چگونه مهارت حل مسئله را در خود پرورش دهیم؟

نسیم رزمخواه دکترای روانشناسی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مهارت حل مسئله اظهار کرد: این مهارت یکی از مهارت‌های ۱۰ گانه زندگی بوده و یک نوع برخورد فعالانه است، به این شکل که ما مسائل و فرصت‌ها را جستجو و از منطق و مهارت قضاوت خود در جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات استفاده می‌کنیم. ما از طریق مهارت حل مسئله می‌توانیم راهکار‌های متفاوت را جستجو سپس آن‌ها را با هم مقایسه و در نهایت بهترین روش را برای مواجهه با مشکل پیدا کنیم.

او بیان کرد: مهارت حل مسئله فرآیندی ذهنی است که مراحل مختلفی را شامل می‌شود که از این مراحل می‌توان به کشف، تجزیه، تحلیل و حل مشکل اشاره کرد. هدف نهایی این مهارت غلبه کردن بر موانع و یافتن بهترین راه‌حل برای مشکلات مختلف است؛ بهترین راه‌حل برای حل مسئله را نمی‌توان به شکل کلی تعریف کرد، زیرا وابسته به موقعیت بوده و راهکار‌های هر فرد هم متغیر است.

این روانشناس افزود: در مورد بسیاری از مسائل بهترین روش این است که فرد اطلاعات خود را درباره مسئله بالا ببرد سپس این اطلاعات را با دانسته‌های قبلی خود ترکیب کند همچنین گاهی شخص از خلاقیت خود برای یافتن بهترین راه‌حل استفاده می‌کند. یادگیری مهارت حل مسئله به فرد کمک می‌کند تا در مواجهه با تعارض‌ها بتواند راه‌حل‌های مختلفی پیدا و شرایط را بهتر کنترل کند.

فواید یادگیری مهارت حل مسئله

رزمخواه تاکید کرد: فردی که مهارت حل مسئله را یاد می‌گیرد، روابط اجتماعی‌ او بهبود پیدا کرده و در زندگی پیشرفت می‌کند. شخصی که توانایی حل مسئله را دارد، با روشی موثر با مشکلاتش برخورد می‌کند و کمتر به تنش و اضطراب دچار می‌شود. ما برای حل مسئله به شکل صحیح باید مشکل را به مراحل انجام‌پذیر تقسیم کنیم، بنابراین باید آن مراحلی را که تنها در ذهن ما هستند و قابلیت انجام را ندارند، حذف یا آن‌ها را به آینده موکول کنیم.

بیشتر بخوانید: تصمیم گیری مهمترین مهارت زندگی محسوب می‌شود

او درباره روش حل مسئله دایره‌ای تصریح کرد: در این روش مشکل را وسط و راه‌حل‌های مختلف را پیرامون آن قرار می‌دهیم سپس با حل کردن گام به گام مسئله، به سمت جلو پیش می‌رویم. افرادی که از این شیوه استفاده می‌کنند، انسان‌هایی موفق‌تر، صبورتر، مورد پذیرش‌تر و با آستانه تحمل بالاتری هستند.

نخستین و مهم‌ترین گام مهارت حل مسئله

این روانشناس گفت: شناسایی مسئله، نخستین و مهم‌ترین گام برای مهارت حل مسئله است. در گام بعدی باید مسئله را تعریف و آن را عملیاتی کنیم؛ مشکل ایجاد شده از نظر روانشناسی باید قابل سنجش، عینی و اختصاصی باشد تا آن را بتوان طوری تعریف کرد که رسیدن به هدف مورد نظر امکان‌پذیر باشد.

رزمخواه اظهار کرد: چیدن استراتژی یا روش سومین گام برای حل مسئله است. ما نمی‌توانیم روشی کلی را برای همه مسائل یا مراحل استفاده کنیم، زیرا روش‌ها به ویژگی‌های شخصیتی هر فرد و موقعیتی که شخص در آن قرار دارد، وابسته هستند. گاهی اختلالات شخصیت یا مشکلات فردی موجب می‌شوند که فرد نتواند راهکاری خوب برای حل مسئله انتخاب کند.

او بیان کرد: گام بعدی برای حل مسئله سازماندهی اطلاعات است برای این منظور ما باید اطلاعاتی را که از منابع مختلف به دست آورده‌ایم، دسته بندی کنیم و موضوعاتی را که مبهم است برای خود شفاف سازی کنیم. در مرحله بعدی ما باید به شکل عملیاتی منابع مختلف مالی، زمانی و نیروی انسانی را شناسایی کرده تا بتوانیم برنامه‌ای مفید و راهبردی برای حل مسئله پیدا کنیم.

این روانشناس افزود: بسیاری اوقات وقتی مسئله یا مشکل را به قسمت‌های کوچک تقسیم می‌کنیم، می‌بینیم که برخی مسائل را می‌توان از نظر زمانی به تعویق انداخت همچنین تعدادی دیگر از مشکلات آن‌قدر که ما تصور می‌کردیم، انرژی و هزینه‌بر نیستند.

رزمخواه تاکید کرد: در گام بعدی ما بر روند پیشرفت حل مسئله نظارت می‌کنیم به عبارتی هر مرحله‌ای که پیش می‌رویم دوباره به مرحله قبلی برمی‌گردیم یا به مراحل بعدی که پیش روی ما قرار دارند، نگاه می‌کنیم. ما باید نتایج حاصل از هر مرحله را ارزیابی و مشخص کنیم که مسیر پیش روی ما، راهی مناسب بوده است یا خیر در برخی موارد لازم است مسیر دیگری را برای حل مسئله انتخاب کنیم.

بیشتر بخوانید: چگونه مهارت ریاضی را در خود تقویت کنیم +تصاویر

او یادآوری کرد: از جمله موانعی که موجب می‌شوند افراد نتوانند از مهارت حل مسئله به خوبی استفاده کنند، می‌توان به اضطراب، داشتن تجربه شکست و رفتار‌های تکانشی ناشی از فشار‌های عصبی یا شیوه‌های تربیتی نادرست اشاره کرد. هر فرد با توجه به ساختار شخصیتی که دارد از روشی خاص برای حل مسئله استفاده می‌کند.

انتهای پیام/