موشه یا نموشه؟

اشرف غنی در سخنرانی پیروزی اش گفت، دیگران می گفتند نموشه، ما می گفتیم موشه. دیدیم که شد. این موشه و نموشه گفتن های او، نوعی پر زدن به کلاه هزاره ها است، نوعی فریب دادن افغانی. غنی پیوسته از برابری می گوید، از اتحاد و همبستگی می گوید، از رفع محرومیت و فقر می گوید، و از هر آنچه خواستنی و خوب است. اما در عمل، به آنچه می گوید باور ندارد. مثلا، در سخنرانی پیروزی غنی، صدها نفر حاضر بودند، اما تعداد آدم هایی که در گویش فارسی شان، می شود را موشه و نمی شود را نموشه می گویند، شاید به شماره انگشتان یک دست هم نمی رسید.

حالا که حد اقل نصف کشور در دست طالب است، یک بخش عظیمی از کشور، نتیجه ای انتخابات را قبول ندارد، و امریکایی ها در غیاب ما دارند وارد معامله با طالبان می شوند، اشرف غنی و اطرافیانش نیاز دارند صادقانه از خود شان بپرسند که آیا حکومتی که با نه صد و بیست هزار رای مشکوک به وجود می آید به عنوان یک حکومت مشروع و قابل قبول از سوی سی و چند میلیون شهروند کشور، دیده موشه یا نموشه. چنین حکومتی بدون هیچ شکی، یک هدیه ای ارزشمند به طالبان خواهد بود. حکومت نامشروعی که توانایی ایجاد یک اجماع نسبی ملی را نخواهد داشت، کار طالبان را در تحمیل خواست های شان بر همه، بسیار ساده تر خواهد کرد.

داکتر عبدالله، تشکیل حکومت موازی را وعده داد. این اقدام او، تعدادی از دوستان را امیدوار کرده است، اما مشکل این است که نه امریکایی ها به این سادگی و بدون یک کشمکش جدی اجازه می دهند که یک غیر پشتون به ریاست جمهوری افغانستان برسد، و نه کسی بعد از چندین بار عقب نشنی و از دست دادن انتخابات های برده، تهدیدهای داکتر عبدالله را جدی می گیرد. به باور من و بر اساس تجربه ای گذشته، این کشمکش مدتی طول می کشد، و در نهایت داکتر عبدالله و تیمش، وارد معامله با غنی می شوند، ریاست او را به شکلی از اشکال می پذیرند، و به خاطر مصلحت و ... مردم را به آرامش و بردباری دعوت می کنند. امیدواریم چنین نشود.

شاید درست آن باشد که داکتر عبدالله و تیمش، اول خود را دوباره رسوا و مردم را دچار زحمت نکنند، اما اگر استاد می شوند و مردم را به حمایت فرا می خوانند، جدی استاد شوند، از آرای مردم دفاع کنند، لااقل هزینه ای تقلب را کمی بالا ببرند، و به کمتر از تقسیم جدی قدرت، راضی نشوند. زندگی کوتاه است، مرگ دیر یا زود آمدنی است، و زندگی پر نعمت اما ذلت بار، افتخار و ارزش چندانی ندارد. امریکایی ها و غنی هم آنقدر که تصور می شود، بی نیاز از حسن نیت و همراهی عبدالله و تیمش، دوستان پرطرفدار عبدالله و کل حوزه های ضد طالب نیستند. آنها ترس، معامله گری و کم-خواهی در حوزه های ضد طالب را می بینند، و بر اساس آن حساب و کتاب می کنند، اما اگر در مقابل یک استادگی جدی قرار بگیرند، چاره ای جز عقب نشینی ، و تن دادن به یک معامله ای جدی نخواهند داشت. رویارویی جدی با حوزه های ضد طالب برای آنها یک فاجعه خواهد بود. حالا ببینیم که از تهدیدها و تند گفتن های داکتر عبدالله و دوستانش، چیزی جور موشه یا نموشه!

عبدالله وطندار