امام رضا (ع)، ادفع بالتی هی احسن را به ظهور رساندند

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین محمود اباذری در رابطه با سیره امام رضا علیه السلام و شکاف های موجود میان فرهنگ عمومی ما با سیره آن حضرت است.

در ایام باسعادت ولادت امام رضا علیه السلام قرار داریم. مناسبت خوبی است که به این بهانه قدری در سپهر معرفت و شناخت این امام جلیل القدر قرار بگیریم. خواهش می کنم از سیره حضرت برای ما بفرمایید؟

میلاد مولایمان را به محضر همه عاشقان آقا علی ابن موسی الرضا علیه السلام عرض تبریک و تحنیت دارم. برای شروع کلام می خواهم به روایتی از امام صادق علیه السلام راجع به امام رضا (ع) بپردازم که در حقیقت، شأن و جایگاه امام رضا را به خوبی ترسیم می کند. ما می دانیم که حضرت امام صادق علیه السلام در 25 شوال سال 148 به شهادت رسیدند و امام رضا علیه السلام در 11 ذی القعده همان سال یعنی درست دو هفته بعد از شهادت امام رضا (ع) به دنیا آمدند. در واقع به ظاهر امام صادق علیه السلام نوه گرامی شان را ندیدند اما بسیار مشتاق این دیدار بوند و در جلسه ای که نام و یاد این نوه عزیز مطرح بود فرمودند کسی که ایشان را همراه با معرفت در توس زیارت کند من در روز قیامت دست او را می گیرم و وارد بهشت می کنم. توجه کنید که امام صادق علیه السلام نفرمودند اگر کسی با معرفت، امام رضا علیه السلام را زیارت کند به بهشت وارد می شود بلکه بالاتر از آن را فرمودند و گفتند که من خود دست او را می گیرم و وارد بهشت می کنم. یکی از یاران حضرت که آن جا بود و زیرک بود عرض کرد معرفت زیارت چیست؟ حضرت در پاسخ فرمودند این که وقتی زائر به زیارت امام رضا (ع) رفت بداند که او امام است یعنی بداند که او امام مفترض الطاعه است. در حقیقت راه و روش امام، راه و روش زائر در زندگی باشد. هم خوی و هم رنگ و هم بوی او باشد. سعی کند در همان جایی مستقر باشد که امام مستقر شده و همان موضعی را داشته باشد که امام دارد.

در حقیقت تصریح شما به این است که زیارت همراه با شناخت به این است که رفتار مأموم و زائر تبعیت از امام در همه شئون باشد؟

دقیقا! ما گاهی ممکن است برداشت سطحی در این باره داشته باشیم اما اگر کمی تأمل بیشتری به خرج دهیم متوجه می شویم که اساسا معنای امام و مأموم همین است وگرنه اگر امام جایی باشد و ما پشت سر او نباشیم از او جلو زده باشیم یا از او عقب مانده باشیم معلوم است که در ادعایمان درباره مأموم بودن صادق نیستیم. امام یعنی او جلوست و من در پشت سر او حرکت می کنم و همه امور سیاسی و اجتماعی و خانوادگی و عرصه های دیگر زندگی من متأثر از چنین بینش و دریافتی است.

ما امام رضا علیه السلام را به عنوان غریب الغربا یاد می کنیم. چه زمانی این غربت تمام می شود؟

اگر سالیانه 50 میلیون نفر هم به زیارت امام رضا علیه السلام بروند اما الزامات و اقتضائات زیارت حقیقی و همراه با معرفت به جا آورده نشود در حقیقت امام همچنان در میان ما غریب خواهند بود. امام رضا علیه السلام در بیانی نورانی به حضرت عبدالعظیم حسنی می فرمایند سلام ما را به شیعیان برسان و به آنان بگو که اهل صداقت، راستی و امانت داری باشند. مبادا با همدیگر به رأفت برخورد نکنند و به همدیگر آسیب برسانند. حالا هر کسی می تواند رفتار خود را مورد توجه قرار دهد. آیا ما در برهه های مختلف زندگی مثلا در رقابت های انتخاباتی یا شئون دیگر زندگی توجه و اقبالی به این توصیه ها داریم. مثلا آیا فضای مجازی ما همان استانداردهایی را مراعات می کند که در سیره امام رضا علیه السلام می بینیم. امام رضا علیه السلام توصیه می کنند به زیارت همدیگر بروید و اهل صداقت باشید چون با این کارها به من امام رضا (ع) نزدیک می شوید.

در فرهنگ عمومی ما شکاف هایی میان باورهای عموم و سیره اهل بیت به ویژه در بحث ما سیره و شیوه حیات امام رضا علیه السلام وجود دارد. می توان به نمونه هایی در این باره اشاره کرد؟

ببینید مثلا ما در دل همین فرهنگ عمومی داریم که جواب کلوخ انداز، سنگ است. اگر ما می خواهیم حقیقتا زائر امام رضا باشیم و در جایگاه یک مأموم قرار بگیریم باید متوجه باشیم که آیا امام رضا هم به جواب کلوخ انداز سنگ است معتقد بودند یا نه درست در نقطه مقابل آن قرار می گرفتند. ما می گوییم اگر کسی مشتی به تو زد تو جواب او را با مشت و لگد بده اما قرآن به ما چه می گوید؟ ادفع بالتی هی احسن. قرآن می گوید با بهترین روش با بدی ها مواجه شو. در واقع امام رضا علیه السلام این آیه را در رفتار خود به ظهور می رساند. یکی از بستگان حضرت بسیار با امام رضا (ع) بدرفتاری کردند و امام رضا را به دادگاه کشاندند. در دادگاه درباره امام رضا خیلی بد صحبت کردند . البته آخر سر از سوی قاضی محکوم شد چون دلیل محکمه پسندی برای شکایت خود نداشت و صرفا می خواست امام رضا علیه السلام را آزار دهد. همچنان که برادران یوسف از سر حسادت می خواستند به یوسف آسیب بزنند این برادر امام رضا علیه السلام هم با برادر بزرگوار خود بدرفتاری کرد اما امام رضا علیه السلام در برابر این اهانت فرمودند به خدا قسم تا روزی که زنده ام از همراهی و احسان به شما دست برنخواهم داشت و این همراهی و احسان را هم در عمل نشان می دادند از آن جمله است که وقتی امام متوجه شدند که او بدهی دارد کسی را مأمور کردند که هه بدهی هایش را پرداخت کند. حال سوال این است که آیا ما هم در زندگی مان از جمله در مسایل اجتماعی این جوانمردی ها و فتوت ها را داریم که مثلا وقتی کسی نسبت به ما بدی کرد ما نه تنها مقابله به مثل نکنیم بلکه در برابر او بدی را با خوبی پاسخ دهیم.

پایان پیام/187