ایستادگی عبدالله، دستپاچگی امریکایی ها و غنی

ایستادگی جدی داکتر عبدالله و دوستانش (تا کنون)، ظاهرا امریکایی ها را دستپاچه کرده است. رویترز در گزارشی نوشته است که امریکایی ها غنی را تحت فشار گذاشته اند تا مراسم تحلیف را به تقویق بیاندازد، و از داکتر عبدالله هم خواهان چنین چیزی شده اند. آنها نگران اند که مراسم دوگانه ای تحلیف، بحران را تشدید کرده، و در نهایت پروسه ای معامله با طالبان (صلح) را به خطر بیاندازد. همین خود نشان می دهد که امریکایی ها، تصمیم ندارند در رویارویی فعلی از طرف خاصی حمایت کنند. این، خبر خوبی برای غنی نیست.

آنچه فعلا دیده می شود، نبرد اراده ها است. عبدالله در گذشته در این میدان، امتحان خوبی نداده است، اما غنی اراده لازم (امتحان نشده در شرایط فعلی) را از خود نشان داده است. مشکل غنی در این مورد اما این است که او در گذشته به صورت آگاهانه از ترس طرف مقابل از امریکایی ها استفاده می کرد، و با آگاهی بر این ترس، خود را با اراده، نترس و سرتمبه نشان می داد، و طرف را می ترساند. حالا و بعد از معامله امریکایی ها با طالبان، ترس از امریکایی ها دیگر وجود ندارد، و ظاهرا داکتر عبدالله، خود را در موقعیت بهتر از چند سال قبل می بیند، چون هم دوستان قدرتمند دارد، و هم حوزه ای آرای تیمش، بزرگ و گسترده است. معلوم نیست که غنی در غیاب حمایت امریکایی ها، در رویارویی با این تیم قوی و این حوزه ای گسترده، اراده لازم را دارد یا نه. گرچند تلاش های پیدا و پنهان غنی برای استفاده از نیروهای امنیتی، می تواند امیدوارکننده و مفید به نظر برسد، اما تکیه کردن بر این نیروها برای ضربه زدن به حریف به دلایل بسیار، کاری است فوق العاده احمقانه. این نیروها اگر وارد این رویارویی بشوند، بسیار شکننده و آسیب پذیر خواهند بود.

غنی با محاسبات غلط ذهنی و بریده از واقعیت ها، اشتباه بسیار کلانی را مرتکب شد. او ترس و نفرت مردم از دورنمای یک حاکمیت قومی در جوامع غیر پشتون را دست کم گرفت و بر همین اساس، کاری را کرد که کمتر کسی بعد از طالبان، قادر به انجام آن شده بود، و آن متحد کردن اکثریت نیروهای اقوام پرنفوس غیر پشتون افغانستان است. این در حالی است که او حمایت مهم ترین نیروهای جامعه ای پشتون (طالبان، کرزی، حکمتیار و ...) را هم در عمل با خود ندارد. ظاهرا دوستانش هم متوجه این ضعف شده اند، و همین است که پیوسته یا به دروغ پراکنی متوسل می شوند، و یا به صورت مستقیم و غیر مستقیم به حضور قوای ناتو و امریکا در افغانستان اشاره می کنند. حالا ببینیم که چه کسی و کدام نیرویی به دادش می رسد. تماشای این رویارویی و این نبرد اراده ها و استراتژیی که هر طرف برای به زمین زدن طرف دیگر به کار می گیرد، جالب و آموزنده است.

عبدالله وطندار