آخرین اخبار حوزه علوم‌انسانی/ از برگزاری نشست‌ها تا تازه‌های نشر

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، آنچه در ادامه می آید مروری است بر مهمترین اخبار این حوزه در آخرین روز از دی ماه ۹۸:

نشست استادان منتخب علوم انسانی اسلامی با محور «مطالعات نظری تمدن نوین اسلامی»

«عطاء الله رفیعی آتانی»، با اشاره به دیدار جمعی از تمدن‌پژوهان با رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۹۷ گفت: نشست‌های تخصصی اساتید صاحب نام حوزه‌های مختلف علوم انسانی اسلامی در مسیر فرآیند تکاملی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی برگزار می‌شود و قرار است در سالگرد دیدار محققان و اندیشمندان حوزه تمدن نوین اسلامی با رهبر معظم انقلاب اسلامی، هفتمین نشست اساتید در مشهد مقدس برگزار شود.

مدیرگروه فلسفه علم و فناوری دانشگاه علم و صنعت ایران بیان کرد: تاکنون شش نشست در این راستا داشته‌ایم: اولین نشست درباره «ماهیت روش‌شناسی و علم دینی»، نشست دوم با موضوع «اقتصاد اسلامی با تاکید بر مالی و بانکداری اسلامی»، نشست سوم با موضوع «فلسفه اسلامی و علوم انسانی اسلامی»، نشست چهارم «روانشناسی اسلامی»، نشست پنجم «علوم سیاسی اسلامی با تأکید بر دولت‌سازی اسلامی» و نشست ششم با موضوع «جامعه‌شناسی اسلامی با تأکید بر الگوی مواجهه دینی با آسیب‌های اجتماعی» برگزار شده است. مدعوین و شرکت کنندگان در این نشست‌ها دارندگان اثر علمی در این حوزه‌های تخصصی هستند.

وی با اشاره به برگزاری نشست هفتم گفت: نشست هفتم هم با موضوع «مطالعات نظری تمدن نوین اسلامی»، پنج‌شنبه 3 بهمن ماه 1398 در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در مشهد مقدس برپا می‌شود که در آن اساتید مطرح حوزه‌ی تمدن حضور خواهند داشت.

رفیعی آتانی اضافه کرد: در هر نشست در حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر از اساتید حضور دارند. این جلسه از ساعت ۸ صبح آغاز و تا حدود ساعت ۲۱ ادامه دارد. در طول این نشست چند مقاله ارائه می‌شود و مورد نقد و بررسی حاضران قرار می گیرد.

رئیس دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی به اساتید حاضر در این نشست اشاره کرد و گفت: «موسی نجفی» استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، حجت‌الاسلام «محسن الویری» استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، «محمدرضا بهمنی خدنگ» استاد پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام «احمد رهدار» رئیس مؤسسه فتوح اندیشه، «محمدهادی همایون» استاد دانشگاه امام صادق(ع)، حجت‌الاسلام «حبیب‌الله بابایی» استاد پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حجت‌الاسلام «مهدی ابوطالبی» استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، «حاکم قاسمی» رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) از جمله اساتید شرکت‌کننده در این نشست هستند.

وی به نحوه انتشار مقاله‌ها و گفت‌و‌گوهای این نشست‌ها اشاره کرد و گفت: محصول برگزاری این نشست‌ها در قالب گفت‌و‌گوها و متن مقاله‌های ارائه شده در نشست به چاپ می‌رسند.

رفیعی آتانی تصریح کرد: برگزاری این جلسات تلاشی برای تعالی فرآیند برگزاری کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی است. در زمان برگزاری کنگره اساتید و دانشجویان شرکت می‌کنند، اما در این نشست‌ها فقط اساتیدی که صاحب اثر علمی هستند، حضور دارند.

دبیر علمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی یادآور شد: بنا داریم در هر موضوعی که محور نشست‌هاست، اساتید آخرین و جدیدترین دستاوردهای علمی خود را ارائه کنند و به نقد و بررسی بپردازند. بنابراین تضارب آراء رخ می‌دهد و اطلاع از دغدغه‌های جدید علمی اتفاق می‌افتد و نوآوری‌های علمی در معرض ارزیابی متقابل اساتید قرار می‌گیرد.

برنامه کلاس‌های آزاد موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

برنامه دوره‌های آزاد آموزشی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ویژه نیمسال دوم تحصیلی ۹۸-۹۹ اعلام شد.

بر پایه این گزارش، برنامه هفتگی اعلام شده از سوی موسسه به شرح ذیل است:

شنبه‌ها

عنوان درس: شرح حکمه الاشراق

مدرس: بابک عالیخانی

ساعت: ۱۲-۹

عنوان درس: پدیدارشناسی (بر اساس کتاب ایده‌ها، اثر ادموند هوسرل)

مدرس: محمد شفیعی

ساعت: ۱۸-۱۶

یکشنبه‌ها

عنوان درس: عقل‌گرایی قرن هفدهم

مدرس: شهین اعوانی

ساعت: ۱۸-۱۶
(شروع کلاس از پنجم اسفند)

دوشنبه‌ها

عنوان درس: شرح فصوص الحکم

مدرس: غلامرضا اعوانی

ساعت: ۱۱-۹

عنوان درس: ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام

مدرس: غلامحسین ابراهیمی دینانی

ساعت: ۱۴-۱۲

عنوان درس: تفسیر قرآن در حکمت متعالیه

مدرس: سید مصطفی محقق داماد

ساعت: ۱۶-۱۴

عنوان درس: معرفت شناسی باور دینی

مدرس: غلامحسین جواد پور

ساعت: ۱۸- ۱۶

عنوان درس: مقدمات زبان سریانی (بر اساس متون فلسفی)

مدرس: نیما جمالی

ساعت: ۱۸-۱۶

عنوان درس: اخلاق زیستی

مدرس: امیرحسین خداپرست

ساعت: ۱۹-۱۷

سه شنبه‌ها

عنوان درس: التوحید الفائق فی معرفه الخالق

مدرس: منوچهر صدوقی سها

ساعت: ۱۳-۱۱

عنوان درس: تاریخ فلسفه (۴)

مدرس: محمد جواد اسماعیلی

ساعت: ۱۷-۱۵

عنوان درس: شرح اشارات

مدرس: سید محمود یوسف ثانی

ساعت: ۱۸-۱۶

عنوان درس: مسائل اساسی پدیدار شناسی هیدگر

مدرس: پرویز ضیا شهابی

ساعت: ۱۸-۱۶

چهارشنبه‌ها

عنوان درس: علم و جامعه: مقدمه‌ای تاریخی بر معرفت شناسی اجتماعی

مدرس: محمدرضا اسمخانی

ساعت: ۱۷-۱۵

عنوان درس: کتاب المحبه
(از احیا علوم الدین غزالی)

مدرس: اکبر ثبوت

ساعت: ۱۸-۱۶

عنوان درس شعبه قم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

یکشنبه

عنوان درس: خوانش تأملات دکارت

مدرس: مهدی عبدالهی

ساعت: ۲۰-۱۸

بزرگداشت «پرویز کردوانی» در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

مراسم بزرگداشت «پرویز کردوانی»، استاد نمونه دانشگاه تهران، کویرشناس و چهره ماندگار عرصه جغرافیا چهارشنبه، ۲ بهمن ماه در تالار اجتماعات شهید مطهری(ره) انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار می‌شود.

پرویز کردوانی متولد ۱۳۱۰ شمسی در روستای مندولک گرمسار است. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان داراب ریکان و دوره متوسطه را تا کلاس ۹ در دبیرستان آفتاب گرمسار گذراند. دیپلمش را از دبیرستان رازی تهران (مدرسه فرانسوی‌ها) گرفت و پس از پایان تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و مقاطع تحصیلی را تا مقطع دکترای رشته عمران کویر (سال ۱۳۴۵) طی کرد.

او پس از بازگشت به ایران به‌عنوان اولین عضو هیات‌علمی دانشکده تازه‌تاسیس کشاورزی ارومیه، مشغول به خدمت شد. پس از ۲ سال تدریس در این دانشکده در سال ۱۳۴۷ شمسی به گروه آموزشی جغرافیای دانشگاه تهران انتقال پیدا کرد و در همین سال‌ها است که مطالعه میدانی خود روی مناطق کویری ایران را با جدیت فراوان پی گرفت.

کویر (نمکزار) بزرگ مرکزی ایران و مناطق همجوار آن، جغرافیای خاک‌ها، حفاظت خاک، اکوسیستم‌های طبیعی، اکوسیستم‌های آبی، آب‌های شور، آب‌های سطحی و زیرزمینی، ژئوهیدرولوژی، مراتع ایران، مناطق خشک: ویژگی‌های اقلیمی، علل خشکی، مسائل آب و…، خشکسالی و راه‌های مقابله با آن در ایران و دانشنامه‌ای تاریخی و ادبی در حوزه جغرافیای شهری و ریشه‌های تاریخی شهرها از جمله آثار و تالیفات این استاد با سابقه دانشگاه تهران است.

در این مراسم که از ساعت ۱۷:۳۰ تا ۱۹:۳۰ با حضور علاقه‌مندان به حوزه جغرافیا، محیط‌زیست و عموم فعالان فرهنگی کشور برگزار خواهد شد، جمعی از استادان دانشگاه درباره شخصیت علمی و فرهنگی این چهره ماندگار عرصه جغرافیا سخنرانی خواهند کرد.

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در خیابان ولی عصر (عج)، پائین‌تر از میدان منیریه، پل امیر بهادر، خیابان سرلشکر بشیری، پلاک ۷۱ واقع است.

بررسی توسعه مالی و توسعه مرز امکانات سیاستی

نشست «توسعه مالی و توسعه مرز امکانات سیاستی (آیا مبادله سیاسی تورم-بیکاری اجتناب ناپذیر است)؟»، در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار میشود.

در این نشست که ۸ بهمن از ساعت ۱۴ تا ۱۶ برگزار می شود،‌ «محمدعلی ابوترابی» سخنرانی می کند.

«مطالعات ادبی متون اسلامی» در ایستگاه سیزدهم

به همت اداره نشریات شعبه خراسان رضوی، سیزدهمین شماره فصلنامه علمی تخصصی «مطالعات ادبی متون اسلامی» مربوط به بهار ۱۳۹۸ چاپ و منتشر شد و مقالات این شماره روی سامانه نشریه به نشانی http://jrla.isca.ac.ir/ نمایه شد.

«داستان گرگ یوسف (ع) بر اساس رویکرد گفتمانی فرکلاف» نوشته «سید اسماعیل حسینی اجداد» و «فاطمه سیرتی مهر»؛ «بررسی نقش ضرب‌المثل‌ها در فهم و زیباسازی تعابیر نهج‌البلاغه» اثر علی‌محمّد میرجلیلی و مریم توکّلیان؛ «سبک‌شناسی سطح ترکیبی دعای عرفه» به قلم «حسن عبداللّهی» و «نفیسه حاجی رجبی»؛ «واکاوی نظریه اصل معنایی در معجم مقاییس اللغه ابن فارس و التحقیق فی کلمات القرآن الکریم مصطفوی (بررسی موردی برخی واژگان قرآنی)» نوشته «مصطفی عباسی مقدم»، «مرتضی سازجینی» و «سید محمد موسوی» از جمله مقالات این شماره است.

همچنین، «واکاوی تحلیلی بینامتنیّت سوره یوسف در تخلّص‌های شعری محمّد یوسف کلهر کرمانشاهی» نوشته «محمدحسن امرایی» و «علی سهامی»؛ «بررسی شبکه معنایی حب در پرتو واژگان جانشین و متقابل در قرآن»، به قلم «ابراهیم فلاح» و «فاطمه قربانی لاکتراشانی»؛ «انقلاب‌های ابداعی در مضامین انفجاری قرآن کریم» ۱- انقلاب معنایی اثر یحیی علیزاده تیمورلویی از دیگر مطالبی است که در این شماره منتشر شده است.

ورود «رویکردهای مختلف به الگوی توسعه و پیشرفت اسلامی» به بازار نشر

کتاب «رویکردهای مختلف به الگوی توسعه و پیشرفت اسلامی» نوشته صغری صالحی از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.

صغری صالحی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، پژوهشگر اثر «رویکردهای مختلف به الگوی توسعه و پیشرفت اسلامی» است. در این اثر پژوهشی، به روایت‌ها و رویکردهای متفاوت درباره الگوی توسعه از سوی جریان‎های مختلف فکری اشاره شده که برخی بر کناره‎گیری از الگوهای توسعه غربی و برخی دیگر به گزینش یا تلفیق برخی از آن‌ها اصرار دارند. عده‌ای نیز مخالف گزینش از غرب‌ هستند و آن‌را به‌طور یکپارچه نفی کرده‌اند.

به استناد این اثر، رویکردهای متفاوت و متناقض به پیشرفت، یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی توسعه در جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌‏رود که تبعاتی برای سیاست‌گذاری فرهنگی به دنبال داشته است. بر همین مبنا نویسنده، بررسی و ارزیابی رویکردهای مختلف و اتخاذ دیدگاه روشن در این‌باره را مسأله مهمی دانسته است که نمی‌توان نسبت به آن‌ها، بی‌اعتنا بود. بر همین مبنا این نوشتار، با هدف بررسی و ارزیابی نگاه‏‌های مختلف به الگوی توسعه، شکل گرفته و از میان گفتمان‌‏های مختلف فکری، سه گفتمان مهم و مطرح، انتخاب و ذیل عناوین «سنت‌گرایان ایدئولوژیک»، «رویکرد هایدگری‌ به تجدد و غرب» و «گفتمان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» جزئیات دیدگاه‏‏‌های این جریان‏‌های فکری بررسی و ارزیابی شده‌ است.

نویسنده کتاب در پایان پس از مقایسه مبانی و اصول هرسه گفتمان فکری، به این نتیجه می‌رسد که این سه جریان فکری، الزاماً با هم مخالف نیستند، بلکه مخالف توسعه به شیوه غربی ‎هستند، زیرا آن‌را با فرهنگ و ارزش‎های اسلامی و اخلاقی کشور ناسازگار می‎دانند. هم‌چنین «تضاد الگوی توسعه مدرن با ارزش‌های دینی، هویتی، فرهنگی و اخلاقی» از دیگر وجه اشتراک‏‌های این سه جریان فکری دانسته شده است. به همین دلیل، توسعه مورد نظر آنها، توسعه‎ای است که در خدمت بندگی و تعالی انسان باشد و از میل جاودانگی در دنیا، اسراف، تبذیر و شکاف بین فقیر و غنی، بکاهد. انتقاد هرسه جریان، از مفهوم‌‏پردازی توسعه مدرن غربی معطوف به این است که تنها به جنبه‌‏های مادّی و اقتصادی معنا و منحصر می‏‌شود. براین مبنا، در مفهوم‌‏پردازی جدید، پیشرفت را جایگزین توسعه می‎کند؛ با این استدلال که مفهوم پیشرفت و فرایند آن، تک بُعدی نیست، بلکه طرحی جامع و فراگیر است که تنها به جنبه‏‌های اقتصادی و صنعتی محدود نمی‌‏شود، بلکه شامل ابعاد مادّی و معنوی زندگی انسان و حوزه‌‏های مختلف سیاست، فرهنگ، اجتماع و... می‏‌شود.

به استناد این پژوهش، تاکنون تحقیق مستقلی درباره ارزیابی رویکردهای مختلف به الگوی پیشرفت و توسعه اسلامی انجام نشده، از این‌رو این اثر می‌تواند پژوهشی قابل توجه محسوب می‌شود.

«سنت‌گرایان ایدئولوژیک و الگوی توسعه؛ با تأکید بر آرای مهدی نصیری»، «هایدگری‌ها و الگوی توسعه؛ با تأکید بر آرای رضا داوری اردکانی»، «رویکرد موافقان و الگوی توسعه» و «بخش نتیجه‌گیری» عنوان فصل‌های این کتاب هستند.

کتاب «رویکردهای مختلف به الگوی توسعه و پیشرفت اسلامی» مجموعاً در ۲۷۱ صفحه و با قیمت ۲۵ هزار تومان وارد بازار نشر شده است.

پایان پیام/9