واقعیت سیلاب و غفلت مجازی ها

روحیه آدمی و گرایش به سمت امید و امیدواری در سخت ترین شرایط هم موجب خلق لحظات خوب می شود همچون وضعیت فعلی خرم آباد که مردم در انتظار وقوع سیل هستند اما باز هم برای گرفتن عکس سلفی در کنار رودخانه های خروشان، ترس از حادثه را برای دقایقی فراموش می کنند.

این روزها مردم به ویژه جوانان و نوجوانان بازار داغ عکس و فیلم های سلفی را در سرمای زمستانی دارند و برای بارگذاری این لحظات ابری و بارانی خود در فضای مجازی و اشتراک آن با دوستان مجازی از یکدیگر سبقت گرفته اند.

مجازی هایی که آنقدر از احوال یکدیگر خبر دارند و لحظه لحظه ی طرف مقابل را می دانند شایددیگر وقت آن رسیده نام دیگری برای آنها پیدا کرد چراکه هر روز که می گذرد دنیایشان برای یکدیگر واقعی تر و مجسم تر می شود، همین هم باعث شده کاربران برای اشتراک گذاری لحظات خاص و هیجانی خود با دوستان مجازیشان دست به هر اقدامی ولو خطرناک بزنند .

امروزه که ارتباط رسانه ای نظیر فیس بوک، تلگرام و اینستاگرام عامل مهمی در افزایش استقبال عمومی از گوشی تلفن همراه شده اند، که کاربران بسیاری از این بسترها برای ابراز علاقه، شادی، ناراحتی، اندوه، انگیزه ها و سایر مسائل شخصی خود استفاده می کنند.
یکی از اصلی ترین کاربرد این فضاها امروز به انتشار تصاویر زیبا و جذاب توسط جوانان و نوجوانان تبدیل شده که عمده این تصاویر، عکس های سلفی یا همان «خویش انداز» هستند، عکس هایی که از لحظه به لحظه کاربران گرفته و توسط خود آنها در فضای مجازی منتشر می شود، به امید اینکه طرفداران دوردست آنها بیشتر شود، غافل از اینکه یک لحظه غفلت و تقسیم لحظه های مجازی منجر به مرگ واقعی می شود.
در برخی موارد گرفتن عکس های سلفی منجر به مرگ فرد شده اما این حوادث ناگوار به هیچ وجه مانع از ادامه این روند نشده و همچنان در برخی از مناطق دنیا از جمله ایران قربانی می گیرد.
در سالهای اخیر اخباری در خصوص مرگ سلفی بگیران در ایران و دنیا منتشر شده که نشان می دهد بیشتر این افراد از گروه سنی جوانان هستند، جوانانی که مشخص نیست چرا گرفتن تصاویر سلفی را به دادن دوربین به دیگران و یا ایستادن در مقابل دوربین عکاس ها ترجیح می دهند.

در لرستان نیز با ورود سامانه بارشی و طغیان رودخانه ها، قبیله سلفی بگیران به کرات در اطراف این مناطق دیده می شوند و در حالیکه لبخندزنان به دوربین گوشی خود خیره شده اند نمی دانند شاید خطر مرگ در بیخ گوش آنها لبخند برند چراکه نمی دانند رودخانه بیدار شده و در حال بازپس گیری قلمرویی هستند که توسط انسان ها به تاراج رفته است.

باوجود هشدارهای پلیس، آتش نشانی و هلال احمر بازهم عده ای جوان ماجراجو و سرخوش از نوارهای اعلام خطر و ورود ممنوع عبور کرده و به قیمت جانشان هم که شده در آغوش رودخانه های خروشان قرار می گیرند تا شاید به اصطلاح لایک خور بیشتری داشته باشند در حالیکه غافل هستند برخی اخبار غیررسمی در دنیا عنوان می کند آمار کشته شدگان سلفی در برخی کشورها از تعداد کشته شدگان حاصل از حمله کوسه به انسان ها بیشتر است.

این سلفی های خطرناک که باغفلت کاربران همراه شده آنچنان توسط دیگران پسند می شوند و به اصطلاح لایک خور دارد که مابقی را به گرفتن این نوع عکس و فیلم ها ترغیب کرده و اینگونه می شود که یک رفتار غلط فرهنگی واقعیت خطرناک سیلاب را از یاد می برد.

۱۷ فروردین ماه امسال بود که معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی چهارمحال و بختیاری اعلام کرد علاقه بیش از حد سه نفر به سلفی گرفتن در رودخانه، منجر به از دست رفتن جانشان شد.

بر این اساس ماموران با حضور در محل حادثه در بررسی‌های اولیه مشاهده کردند اعضای چند خانواده برای تفریح به روستای کره رفته‌اند که سه نفر از آنها هنگام گرفتن سلفی در رودخانه کره‌بس غرق و به علت آشنا نبودن با فنون شنا فوت کرده‌اند.

مرگ سلفی بگیران در تمام دنیا گزارش می شود از جمله اینکه عنوان شده کشته شدگان سلفی در ایران دو برابر آمریکا و چهار برابر چین هستند و دست کم ۱۶ ایرانی در سال های ۹۶ تاکنون جان خود را از دست داده‌اند.
در این اخبار اعلام شد براساس اطلاعات ثبت شده در مراکز آماری معتبر، در سال های ۹۶ و ۹۷ دست کم ۷۶ نفر در کشور هند بخاطر گرفتن سلفی در شرایط خطرناک جان خود را از دست داده‌اند که این تعداد در ایران ۱۶ نفر است که فقط در فروردین سال ۹۶، ۶ نفر از هم‌وطنان ایرانی به دلیل سلفی گرفتن در شرایط خطرناک جان خود را از دست داده‌اند.
مرگ یک سلفی بگیر ۲۳ ساله در ایستگاه راه آهن جلفا به دلیل برق گرفتگی در حین گرفتن عکس ، خبر بسیار دردناکی بود، پسر جوانی که برای تفریح به تپه چغا بروجرد رفته بود هنگام گرفتن عکس خویش انداز (سلفی) از بالای چغا به پایین سقوط کرد و جان خود را از دست داد.
خردادماه ۹۷ نیز گرفتن عکس سلفی از ارتفاع ۱۵ متری آبشار کبودوال، باعث مرگ جوانی از خراسان رضوی شد که این جوان ۲۷ ساله بر اثر پرت شدن از بالای آبشار کبودوال گلستان جان خود را از دست داد.
همچنین رسانه ها از مرگ تازه دامادی به دلیل سلفی گرفتن در دریا خبر دادند و نوشتند این جوان ۲۷ ساله به همراه همسر خود در حال گرفتن عکس عروسی با جت اسکی در دریا بودند که کنترل وسیله را از دست داده و هر دو به دریا سقوط می کنند که همسر این جوان توسط غریق نجات از مرگ رهایی یافت اما جوان در دریا غرق شد.
موج مرگ سلفی بگیران در ایران به اخبار و پیش بینی های هواشناسی نیز کشیده شده تا جایی که یکی از کارشناسان سازمان هواشناسی با اعلام وزش باد شدید در چند استان، به سلفی بگیران در باد روی پشت بام هشدار داد.
بدون شک دلایل چرایی استقبال از پدیده سلفی از جهات مختلف قابل توجه است که هم به ریشه های روانشناسی و هم به علت های جامعه شناسی ارتباط دارد چراکه مرگ سلفی بگیران در هیجان انگیزترین زمان های زندگی شان چنان در دنیا فراگیر شد که برخی رسانه ها اعلام کردند پژوهشگران دانشگاه کارنگی ملون می گویند با همکاری محققان موسسه فناوری اطلاعات Indraprastha در هند امیدوارند روشی موثر برای نجات جان این نوع افراد مشتاق به سلفی بیابند.
محققان با استفاده از رایانه های مجهز به هوش مصنوعی به مطالعه موارد مرگ ناشی از تهیه عکس های سلفی در جهان پرداخته اند تا ابتدا درک مناسبی از دلایل اصلی مرگ به علت تهیه این عکس ها پیدا کنند.
آنان با بررسی ۱۲۷ مورد مرگ به این علت از مارس سال ۲۰۱۴ تا سپتامبر سال ۲۰۱۶ توانسته اند سیستمی طراحی کنند که با استفاده از موقعیت مکانی، عکس و متن در مورد اینکه فرد در زمان تهیه تصویر سلفی در موقعیت خطرناکی قرار دارد یا خیر، قضاوت می کند و در صورت بروز خطر به وی هشدار می دهد.
حال باید دید چگونه هشدار یک دستگاه ارتباطی بر عقل، منطق و احساس افراد پیشی می گیرد و قبل از سلفی بگیران متوجه خطرات اطراف شده و به آنان تذکر می دهد؟
لحظه هایی که این افراد معتقدند باید همین حالا در لحظه مخاطبان را از حال خود با خبر کنند و به قول رایج فعالان فضای مجازی، لقب «همین الان یهویی» به آن داده اند، غافل از اینکه نمی دانند ممکن است همین یک لحظه به مرگ آنان منجر شود تا اقدام خطرناک آنها برای همیشه، به یک قاب تلخ با عنوان «من و مرگ همین الان یهویی» تبدیل شود.

الهام بابایی