سرانه مصرف شیر در ایران نصف متوسط جهانی است/لزوم اختصاص یارانه به شیر

سلامت نیوز:مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با اشاره به سرانه پایین مصرف شیر در کشور گفت:« متوسط جهانی مصرف شیر ۱۶۵ کیلوگرم در سال است که در کشور ما ما ۶۰ یا ۷۰ کیلوگرم یعنی نصف متوسط جهانی است. در کشورهای غربی این آمار حتی به ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم در سال می رسد.»

به گزارش سلامت نیوز، دکتر زهرا عبدالهی در نشست خبری با خبرنگاران از طریق ویدئوکنفرانس به مناسب روزجهانی شیر، گفت:« مصرف زیاد مواد قندی و غذاهای چرب و پرنمک و سرخ شده یک عاملی است برای تضعیف سیستم ایمنی بدن در نتیجه افزایش احتمال به کرونا را بالا می برد و در شرایط فعلی که با کرونا مواجه هستیم باید مصرف این مواد غذایی را محدود کرد. در تغذیه روزانه استفاده از موادی که حالت انتی اکسیدانی دارند و به تقویت سیتم ایمنی بدن کمک می کنند مورد تاکید است بنابراین مصرف کافی سبزیجات و میوه ها توصیه می شود.»

وی در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت نیوز درباره سرانه مصرف شیر در ایران و جهان و برنامه های وزارت بهداشت برای افزایش مصرف شیر در کشور گفت:«هر سال در روز جهانی شیر همه توجهات به مسئله شیر جذب می شود و موضوع برای مسوولان پررنگ می شود و درباره اهمیت مصرف آن صحبت می شود. سرانه مصرف شیر در کشور ما خیلی پایین است و احتمالا در شرایط فعلی ظرف یکی دو سال گذشته و با افزایش قیمت لبنیات حتی کمتر هم شده است. متوسط جهانی مصرف شیر ۱۶۵ کیلوگرم در سال است که در کشور ما ما ۶۰ یا ۷۰ کیلوگرم یعنی نصف متوسط جهانی است. در کشورهای غربی این آمار حتی به ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم در سال می رسد.»

وی با تاکید بر اینکه سرانه مصرف شیر در کشور ما بسیار پایین است و با این روندی که به لحاظ قیمت پیش می رود احتمال کاهش مصرف بیشتر آن وجود دارد، گفت:« شیر یک غذای اصلی است و همه افراد در تمام گروه های سنی باید هر روز حداقل دو واحد یا دو لیوان شیر یا ماست و پنیر بخورند که منبع عمده کلسیم و فسفر است و برای سلامت استخوان و رشد کودک و پیشگیری از پوکی استخوان مفید است. حتی دنیا می گوید اگر کلسیم کافی دریافت نشود با بروز فشارخون و بیماری های قلبی در افراد ارتباط دارد لذا برای ما مهم است مردم شیر یا ماست و پنیر را بخورند.»

وی افزود:« دو راهکار و سیاست برای افزایش مصرف شیر در کشور باید با هم اجرایی شود. یکی سیاست های آموزشی و فرهنگسازی است که از هر طریقی مردم را تشویق به مصرف شیر و لبنیات کنیم و دیگر اینکه شیر با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد مخصوصا دراختیار قشرهای کم درامد که این مستلزم این است که به شکلی قیمت ها کنترل شود یا یارانه به شیر تعلق گیرد یا در غالب کمک های غذایی باشد.البته برای قشر پردرامد بحث قیمت را نداریم ولی حتی این قشر هم ترجیح می دهند به جای شیر نوشابه بخرند لذا فرهنگسازی برای اصلاح رفتارهای غذایی نیاز است.»

وی افزود:« برای دهک های پایین اگر آموزش هم ببیند این افراد پولی برای خرید شیر ندارند لذا باید به این افراد کمک شود تا شیر در سبد غذایی آنها قرار گیرد. لازم است این دو سیاست در کشور اجرا شود تا بتوانیم سرانه مصرف شیر را بالا ببریم.»

وی درباره میزان وجود آفلاتوکسین در شیر گفت:« براساس پایش و نظارت هایی که هم از زمان تولید شیر در کارخانه و هم پس از کارخانه انجام می شود به لحاظ وجود افلاتوکسین در شیر مشکلی نداریم و میزان آفلاتوکسین موجود در شیر کمتر از مقدار استانداردها است و از این بابت نگرانی نداریم. شایعاتی که منتشر می شود شیر در ایران حاوی افلاتوکسین است واقعیت ندارد. وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و بازرسین بهداشت محیط از محصولات غذایی که به بازار می اید نمونه برداری می کنند و به آزمایشگاه های کنترل غذا و دارو و در استان ها به آزمایشگاه های غذای دانشگاه های علوم پزشکی ارسال می شود و این نمونه برداری با یک پروتکل مدون انجام می شود.»

وی خاطرنشان کرد:« گاهی اخبار کذب که در شبکه های مجازی منتشر می شود مشکل ما را بیشتر می کند. الان مشکل ما مصرف کم شیر و لبنیات است. مردم شیر و لبنیات کم مصرف می کنند و عادت ندارند شیر زیاد بخورند و وقتی این اخبار کذب دست به دست می چرخد باعث می شود بر روی درصد کمی از مردم هم که شیر می خوردند تاثیر منفی بگذارد و این اخبار کذب به سلامت مردم لطمه می زند.»

دکتر عبدالهی درباره توزیع شیرمدارس در مناطق محروم گفت:« برنامه شیرمدرسه یکی از برنامه های کمکی است برای بهبود وضعیت تغذیه کودکان سن مدرسه که با پیشنهاد وزارت بهداشت و تامین اعتبارات اجرایی شده است البته دو سه سال اخیر به دلیل کمبود اعتبارات این برنامه به طور کامل اجرا نشد. تاکید ما این است که این برنامه در تمامی مدارس اجرا شود و در صورتی که مجبور به انتخاب شویم استان های کم برخودار باید در اولویت قرار گیرند. یک پاکت شیری که کودک می خورد منبع خوب ویتامین ها و ریز مغذی ها و کلسیم و پروتیین است و بخشی از نیازهای تغذیه ای کودک تامین می شود و باید از دولت و سازمان های حمایتی درخواست کنیم که برنامه شیرمدرسه اجرا شود.»

وی در پاسخ به اینکه آیا وزارت بهداشت درخواستی برای کاهش قیمت شیر یا دادن یارانه به دهک های کم درامد داشته است، گفت:« من از ۲۰ سال پیش که کارشناس وزارت بهداشت بودم این درخواست ها برای ستاد هدفمندی یارانه ارسال شده است و وزارت بهداشت همیشه نظرش را اعلام کرده و این درخواست را دارد که یارانه باید به شیر و لبنیات تعلق بگیرد و قیمتش به گونه ای باشد که مردم بتوانند شیر را خریداری کنند. شیر یک کالای اصلی و اساسی است و تا زمانی که قیمت آن کنترل نشود موفق به افزایش مصرف در کشور نخواهیم شد.»

وی درباره شایعات وجود وایتکس در شیر گفت:« این شایعه را صد در صد رد می کنیم. یک دوره ای شایعه وجود وایتکس در شیر مطرح شد و هم وزارت بهداشت و هم صنایع شیر توضیحات کافی در مورد کذب بودن این خبر دادند نباید دوباره این شایعه زنده کنید. کشور یک وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی دارد که شیر خام را کنترل می کند. یک استانداردهایی وجود دارد و کارخانجات شیر تحت نظارت هستند و مجوز بهداشتی که به آنها داده می شود در قبال آن مسوول هستند و اگر تخلف کنند مجوزشان باطل می شود.»

وی در واکنش به تبلیغ یک نوع نوشابه در سطح شهر که عنوان می شود نوشابه ای با ۴۰ درصد قند کمتر و کلسیم بیشتر است،‌ گفت:« برای تبلیغات محصولات غذایی ما در کشورمان قانون داریم و ایران تنها کشوری است که در این زمینه قانون دارد. در برنامه های توسعه پنج ساله برای ممنوعیت تبلیغات کالاهای آسیب رسان سلامت ما نسبت به کشورهای دیگر جلوتر هستیم چون قانون داریم که محصولات آسیب رسان سلامت نباید تبلیغ شوند. طبق این قانون وزارت بهداشت هر سال یک فهرستی از محصولات غذایی که نباید تبلیغ شوند تهیه می کند و رسما به صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می کند ولی متاسفانه این قانون به طور کامل اجرا نمی شود. یکی از اقلامی که نباید تبلیغ شود انواع نوشابه های گازدار یا بدون گاز است که متاسفانه تبلیغ می شود و مردم را به مصرف بیشتر آن تشویق می کنند این کاملا مغایر با فهرستی است که وزارت بهداشت تهیه و اعلام کرده و تخلف است.»

دکتر عبداللهی درباره سبوس گیری آرد، گفت:« این مشکل سالهاست وجود دارد. اتفاقی که ظرف چند سال اخیر افتاده میزان سبوس گیری در انواع آردهای نان های مختلف بیشتر شده است بدون اینکه نظر وزارت بهداشت را بخواهند. اگر از ما سوال می شد که آیا این کار درستی است که سبوس گیری را بیشتر کنیم ما قطعا می گوییم این کار غلطی است به لحاظ سلامتی چون وقتی سبوس آرد کم می شود مشکلاتی به لحاظ سلامتی برای مردم ایجاد می شود. یکی از دلایل اصلی اضافه وزن و چاقی و دیابت این است که مردم نانی می خورند که سبوس به اندازه کافی ندارد. سال های پیش براساس استاندارد آرد نان سنگک فقط ۷ درصد سبوس گیری می شد اما الان نان سنگک با آرد نان لواش و تافتون پخته می شود این یک مشکل جدی است و چند سال است که این مسئله را پیگیری می کنیم. ما به عنوان وزارت بهداشت معترض سبوس گیری آرد هستیم و باید آرد از این وضعیت دربیاید در غیراینصورت شاهد بیشتر شدن بیماری های غیرواگیر خواهیم بود.»

وی افزود:« وزارت بهداشت به تنهایی نمی تواند کاری کند. گندمی که تولید و در کارخانه آرد می شود و استانداردهایی که برای آن تعریف می شود هرکدام ذی نفعان خود را دارد باید یک دیدگاه مشترک ایجاد شود که مشکل آرد و نان در کشور حل شود.»

وی درباره وضعیت سلامت سالمندان کشور و سوء‌تغذیه در آنها گفت:« براساس مطالعاتی که وزارت بهداشت به لحاظ وضعیت سلامت سالمندان انجام داده مشکل سوء تغذیه در سالمندان شاید در حد ۳ یا ۴ درصد باشد و برعکس مشکلاتی همچون اضافه وزن و چاقی در آنها زیادتر است. برای تغذیه سالمندان یک راهنما و پروتکل های خاصی وجود دارد به دلیل اینکه این گروه به لحاظ تغذیه ای آسیب پذیر هستند و مشکل کم خونی و کمبود آهن در آنها شایع است و مشکل کم شدن حس چشایی و بویایی دارند که در دریافت غذایی آنها تاثیر می گذارد. »

دکتر عبداللهی درادامه گفت:« باید حتما منابع پروتئینی در برنامه غذایی روزانه آنها وجود داشته باشد چراکه با تحلیل عضلات مواجه هستند همچنین روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بخورند چون مصرف کم آب یک عامل خطر برای ابتلا به کرونا است. همچنین روزانه دو تا سه واحد شیر و لبنیات برای تامین کلسیم بدنشان و نیز مصرف کافی میوه و سبزیجات توصیه می شود. باید تعادل و تنوع در برنامه غذایی سالمندان رعایت شود چون میزان فشارخون و قندخون و چربی خون در سالمندان بیشتر است. توصیه ما مصرف غذاهای کم نمک و کم چربی و کمتر سرخ شده و کم شیرین است. بعضی از مکمل ها را هم از طریق شبکه های بهداشتی و درمانی توزیع می کنیم مثلا هرماه یک مکمل ویتامین D ۵۰ هزار باید مصرف کنند و مصرف مکمل کلسیم به صورت روزانه باید باشد.»

وی درباره آمار سوء‌تغذیه در برخی استان ها گفت:« در کشور ۳۱ استان داریم و استان به استان وضعیت سوء تغذیه رصد می شود اصلا چنین نیست که وضعیت سوء‌تغذیه در مناطق کم برخوردار به مانند ۲۰ سال پیش است. به عنوان مثال بررسی سوء تغذیه کودکان زیر پنج سال در تمام استان ها نشان می دهد که یک کاهش قابل ملاحضه ای داشته ایم حتی در مناطق کم برخوردار مثلا در یک جایی مثل استان سیستان و بلوچستان اگر ۳۰ سال پیش ۵۰ درصد سوء‌تغذیه داشتند الان کم وزنی ۱۲ درصد و کوتاه قدی ۲۰ درصد ست و طی سالها در استان های محروم ارتقاء اتفاق افتاده است.»

وی افزود:« در مطالعاتی در سال ۸۰ مشخص شد ۶۰ یا ۷۰ درصد کودکان دچار کم خونی هستند اما الان این اعداد خیلی پایین تر است و در حال حاضر در کشور ۴ درصد کم وزنی داریم و کم وزنی در کودکان زیر پنج سال در سیستان و بلوچستان سه برابر متوسط کشوری و ۱۲ درصد است و بهبود و ارتقا در این مناطق هم اتفاق افتاده است ولی ما راضی نیستیم چون هنوز در این مناطق مشکل وجود دارد.»

وی خاطرنشان کرد:« در مناطق محروم بحث توسعه مطرح است و باید روی توسعه این مناطق کار شود که مشکلات تغذیه ای هم پایین بیاید. وزارت بهداشت به تنهایی نمی تواند چنین کاری کند همه بخش های توسعه باید پا پیش بگذارند و مداخلات ویژه ای طراحی شود و حمایت های ویژه ای به لحاظ بودجه ای و منابع انسانی انجام گیرد که این مناطق توسعه پیدا کنند در اینصورت مشکلات تغذیه ای ما هم کمتر خواهد شد.»

وی درباره سند آمایش تغذیه گفت:« یک گزارشی تهیه شده است که کارشناسی شده نیست و نقاط ضعف بسیاری دارد و متناسب با سیاست های سلامت و وزارت بهداشت در بحث تغذیه پیشگیر نیست و ما نظرمان را اعلام کردیم و قرار شده این گزارش بازنگری شود و پیشنهاداتی که ما و انجمن های تغذیه و دانشکده های تغذیه دارند خواسته شده نظرات ارسال شود تا این گزارش اصلاح شود و این گزارش تایید نشده و نیاز به بازنگری و اصلاح دارد.»