شیوع کرونا، عامل اصلی افزایش قیمت ارز/ بی تاثیری FATF بر بازار

گروه اقتصاد کلان بازارنیوز: افزایش شدید نرخ ارز طی کمتر از 10 روز گذشته از رقم حدود 14 هزار تومان به رقم حدود 16 هزار تومان از مهمترین اتفاقات اخیر اقتصادی در کشور بوده است. سوال این است که چرا این افزایش شدید ارز در مقطع کنونی رخ داده است؟
برای پاسخ به این سوال باید به تصمیمات، رخدادها و اتفاقاتی که تاثیر قابل توجهی بر بازار ارز دارند، توجه کرد. دو اتفاق مهم در روزهای اخیر در کشور رخ داده است. اول، شیوع کرونا در ایران و دنیا، و دوم، قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF.

البته مصوبه مربوط به ترخیص خودروهای لوکس و موارد دیگر هم می تواند بر بازار ارز تاثیر گذار باشد ولی بنظر نمی رسد حجم تاثیر آنها چندان غیرقابل مدیریت توسط بانک مرکزی بوده باشد.
به نظر می رسد اثر لیست سیاه FATF هم چندان مهم نیست چرا که این موضوع قبلا اثر روانی خود را بر اقتصاد گذاشته است و اثر عملیاتی آن نیز به سرعت در اقتصاد بروز نخواهد کرد چرا که تجارت ایران با کشورهای موضوع نگرانی، به اندازه زیادی طی سال اخیر کاهش یافته است.

اما به نظر می رسد انتشار ویروس کرونا و نگرانی به وجود آمده از آن در سطح داخلی و بین المللی را می‌توان علت اصلی نوسانات ارزی اخیر دانست. براساس اخبار موجود، شیوع ویروس کرونا در داخل کشور، باعث توقف صادرات در برخی گمرکات شده است. اخیراً مرزهای کشورهای ترکمنستان،عراق و ترکیه محدودیت هایی برای صادرات کشور ما اعمال کرده اند. کاهش صادرات براساس اعمال محدودیت ها باعث کاهش عرضه بالقوه ارز در بازار می شود که به فرض ثبات واردات، نتیجه آن حتما افزایش قیمت ارز خواهد بود. البته به نظر می رسد واردات هم ثبات نداشته و معمولا پایان سال افزایش دارد. ضمن اینکه برخی نیازهای بهداشتی و نیز گستر‌‌ش شایعات، فضا را برای واردات غیررسمی برخی کالاهای بهداشتی افزایش می دهد. بنابراین، جو عدم اطمینان حاکم بر کشورهای همسایه، گسترش احتمالی کرونا و واردات غیررسمی برخی محصولات بهداشتی ناشی از شیوع آن را می توان از علل اصلی نوسانات اخیر ارز دانست. البته ماهیت این آثار موقتی است که به محض مهار کرونا، قیمت ارز نیز به روال عادی برخواهد گشت.

باید توجه داشت که شیوع کرونا در کشورهای مهم طرف تجاری ایران شامل عراق، چین، ترکیه و مانند آن باعث کاهش موقت فعالیت‌های اقتصادی آنان شده است که اثر منفی بر بازار ارز کشور ما خواهد داشت.
بنابراین، شیوع کرونا در کشور و نیز کشورهای مهم طرف تجاری از مهمترین علل افزایش نرخ ارز روزهای اخیر بوده است. البته متغیرها و سیاست های دیگری مانند ورود ایران به لیست سیاه FATF، احتمال کاهش شدید شاخص بازار بورس، افزایش نرخ ارز در صرافی بانکی، افزایش نرخ درهم امارات، سررسید گواهی های سپرده ریالی صادرشده در بهمن و اسفند 96 و تمدیدشده در بهمن و اسفند 97 نیز می توانند بر بازار ارز تاثیرگذار باشند؛ اما باید توجه دا‌‌شت که اثر آنها در مقابل محدودیت های تجاری قابل ملاحظه نخواهد بود.

لازم به ذکر است که توجه به محدودیت های مختلف انتقال ارز که از گذشته وجود داشته، معاملات تجاری را به سمت تهاتری و یا نوعی از تهاتر سوق داده بود که محدویت های تجاری اخیر، آن را هم دشوار نموده است.