حفظ تالاب‌های پرآب منوط به اجرای تعهد وزارت نیرو است

احمد رضا لاهیجان زاده روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا افزود: تا پیش از سال آبی ۹۷ - ۹۶ در مدت ۱۷ تا ۱۸ سال خشکسالی طولانی مدت را در کشور تجربه کردیم که بخشی از آن به تغییر اقلیم و بخشی به سوء مدیریت منابع آب بر می‌گردد که باعث شده ۷۰ درصد وسعت تالاب های کشور خشک و عرصه‌های زیادی از آن‌ها به منابع گرد و غبار تبدیل شود.

وی اظهار داشت: از ۳ سال گذشته که اعتبارات گرد و غبار به سمت حفاظت از تالاب ها خیز برداشت اتفاقات خوبی برای این بخش از محیط زیست کشور افتاد یکی اینکه در ۲ سال آبی گذشته بارندگی های خوبی داشتیم که این مساله موجب شد تا تالاب ها جان دوبارهای بگیرند، دوم اینکه اجرای پروژه های برداشت آب باعث می شد تا آب مورد نیاز وارد تالاب نشود همچنین بسیاری از مسیرهای انحرافی که موجب ورود آب به تالاب می شد، مسدود شدند.

لاهیجان زاده ادامه داد: با توجه به اهمیت حفاظت از تالاب‌ها بسیاری از این مسیرهای انحرافی لایروبی شدند و اجرای این دست پروژه ها باعث شد تا آب وارد تالاب ها شود همچنین با کمک بارندگی های اخیر اکنون بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تالاب ها آبگیری شده اند و وضعیت خیلی خوبی دارند و تقریبا حیات و تنوع زیستی به تالاب ها برگشته است، استان هایی که تالاب های آنها قبلا منشاء گرد و غبار بودند مانند خوزستان، اکنون در وضعیت خوبی به سر می برند و تالاب ها شرایط بسیار عالی دارند به طوری که بالای ۹۰ درصد آنها زیر آب است.

وی گفت: همچنین تالاب های عراق که اوضاع وخیمی داشتند نیز بالای ۹۰ درصد آبگیری شدند و این باعث شد که برخاستن گرد و غبار جنوب در غرب کشور به حداقل ممکن برسد، در هامون و بسیاری از تالاب های داخلی کشور نیز وضعیت نسبتا قابل قبول است.

معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در چند سال اخیر یکی از کارهای مهمی که انجام دادیم تعیین حقابه تالاب ها است که طبق قانون سازمان حفاظت محیط زیست باید حقابه را تعیین و وزارت نیرو تامین کند که بر این اساس برای ۳۴ تالاب تعیین تکلیف کردیم و تعدادی هم در دست مطالعه داریم.

"حقابه، حق آب در قوانین مربوط به آب است که به حق استفاده از آب برای هر مصرف کننده از منابع آب مانند رودخانه، حوضچه های آب یا منابع آب زیرزمینی اظلاق می شود. بر اساس قانون سازمان حفاظت محیط زیست موظف است که آب مورد نیاز تالاب ها و رودخانه ها را تعیین و وزارت نیرو آنرا در قالب حقابه تامین کند."

لاهیجان زاده گفت: بر اساس مصوبه دولت وزارت نیرو باید حداقل سالانه ۱۱ میلیارد متر مکعب آب برای حقابه تالاب ها پیش بینی کند، این به عنوان قدم اول است زمانی که مطالعات ما برای تعیین حقابه تالاب ها کامل شود وزارت نیرو موظف به تامین آن‌ها است، تقریبا ۴۴ تالاب داریم که منشاء گرد و غبار هستند و اولویت ما با این تالاب هاست که حقابه آنها تامین شود، بعد از آن برای بقیه تالاب ها هم حقابه تعیین خواهیم کرد.

وی افزود: تاکنون مطالعات ۳۴ تالاب و رودخانه تمام شده و بیش از ۲۰ تالاب در دست مطالعه است که وقتی تمام شوند میزان حقابه مورد نیاز آنها مشخص می شود، ضمن اینکه این مطالعات در سه سناریو انجام می شود، یکی در حالت خشکسالی، دوم در حالت بارش های نرمال و سوم در وضعیت ترآبی است در این سه حالت سه عدد را به وزارت نیرو اعلام می کنیم که باید در این سه اتفاق میزان آب تعیین شده را برای تالاب ها در نظر بگیرند و رها سازی کنند.

لاهیجان زاده تاکید کرد: در واقع این ۱۱ میلیارد متر مکعب حداقل آب مورد نیاز تالاب ها است و باید وزارت نیرو هر سال این میزان را در محاسبات خود کنار بگذارد و باید برنامه هایی که برای مصرف آب دارد را منهای این ۱۱ میلیارد متر مکعب کند.

وی درباره اینکه چگونه می توان شرایط فعلی تالاب ها را حفظ کرد گفت: این دغدغه ما با وزارت نیرو است، اکنون که خداوند کمک کرده و بارش های خوبی اتفاق افتاده و سیلاب روان شده، بسیاری از تالاب ها با سیلاب پرآب شدند، الان آبی که مورد نیاز است نسبت به آبی که در گذشته انتظار بود که با آن یک تالاب را پر کنیم قطعا کمتر است و این حداقل را باید وزارت نیرو حفظ کند، مثلا اگر تالاب هورالعظیم قبلا به ۴ میلیارد متر مکعب آب نیاز داشت الان به علت سیلاب پارسال ۴ میلیارد آن تامین شده و پرآب است و فقط باید سالی مثلا ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب وارد آن شود تا فقط جبران کننده آب تبخیر شده باشد.

لاهیجان زاده اظهار داشت: بنابراین حفظ کردن شرایط فعلی تالاب ها منوط به اجرای تعهد وزارت نیرو در تامین حقابه تالاب ها است یعنی وزارت نیرو باید با حساسیت زیاد و در زمان های مناسب رها سازی آب را انجام دهد، زمان مناسب یعنی اینکه زمانی آب را رها کند که مثلا مصرف کشاورزی نداشته باشیم این زمانی است که بارش اتفاق می افتد یا فصلی است که نیاز آبی کشاورز حداقل است، در این زمان باید وزارت نیرو موج آبی را رها کند تا وارد تالاب شود و آبگیری صورت گیرد چون اگر رها سازی را مثلا در اردیبهشت یا خرداد انجام دهد قطعا آبی به تالاب نخواهد رسید و همه برای مصرف کشاورزی صرف می شود بنابراین رعایت زمان و دوره رها سازی بسیار مهم است بنابراین وزارت نیرو باید یک برنامه دقیق برای هر تالاب در هر استان داشته باشد تا زمان مناسب و دقیق را برای رها سازی پیش بینی کند.

معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: مثلا بهترین زمان برای رها سازی آب در تالاب گاوخونی دی، بهمن و اسفند است زیرا در این زمان کشاورزی به کمترین آب نیاز دارد اما اگر در اردیبهشت رها سازی شود قطعا آبی به گاوخونی نخواهد رسید.