اتاق محقر خیال من، زیست‌نوشت تادئوش کانتور

تادئوش کانتور (Tadeusz Kantor‎) متولد آوریل ۱۹۱۵ در لهستان و درگذشته دسامبر ۱۹۹۰ است. وی فعالیت‌های هنری خود را با نقاشی و طراحی صحنه آغاز کرد، اما اتفاقی به سمت هنر تئاتر گرایش یافت. دیدگاه او بر اساس بازتعریف زبان تئاتر و در طی یک پرسش ثابت، درباره رابطه فضای اجرا و اجراکننده شکل گرفت.
کانتور با تأسیس شرکت تئاتر کریکوت ۲ (Cricot۲) در ۱۹۵۵ دست به خلق آثاری همه جانبه زد. شهر فرهنگی کراکوی لهستان برای کانتور و همکارانش که اکثراً نقاش بودند تبدیل به مرکز فعالیت‌های هنری شده بود. وی در ۱۹۷۵ یکی از مهم‌ترین آثار خود کلاس مرده را با مضمونی کاملاً سورئالیستی درباره مرگ و با بهره‌گیری از هنرمندانی از تمامی سنین اجرا کرد و به خاطر این نمایش جوایز معتبری را در اروپا و آمریکا دریافت کرد.

آثار نمایشی تادئوش کانتور امروز به عنوان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین کارگردانان آوانگارد و صاحب سبک تئاتر قرن بیستم، در محافل آکادمیک تئاتری مطالعه می‌شود. یافتن شاخصه‌های تئاتر پست‌مدرن و به دنبال آن شیوه‌ بازی و آموزش بازیگران در آثار تادئوش کانتور و بیان تفاوت آن‌ها با شیوه و آموزش‌های سنتی و کلاسیک بازیگران همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. از سوی دیگر تادئوش کانتور را می‌توان در دسته‌بندی تئاترهای پسامدرن قرار داد.

کتاب اتاق محقر خیال من، نوشته تادئوش کانتور، به نظریات او در حوزه تئاتر اختصاص دارد، در این اثر مخاطبان را در جریان مسیر هنری و عناصر حیاتی نوشته‌های کانتور، قرار می‌دهد. این کتاب، به گونه‌ای تنظیم شده که به نوعی کانتور به روایت کانتور باشد و در حقیقت به زبان خودش درباره اندیشه، هنر و زیست خود توضیح بدهد.

اتاق محقر خیال من، ۱۶ یادداشت یا مقاله کوتاه از کانتور را درون خود جای داده است که هر یک جداگانه ارزش ادبی، هنری خود را دارند. این مجموعه برای ادیبان، نمایش‌نامه‌نویسان و علاقه‌مندان ادبیات، بسیار خواندنی و کارآمد است.

مترجم این اثر محمدرضا خاکی است، وی در سال ۱۳۲۹ در کرمانشاه متولد شد و لیسانس هنرهای نمایشی را در سال ۱۳۵۷ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران گرفت. او در سال ۱۳۶۲ در دانشگاه پاریس، علوم تربیتی با گرایش روانشناسی آموزشی درمانی خواند و لیسانس این رشته را گرفت. سپس در همین دانشگاه فوق لیسانس تئاتر خواند و همچنین دیپلم مطالعات عالی در رشتۀ تئاتر و علوم نمایشی گرفت. خاکی برای ادامه تحصیل در رشته تئاتر در مقطع دکترا به دانشگاه سوربن رفت و در سال ۱۳۷۰ دکترای خود را گرفت.

خاکی از سال ۱۳۷۱ تاکنون در دانشگاه متعددی از جمله دانشگاه‌های پاریس، هنر، سوره، تهران، آزاد تهران مرکز، تربیت مدرس و... تدریس کرده و اکنون عضو هیئت علمی گروه کارگردانی دانشگاه تربیت مدرس است. او در این سال‌ها به کارگردانی و دراماتورژی در عرصه تئاتر نیز مشغول بوده و آثاری از جمله تراس، روال عادی، مرغ دریایی و پرتره را به روی صحنه برده است. خاکی از سال ۱۳۷۸ کتاب‌های متعددی در زمینه تئاتر و ادبیات نمایشی ترجمه کرده است. مفیستو برای همیشه، دام، دراماتورژی چیست؟ دراماتورژ کیست؟، شهادت پیوتر اوهه، جنگ شعاع، دیده‌بانان، آتش‌سوزی‌ها و ستایش تئاتر از ترجمه‌های خاکی است.

کتاب اتاق محقر خیال من، نوشته تادئوش کانتور و با ترجمه محمدرضا خاکی در ۱۱۲ صفحه، توسط نشر روزبهان به چاپ رسیده است.