مدیریت هزینه‌ها و تنوع منابع درآمدی راه حل چالش دانشگاه ها

به گزارش خبرگزاری مهر، محمدتقی نظرپور گفت: در وضعیت فعلی آموزش عالی کشور و محدودیت‌های منابع، گزینه‌های پیش‌روی ما کاهش کیفیت و ‌پاسخگویی به کلیه توقع‌ها و مسئولیت‌ها نیست، بلکه حفظ کیفیت و عدم‌پاسخگویی به کل توقع‌ها است و راه‌حل موجود نیز باید براساس مدیریت هزینه‌ها و صرفه‌جویی و متنوع‌سازی منابع درآمدی ‌باشد.

وی در نشست مجازی معاونان اداری و مالی دانشگاه‌های بزرگ که به میزبانی دانشگاه تهران برگزار شد، درخصوص راهبردهای اجرایی برای تنوع‌بخشی منابع آموزش عالی اظهار داشت: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در اکثر دانشگاه‌های برتر (نسل سوم و چهارم) جهان، کماکان بخش عمده‌ای از هزینه‌های دانشگاه به طرق مختلف، از بودجه‌های دولتی تأمین می‌شود؛ بنابراین نباید انتظار داشت راهکارهای پیشنهادی با روندی که باید در بلندمدت طی شود به سمتی جهت‌گیری شود که دانشگاه‌ها را به طور کلی از بودجه‌های دولتی مستغنی سازد.

معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها در توسعه کشور، مسئولیتی همه‌جانبه است و تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را درب رمی‌گیرد، افزود: نباید توجه به درآمدزایی در آموزش عالی به‌گونه‌ای باشد که از توجه به سایر وجوه غفلت شود.

وی با اشاره به درصد منابع درآمدی برخی از دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۱۸، عنوان کرد: تامین اعتبار این دانشگاه‌ها از محل درآمد عمومی دولت‌ها از حدود ۳۰ درصد تا ۷۳ درصد متغیر است و پژوهش نقش مهمی در کسب درآمد اختصاصی بعضی از دانشگاه‌ها (مثل کمبریج با درآمد حدود ۲۷ درصد از پژوهش) دارد.

وی درخصوص درصد منابع درآمدی دانشگاه‌های بزرگ کشور در سال ۱۳۹۸ خاطرنشان کرد: میانگین درصد منابع درآمدی این دانشگاه‌ها در حوزه کمک‌های دولتی و درآمدهای عمومی ۷۴.۱۵ درصد، در حوزه درآمد اختصاصی در بخش پژوهش ۸.۴۲ درصد، در بخش شهریه (آموزش) ۱۱.۰۵ درصد و سایر درآمدها نیز ۶.۳۸ است.

نظرپور گفت: اعتبارات هزینه‌ای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی شامل منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی است؛ این اعتبارات در همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به یک نسبت مساوی نیست و معمولاً دانشگاه‌های بزرگ سهم بیشتری از این اعتبارات را دریافت می‌کنند.

وی به آموزش عالی و چالش‌های منابع مالی اشاره کرد و افزود: در وضعیت آموزش عالی کشور با محدودیت منابع مالی دولتی و افزایش توقع‌ها، تغییر کارکردها و مسئولیت‌های دانشگاه روبه‌رو هستیم و گزینه‌های پیش‌روی ما کاهش کیفیت و پاسخگویی به کل توقع‌ها و مسئولیت‌ها نیست بلکه حفظ کیفیت و عدم‌پاسخگویی به کل توقع‌ها و مسئولیت‌ها است و راه‌حل نیز مدیریت هزینه‌ها و صرفه‌جویی و متنوع‌سازی منابع درآمدی است.

معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، ردیف‌های بودجه‌ای مصوب دولت برای هر موسسه در قانون بودجه، ردیف‌های متمرکز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تبصره‌های بودجه سالیانه و استفاده از سایر دستگاه‌ها، درآمدهای اختصاصی مؤسسه و هزینه در قالب بودجه تفصیلی، کمک‌های خیرین و واقفین، مشارکت بخش خصوصی در ساخت‌وسازها و اجاره به‌شرط تملیک، درآمد ناشی از اجاره و واگذاری موقت اماکن و امکانات و تجهیزات و منابع بانک‌ها و در قالب تسهیلات با نرخ کم سود بانکی را نمونه‌هایی از محل‌های تامین منابع مالی دانشگاه‌ها برشمرد.