مقصود از عبادت خدا چیست؟

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، آیت‌الله محمدعلی جاودان از اساتید اخلاق شهر تهران، 31 اردیبهشت‌ماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که به‌صورت مجازی برگزار شد، با اشاره به روزهای پایانی ماه مبارک رمضان گفت: حضرت زین‌العابدین(ع) در دعای وداع با ماه مبارک رمضان این ماه را ماهی می‌دانند که عید است و این ماه یک عید واقعی برای اولیای خداست.

وی ادامه داد: یک ترشحاتی هم از این عید برای دیگران در ماه مبارک رمضان می‌شود، که آن‌ها هم از این ماه به اندازه‌ ایمان، اعتقاد و پاکدامنی خود بهره‌مند می‌شوند و هرچه پاکدامنی بیشتر باشد بیشتر از این ترشحات عید بهره‌مند می‌شوند و استفاده می‌کنند. در هر صورت آخرین روزهای این ماه است که از بهترین ماه‌های خداست و اکنون دارد از دست ما می‌رود، باید از پایان ماه رمضان خوشحال نباشید، بلکه متأسف باشید که این ماه به پایان رسید.

آیت‌الله جاودان بیان کرد: آیه‌ای در قرآن است که این آیه زندگی ما را مشکل می‌کند؛ خداوند در آیه 56 سوره مبارکه ذاریات می‌فرماید «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ؛ و جن و انس را نیافریدم جز براى آنکه مرا بپرستند»؛ در این آیه دو علت برای خلق کردن جن و انس بیان شده است. خداوند می‌فرماید ما جن و انس را خلق نکردیم، مگر برای اینکه ما را عبادت کنند و تنها هم ما را عبادت کنند. در این آیه دو انحصار است. انحصار اول در مورد این است که فقط باید خدا عبادت شود و چیز دیگری عبادت شدنی نیست و شایسته عبادت نیست و انحصار دوم اینکه تمام خلقت شما برای عبادت است و هیچ فرصت دیگری برای هیچ کار دیگری نیست و فقط باید خدا راعبادت کنید.

این استاد اخلاق گفت: اینکه خداوند می‌فرماید فقط عبادت کنید، به چه معناست؟ آن عبادتی که مردم در ذهن دارند، فکر می‌کنند که منظور فقط نماز خواندن است که اگر قرار باشد فقط دائم نماز خواند برای مردم سخت است، در صورتی که معنای آن چیز دیگری است. روش و سیره پیامبر(ص) که مقتدای ما است، این نیست که فقط دائماً نماز بخوانید، هر چند خوب است اما منظور چیز دیگری است. پیامبر(ص) هم در طول روز همه کارهای زندگی را انجام می‌دادند.

وی تأکید کرد: مکرر عرض کردم که پیامبر(ص) در روز آخر عمرشان وقتی از خواب برخواستند، اول کاری که کردند مسواک زدند با اینکه می‌دانستند امروز روز آخر عمرشان است و الان آخرین ساعات زنده بودنشان است و بعد از این به این دندان احتیاج ندارند ولی مسواک زدند. کلاً حضرت زندگی خود را جدی می‌گرفتند. تمام نکات دیگر زندگی ایشان همچنان مثل هر کس دیگری که در چنین جایگاهی باشد، جدی انجام می‌شد و کوتاهی در هیچ قسمت زندگی نمی‌کردند.

آیت‌الله جاودان اظهار کرد: نقل است پیامبر(ص) در دفن سعد بن معاذ خیلی سنگ‌های لحد را درست می‌چیدند و تمام سوراخ‌های قبر را می‌پوشاند، بعد فرمودند من می‌دانم اینها بعد از مدتی از بین می‌رود اما خدا دوست دارد بنده‌اش هر کاری که انجام می‌دهد، درست انجام دهد. این یک دستور بزرگ و یک تعلیم بسیار مهمی است. شما هر کاری که می‌کنید آن را درست انجام دهید. اگر چیزی می‌نویسید درست بنویسید، درس می‌دهید درست درس بدهید، درس می‌خوانید درست بخوانید، کارگری می‌کنید درست کار کنید و کم نگذارید، مهندس هستید درست کار کنید و در هر کاری که به شما سپرده‌اند از ساعت کار ندزدید و کم کاری نکنید.

استاد درس اخلاق افزود: پس مقصود این نسیت که شبانه روز نماز بخوانید، البته اگر وقت و حال دارید بخوانید کسی مانع نیست، اما مقصود از عبادت فقط نماز خواندن نیست، بلکه منظور این است که همه کارها را درست و برای خدا انجام دهید، به نحوی که وقتی از شما بپرسند چرا این کار را انجام دادید، بتوانید با دلیل معقول جواب دهید.

وی ادامه داد: حتی اگر غذا هم می‌خورید درست بخورید و دلیلی برای غذا خوردن داشته باشید که اگر از شما پرسیدند چرا غذا خوردید؟ دلیل داشته باشید نه اینکه بگویید چون گرسنه‌ام بود یا اینکه وقت غذا خوردن رسیده بود، طبق عادت در این ساعت و به خاطر گرسنگی غذا خوردم.

این استاد حوزوی افزود: این‌ها جواب درست و معقول درباره علت غذا خوردن نیست. بلکه جواب درست این است که بگویید من غذا خوردم که قوت بگیرم و بتوانم وظایفی که خدا بر عهده‌ام گذاشته را انجام دهم. فقط یک نیت است، با این نیت این عمل غذا خوردن که کاملاً یک عمل طبیعی است، برای شما عبادت محسوب می‌شود.

آیت‌الله جاودان بیان کرد: یا اینکه فردی درس می‌خواند، دلیل درس خواندنش هم این است که مدرک بگیرد و با این مدرک یک شغلی پیدا کند و یا اینکه حقوق او بیشتر شود. این دلیل و جواب برای درس خواندن چنین فردی کافی نیست و جواب درست این است که بگوید درس می‌خوانم تا بتوانم بهتر به مردم و خلق خدا و کشور اسلامی و جامعه خدمت کنم.

وی ادامه داد: دو نفر درس می‌خوانند، شاید در ظاهر هیچ فرقی با هم ندارند اما در باطن نیت این دو فرد فرق می‌کند، یکی درس می‌خواند که شغلی پیدا کند یا حقوقش بیشتر شود، اما دیگری درس می‌خواند که به مردم و خلق خدا خدمت کند که این درس خواندن این فرد عبادت محسوب می‌شود.البته شاید دومی که با نیت خدمت به خلق خدا درس می‌خواند، خیلی دقیق‌تر از اولی درس بخواند و در درس هم کوتاهی نکند، چون می‌خواهد یک روز با این دانشی که به دست می‌آورد به مردم خدمت کند، پس هر چه دانش او بیشتر باشد بهتر می‌تواند خدمت کند. بنابراین، درس خواندن که یک کار عادی و معمولی است، با یک نیت به یک عبادت تبدیل می‌شود.

استاد درس اخلاق گفت: حتی استراحت می‌کنید، غذا می‌خورید، با کسی صحبت می‌کنید و هر کار دیگری که انجام می‌دهید با این نیت باشد برای انجام دادن هر کاری یک دلیل درست داشته باشید که در اثر این دلیل درست همه کارهای شما عبادت محسوب می‌شود و به این آیه قرآن هم عمل کرده‌اید.

آیت‌الله جاودان بیان کرد: اما در مقابل اگر کسی طبق هوا و هوس خودش کار می‌کند، او دارد هوا و هوس را عبادت می‌کند و هوا و هوس خدای او هستند. اینکه فردی می‌گوید دلم می‌خواهد، او دارد هوا و هوس خود را عبادت می‌کند و این عبادت خدا نیست. حتی کسی که نماز می‌خواند و اگر از بپرسید چرا نماز خواندی، می‌گوید چون دلم خواست نماز خواندم، چنین نمازی هم عبادت محسوب نمی‌شود و عبادت هوا و هوس است. قرآن در آیه 23 سوره جاثیه می‌فرماید «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ...؛ پس آیا دیدى کسى را که هوس خویش را معبود خود قرار داده.»

وی ادامه داد: اگر در این راه بکوشید و به 20 درصد یا 30 درصد هدف خلقت برسید و عمرتان پایان بپذیرد، به اندازه این 20 یا 30 درصد شما در عمرتان برنده هستید و اگر کسی صد درصد عمرش چنین بوده او باختی و ضرری ندارد و صد درصد برنده شده است.

آیت‌الله جاودان گفت: اگر انسان بکوشد و اعمالش صحیح و درست باشد به اصطلاح شرعی و قرآنی عمل صواب انجام دهد و کسی که عمل صواب انجام دهد، به معنای این است که عملی درست و مقبول انجام داده است، ثمره این عمل این است که این شخصیت یک شخصیت مقبول است و چنین فردی در آخرت سلطنت می‌کند.

وی ادامه داد: شاید این فرد در دنیا یک فرد عادی مثلاً یک قرقره فروش باشد، اما به محض اینکه از این عالم رفت و چشمش را بست، به سلطنت می‌رسد و او فرمانروا است. اخیراً یک آقایی دارفانی را وداع گفت و یک قرقره فروش بود ولی از اولیا خدا بود. قرقره فروش است اما آن عالم او سلطنت دارد، البته همه سلطنت‌ها زیر سلطه امیرالمؤمنین(ع) است.

آیت‌الله جاودان در پایان گفت: بزرگان فرمودند کمک مؤمنانه کنید، این را هر کس به هر مقداری که می‌تواند انجام دهد؛ اگر مردم ایران نفری هزار تومان بدهند، می‌دانید چه عدد بزرگی می‌شود. فرمودند به کسانی که لطمه خورده و صدمه خورده حوادث روزگار از جمله این مرض جدید(کرونا) هستند کمک مؤمنانه کنید. امیدواریم خدای متعال به مرحمت و احسان خودش این بلا را از این کشور دور کند و نتایجی که این بیماری بعد برای کشور به بار می‌آورد را برطرف کند.

امیرمحسن سلطان‌احمدی