تالاب، گنجی اثربخش که نباید دستکاری شود

احمدعلی موهبتی روز پنجشنبه در نشست معرفی پروژه همکاری برنامه عمران سازمان ملل متحد و سازمان حفاظت محیط زیست که با حضور معاون محیط‌ زیست دریایی و تالاب‌های حفاظت محیط‌ زیست کشور در زاهدان برگزار شد، اظهار داشت: اگر باران رحمت الهی نبارد تالاب‌ها و مراتع از بین خواهند رفت، وضعیت تالاب هامون در سال ۹۷ با ۹۹ متفاوت است و نقش بارندگی ها را بخوبی نشان می دهد.

وی گفت: برای مدیریت این موضوع تنها نباید به محیط زیست توجه کرد بلکه بحث منابع طبیعی نیز وجود دارد زیرا منشاء ریزگردها تنها در حوزه تالاب نیست و منابع طبیعی می تواند اثرگذار باشد.

وی با اشاره به اینکه همدلی با نگاه، باور و مدیریت واحد اثر فراوانی دارد، افزود: اقدامات یکسال اخیر در منطقه سیستان اثر مطلوبی داشته و اگر با همین همدلی مدیریت واحد پیش برویم تاثیرگذاری آن چند برابر خواهد شد.

استاندار سیستان و بلوچستان بیان کرد: اگر پول فراوان بدون فکر و اندیشه باشد نه تنها اثرگذار نخواهد بود بلکه ممکن است باعث آبروریزی شود در حالیکه عزتمندی مردم این کشور بسیار مهم است.

وی ادامه داد: رونق صید و صیادی و گردشگری در منطقه نیاز به نگاه جامع دارد در حالی که حق آبه برای محیط زیست در نظر گرفته شده اما برای شیلات نیست.

موهبتی خاطرنشان کرد: باید همه چیز در کنار هم و با خرد جمعی باشد و مراقبت کردن از این طرح برای آنکه بخوبی اجرایی شود نیاز به صدای واحدی دارد که همه دستگاه های اجرایی در حوزه دولت و تشکل های مردم نهاد باید همکاری کنند.

وی با تقدیر از مردم سیستان گفت: مردم این منطقه در یکسال اخیر همراهی بسیار خوبی داشتند که در اجرای این طرح ها اثرگذار بوده و باید این اقدامات بدرستی مدیریت شود.

استاندار سیستان و بلوچستان افزود: امیدواریم همزمان با اجرای طرح احیا تالاب بین المللی هامون، طرح ۴۶ هزار هکتاری و منطقه آزاد سیستان نیز محقق و مباحث پیوند اقتصاد در دو سوی مرز فراهم شود.

وی با اشاره به اینکه امسال یکی از بهترین سال های کشاورزی بود، ادامه داد: امیدواریم با اقدامات و تفاهم‌نامه های امضا شده، ورود آستان قدس رضوی و همچنین پیگیری نمایندگان سیستان اقدامات و برنامه های دستگاه های اجرایی بتوانیم در مسیر هرچه بهتر شدن این منطقه گام برداریم و اولویت محیط زیست برای همه طرح ها الزامی است.

موهبتی اظهار داشت: اجرای این تصمیمات و خرد جمعی و همدلی باعث ایجاد امید در مردم کشور و منطقه سیستان شده و یاس و ناامیدی دشمنان را در پی دارد.

مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز در این نشست با اشاره به اینکه این پروژه اتفاق بزرگی در منطقه است، گفت: اجرای این پروژه برای اولین بار در کشور ایران و با تخصیص اعتباری تقریبا بی سابقه در منطقه اتفاق بسیار مهمی است.

وحید پورمردان با اشاره به برنامه و سناریوی که در ۲۲ ماه گذشته در خصوص تالاب هامون برنامه ریزی شده بود، افزود: یکسری اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در این سناریو پیش بینی شد که در برنامه کوتاه مدت لایروبی تالاب و آموزش جوامع محلی، در میان مدت توجه کارشناسی به تالاب و در برنامه بلند مدت کپی برداری از اقدامات کشورهای در حال توسعه در دستور کار قرار گرفت.

وی بیان کرد: برنامه های بلند مدت در ۲ محور بیولوژیک شامل نهالکاری یکهزار هکتار و محور غیربیولوژیک شامل قرق مناطق و همچنین ایجاد ایستگاه های پایش از ۲ ایستگاه به هفت ایستگاه است.

مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: مبنای کار در محیط زیست مطالعات بیشماری بود که اعتبارات زیادی را اخذ کرده و در این مطالعات سه کانون ریزگرد در منطقه مشخص شده که کانون شماره یک هامون سابوری شامل منطقه سیستان و شهر زابل، کانون شماره ۲ هامون پوزک افغانستان و کانون شماره سه هامون هیرمند که حوزه زابل و زاهدان و حور جنوب سیستان را در بر می گیرد.

وی همچنین به اهمیت حق آبه تالاب هامون اشاره کرد و گفت: استفاده از حدود ۶۰ میلیون مترمکعب در مقابل گنجایش ۱۳ میلیارد مترمکعبی تالاب هامون ظرفیت بسیار اندکی است و این مهم باید مورد پیگیری در سطح ملی و بین المللی قرار گیرد.

پورمردان افزود: بازگشایی دایک های مرزی، لایروبی مسیرها و افزایش حجم آب ورودی، پوشش گیاهی و لانه گزینی پرندگان مهاجر که مورد احیا قرار گرفت از جمله اقدامات موثر در تالاب هامون است.

مدیر ملی پروژه ارتقای مدیریت جامع منابع طبیعی برای احیای اکوسیستم تالاب بین المللی هامون و حمایت از معیشت‌های جایگزین جوامع محلی نیز در این نشست اظهار داشت: این پروژه از سوی اتحادیه اروپا و با همکاری برنامه عمران ملل متحد در ایران و با اعتباری بالغ بر ۱۰ میلیون یورو، شکل اجرایی به خود گرفته است.

دکتر حسین سرگزی گفت: تالاب بین المللی هامون یک مشخصه بین المللی دارد و آن اینکه بین ۲ کشور افغانستان و ایران قرار دارد و تنها تالاب کشور افغانستان بشمار می رود و آبادانی و معشیت مردمان ۲ منطقه افغانستان و سیستان نیز به آن مربوط است.

وی ضمن تاکید بر اهمیت این تالاب در سطح منطقه و بین الملل افزود: تغییرات این تالاب اثرات خوشایندی بر مردم دارد و به ماندگاری و عدم مهاجرتشان از منطقه کمک می کند.

مدیر ملی پروژه ارتقای مدیریت جامع منابع طبیعی برای احیای اکوسیستم تالاب بین المللی هامون و حمایت از معیشت‌های جایگزین جوامع محلی ادامه داد: هامون به منبع تامین کننده معیشت مردم در ۲ منطقه سیستان و افغانستان تبدیل شده که خشکی و از بین رفتن آن باعث افزایش ریسک امنیت قضایی، افزایش مهاجرت و افزایش بیماری های مختلف می شود.

وی خاطرنشان کرد: تالاب هامون بدلیل آنکه نخستین پروژه ای است که توسط اتحادیه اروپا در ایران و با اعتبار بیش‌از ۲ برابر سایر پروژه ها در حال انجام است و در یک حوزه مشخص در منطقه صورت می گیرد، از اهمیت زیادی برخوردار است.

سرگزی گفت: این پروژه سه مولفه مهم شامل ارتقای ظرفیت های تالاب، مدیریت پایدار آب و خاک و کشاورزی سازگار و معیشت‌های جایگزین دارد.

وی احیا و بهبود زیستگاه ‏ها، مدیریت پایدار در حوزه آب و خاک، موضوع بهره برداری خردمندانه از منابع طبیعی منطقه و ارتقای مشارکت ملی و بین المللی را از اهداف عملیاتی پروژه برای مدیریت یکپارچه تالاب هامون برشمرد.

وی گفت: نیمی از ظرفیت این پروژه صرف اشتغال خواهد شد.