اجرایی کنند و بعد اندک‌اندک در یک بازه زمانی چندساله پیاده‌سازی کامل آن را انجام دهند. در کشور ما نیز برای نخستین بار پایلوت 5G در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد می‌شود و به‌صورت محدود به خدمات‌رسانی خواهد پرداخت.

فرکانس‌های 700 و 800 هم‌چنان محل مناقشه صدا و سیما و وزارت ICT
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اختلاف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با سازمان صداوسیما برای آزادی سازی باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ گفت:

5G نیازمند فرکانس است و شکی در این رابطه نیست. مردم هم به این فناوری نیاز دارند. دوستان بدانند وقتی این پایلوت اجرا شود و مردم و نخبگان از مزایای آن مطلع شوند حتماً بر آزادسازی سریع‌تر فرکانس تأکید خواهد کرد. ما برای نمایش 5G را وارد کشور نمی‌کنیم؛ ما به دنبال ورود این فناوری به کشور هستیم تا مردم از کاربردهای آن بهره‌مند شوند و بتوانند از سرویس‌های متعددی که بر بستر موبایل عرضه می‌شود استفاده کنند.

وی با بیان اینکه ما اکنون هم برای نسل چهارم ارتباطات با کمبود فرکانس مواجهیم و حتماً با ورود 5G به کشور این نیاز بیشتر هم خواهد شد، گفت:

بنابراین اگر در مرحله پیاده‌سازی کامل 5G در ایران شاهد مقاومت فعلی برای آزادسازی باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ باشیم قطعاً با یک چالش جدی مواجه خواهیم شد؛ البته بهتر است از لفظ بهتری استفاده کنم و آن اینکه در این شرایط با محروم کردم مردم از حق خودشان مواجه خواهیم شد. امیدواریم با راه‌اندازی پایلوت 5G و استفاده اپراتورها از این فناوری تقاضای خیلی شفافی از جانب آن‌ها هم برای آزادسازی فرکانس‌ها مطرح شود.

برنامه وزارت ارتباطات انتفاع عمومی از 5G است
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه درباره اینکه چه چشم‌اندازی برای گذر از مرحله پایلوت به مرحله پیاده‌سازی 5G در ایران و بهره‌مندی عموم مردم از این فناوری دارد گفت:

پایلوت 5G به‌زودی افتتاح می‌شد ولی گام اصلی، رسیدن از این مرحله‌به‌مرحله پایلوت‌ها و بهره‌مندی عمومی مردم است. هنوز زمان زیادی از پیاده‌سازی نسل چهارم ارتباطات نگذشته است. نه‌تنها در ایران بلکه در کل جهان چشم‌اندازی چندساله برای فراگیر شدن 5G وجود دارد. بعضاً گفته می‌شود که بسیاری از کشورهای جهان سال ۲۰۲۵ را برای پیاده‌سازی کامل 5G هدف‌گذاری کرده‌اند؛ یعنی چیزی حدود چهار تا پنج سال آینده.

یزدانیان در ادامه به بحث زمانی موضوع نیز اشاره کرده و معتقد است که همانند زمانی که برای گذر از نسل دوم و سوم به نسل چهارم نیاز بود، برای رسیدن به نسل پنجم نیز باید صبوری بیشتری داشت.

یکی دیگر از نکات بسیار مهم در ارتقای عمومی تطابق‌پذیری است. یزدانیان در این مورد می‌گوید:

شبکه مبتنی بر نسل چهارم ارتباطی حتماً باید با نسل پنجم تطابق پیدا کند، تجهیزات باید به‌اندازه کافی تأمین شود؛ بنابراین به‌صورت عادی ما چند سالی تا پیاده‌سازی کامل 5G فاصله‌داریم و اتفاقاً مرحله فراگیر شدن این فناوری است که باعث می‌شود تحریم‌ها فشار بیشتری را وارد کند و شاید به خاطر همین تحریم‌ها این زمان کمی طولانی‌تر هم شود و باید این مسئله را از هم‌اکنون با مردم در میان گذاشت.
البته نباید این نکته را فراموش کرد آنچه مورداشاره قرار گرفت، تحلیل‌های استاتیک است، درحالی‌که حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، حوزه دینامیک است. تحلیل امروز ما این است که 5G تا ۲۰۲۰ در جهان و همان حدود در کشور ما پیاده‌سازی کامل شود اما روند توسعه فناوری ممکن است این زمان را کوتاه‌تر کند.