از امر به معروف نبوی تا امر به معروف کیبلی


تاریخ شهادت می دهد که هر زمانی تمدن اسلامی در مسیر صعود قرار گرفته به همان اندازه جلوه های تسامح و مدارای آن تجلی بیشتری یافته و هر اندازه ای که سیر تاریخی آن راه افول در پیش گرفته بیماری های تعصب و خشونت در آن بیشتر جلوه نمایی کرده است....

تاریخ شهادت می دهد که هر زمانی تمدن اسلامی در مسیر صعود قرار گرفته به همان اندازه جلوه های تسامح و مدارای آن تجلی بیشتری یافته و هر اندازه ای که سیر تاریخی آن راه افول در پیش گرفته بیماری های تعصب و خشونت در آن بیشتر جلوه نمایی کرده است. به عبارت دیگر؛ تمدن، تسامح بار آورده است، و تسامح در گهواره خویش تمدن پروریده است.

عصر صلاح الدین ایوبی یکی از صفحات شکوه و قدرت این تمدن به شمار می رود. به عنوان مثال، اگر صلاح الدین از یکسو با چند کشور اروپایی پنجه نرم کرد و ارتش های شان را در هم شکست، از سوی دیگر بزرگترین شخصیت دیانت یهودی، پس از موسای پیامبر را در دربار خویش پرورید که اسمش موسی بن میمون بود.

چند روز پیش کتابی در اختیارم قرار گرفت که در باب امر به معروف نگاشته شده، عنوانش"نهایة الرتبة فی طلب الحسبة" و نویسنده اش عبدالرحمن بن عبدالله الشیزری بوده است. نویسنده کتاب یکی از فقهای عصر ایوبی به شمار رفته بلکه معاصر صلاح الدین ایوبی بوده است تا جایی که کتابی هم به او اهدا کرده و پس از مرگ صلاح الدین یک سال دیگر زیسته است.

او کتابش را در چهل فصل تنظیم نموده تو گویی کتابی در باب امر به معروف نه بلکه قانون شهرداری پایتخت یک امپراتوری شکوهمند است. این را نیز باید گفت که این کتاب مانند هر کتاب دیگری با وجود همه زیبایی هایش نمی تواند در برابر نقد ناقدی مصئون باشد.

نویسنده کتاب در باب حرفه های مختلف حرف های گوناگونی گفته و شیوه هایی پیشنهاد نموده تا زندگیبهتری را برای مردم تامین سازد.
او می نویسد زیانی که از جهت دواسازان و دوا فروشان به مردم می رسد بیشتر از هر زیانی است. در باب نانوایان می گوید که باید دودکش های فراخی در سقف نانوایی ایجاد کنند تا دود برخاسته از تنور شان خلق را نیازارد.

در باب وترنری می گوید که کار دشواری است چون حیوان برخلاف آدمی نمی تواند دردش را بر زبان آرد و از همین جهت باید داکتر وترنری انسان متدین و واقف بر رمز و راز سه صد و بیست نوع بیماری حیوانات باشد تا در امر قطع و یا داغ کردن اعضای حیوان اسراف روا ندارد. مولف کتاب متود های کارشناسانه ای در زمینه گذاشتن نعل بر سم اسپ هم پیشنهاد می نماید تا مانع رنجش آن حیوان شریف گردد.

به هر حال، هر آنچه در این کتاب زیر عنوان امر به معروف یاد شده امروز شهرداری ها، نهاد های نظارتی دولت ها، وزارت های امور اجتماعی، وزارت های صحت و داخله و اوقاف و امثال آن باید انجام دهند که تا حدی انجام هم می دهند.
این کتاب پس از گذشت بیشتر از هشت قرن هنوز هم تازگی دارد!

خواجه بشیر احمد انصاری

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه افغانستان

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


اولین واکنش منوچهر هادی به ویدئوی جنجالی یکتا ناصر