محیط‌زیست خوزستان مجوز مالچ‌پاشی را صادر کرد

محمدجواد اشرفی که سه روز پیش در گفت وگو با ایرنا از توقف مالچ پاشی در "بیت کوصر" دشت آزادگان به دلیل زیستگاه پرندگان و نزدیک بودن به منطقه حفاظت شده میشداغ، خبر داده بود، روز سهشنبه اعلام کرد که پس از توافق با اداره کل منابع طبیعی خوزستان، مجوز مالچ‌پاشی نفتی در این منطقه صادر شده است.

وی افزود: پیش از این تصور می‌کردیم که منطقه "بیت کوصر" دارای پوشش گیاهی غنی است اما در بازدید مشترک با نمایندگان اداره کل منابع طبیعی خوزستان، متوجه شدیم که منطقه مورد نظر فاقد پوشش گیاهی است و مقرر شد که مالچ‌پاشی در مناطقی انجام شود که پوشش گیاهی ندارد.

اشرفی ادامه داد:حدود ۸۰۰ هکتار در سه زون برای مالچ‌پاشی در نظر گرفته شده که شامل تپه‌های ماسه‌ای است که هزاران سال است هیچگونه پوشش گیاهی ندارد.

وی اضافه کرد: محل مورد توافق مالچ‌پاشی در فاصله مطمئنی از منطقه حفاظت شده میشداغ (مشداخ) دشت آزادگان قرار دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: با توجه به اینکه جایگزینی برای مالچ نفتی وجود ندارد، نباید حساسیت زیادی نسبت به مالچ پاشی داشته باشیم، زیرا جنگل‌های کهور که از ۵۰ سال پیش در خوزستان در زمین‌های ماسه‌ای کاشته شده اثرات مثبتی داشته‌اند.

بر اساس این گزارش، پیش از این و در بهمن امسال بحث مالچ‌پاشی در منطقه "فکه" در دشت آزادگان که زیستگاه گونه آهوی کمیاب است، از سوی اداره کل منابع طبیعی خوزستان مطرح و تجهیز کارگاه نیز انجام شده بود که با اعتراض فعالان محیط زیست و ورود سازمان حفاظت محیط زیست، از اجرای آن ممانعت شد. از حدود ۲ هفته پیش اما مالچ‌پاشی در منطقه "بیت کوصر" مطرح شد. "بیت کوصر" یکی از زیستگاه‌های پرندگان زمستان گذر و گونه حمایت شده "هوبره" است. این منطقه رملی حاوی پوشش گیاهی غنی و تنوع زیستی خاص و کم نظیر است. اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان پیش از این گفته بود که هنوز مجوز مالچ‌پاشی در این منطقه صادر نشده و مالچ‌پاشی در زیستگاه‌های حساس و یا مناطقی که پوشش گیاهی مناسبی دارند، نباید انجام شود.

"مالچ" نوعی پوشش برای تثبیت شن‌های روان در مناطق بیابانی است. در خوزستان ۵۰ سال است که از نوع مالچ نفتی برای این کار استفاده می‌شود. عملیات مالچ‌پاشی در نیمه دوم سال، پس از شروع باران‌های پاییزه که خاک رطوبت کافی به دست می‌آورد، آغاز می‌شود و پس از آن نهال‌های کهور در منطقه کاشته می‌شود. اکنون ۶۳ هزار هکتار از شن‌زارهای خوزستان تغییر چهره داده و تبدیل به جنگل‌های دست کاشت "کهور پاکستانی" شده‌اند.

حدود ۱۰ سال است که کارشناسان و دوستداران محیط زیست نسبت به زیان‌های استفاده از مالچ نفتی در عملیات بیابان‌زدایی هشدار داده و خواستار جایگزینی روش‌های بی‌خطر شده اند. با راه افتادن کمپین #نه_به_مالچ_نفتی از سال گذشته، مالچ پاشی نفتی در مناطق حفاظت شده ممنوع شده اما فعالان محیط زیست خواستار توقف مالچ پاشی نفتی در خوزستان شده‌اند. تعدادی از فعالان محیط زیست نیز چهارم اسفند در تجمع مقابل ساختمان اداره کل منابع طبیعی خوزستان، نسبت به ادامه مالچ پاشی اعتراض کردند.

این در حالیست که عبدالرضا دانایی معاون اداره کل منابع طبیعی خوزستان گفته است: مالچ پاشی وظیفه‌ای است که به عهده ما گذاشته شده و حتی در صورت اعتراض فعالان محیط زیست، باید تعهدات خود را عملی کنیم. امسال ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار برای مالچ‌پاشی، بیابان‌زدایی و نهالکاری به این اداره کل اختصاص داده شده است که برنامه داریم در شهرستان‌های شوش، دشت آزادگان و حمیدیه آن را هزینه کنیم.

پیش از این محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور توقف استفاده از مالچ نفتی را مطالبه جدی و اول امروز فعالان محیط زیست دانسته و معتقد است: "وقت آن رسیده که با خاکپوش‌های نفتی خداحافظی کنیم." به گفته وی، کانون‌های گرد و غبار باید مهار شوند اما نه با مالچ پاشی، برای تثبیت این کانون‌ها راه‌های خردمندانه‌تری همچون تثبیت بیولوژیک و قرق وجود دارد؛ در جایی مثل خوزستان و غرب کرخه نیازی به مالچ پاشی نیست و مساله با قرق حل می‌شود.

حسین لقمان عضو دیگر هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز معتقد است: "شن‌های روان خطری جدی به شمار نمی‌آیند و با مدیریت حفاظتی و جلوگیری از ورود ماشین آلات و تردد به این مناطق می‌توان این عرصه‌ها را قرق کرد تا طبیعت خود را احیا کند و اصلا نیازی به این همه هزینه نیست. مالچ نفتی یک عنصر بیگانه است بنابراین پاشیدن آن در طبیعت مردود است، این روش از ۵۰ سال پیش ادامه داشته و باید حذف شود، در صحبت‌هایی با سازمان محیط زیست نیز بر حذف مالچ نفتی اتفاق نظر داشتیم."