سرانجام «عمارت اقدسیه»/ خانه ارزشمند شهر چرا تخلیه شد؟

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه: می‌گویند تا قبل از شهرداری ملک مدنی خانه شهرداران تهران بوده است، عمارتی قدیمی در اقدسیه که به همین نام نیز معروف است. معماری اش به پهلوی دوم برمی گردد، اما می‌گویند سبک و سیاق تزئینات داخلی اش به فضاهای خانه‌های قاجاری نزدیک تر است. نرده‌های این عمارت هم فرم خانه‌های سلطنتی قدیم است که همه از یک فرم نرده استفاده می‌کردند و نشانه‌ای برای خانه بوده که یکی از وابستگان دربار در این خانه سکونت دارد.

عمارتی که در نخستین فیلم انتخاباتی شهرداری که رئیس جمهور شد نیز آمده، آنجا که می‌گوید در قصر شهرداران سکنی نگزیده اما پیش از او ملک مدنی نیز حاضر نشد در خانه شهرداران تهران زندگی کند و جمله‌ای به نقل از وی معروف است که «خانه خودم از این عمارت بهتر است» آنها که تجربه دیدن این عمارت را از نزدیک داشتند از آثار هنری ارزشمندی می‌گویند که بر در و دیوار این عمارت نصب بوده، تابلو خط‌های ارزشمندی که گفته می‌شود حالا به انبار یا بوستان گفتگو منتقل شده است.

مدتی این عمارت در اختیار سازمان فرهنگی هنری قرار گرفته و تحت مدیریت یکی از هنرمندان (شهره لرستانی) به خانه هنر تبدیل شده و محلی برای گردهمایی هنرمندان پیشکسوت بود. مدتی نیز به دبیرخانه فیلم شهر تبدیل می‌شود تا زمانی که تصمیم می‌گیرند این عمارت تاریخی با معماری فاخر را که البته نه ثبت میراثی است و نه هنوز در لیست بناهای ارزشمند قرار گرفته است را به مکانی برای ملاقات‌های خارجی مدیران شهری تبدیل کنند.

حتی بخشی از خانه تبدیل به مهمانسرایی برای میهمانان ویژه و خارجی می‌شود. آنها که از تاریخ این خانه اطلاع دارند می‌گویند گاهی پروفسور سمیعی که به تهران می‌آمد شهرداری در این خانه از وی میزبانی می‌کرد اما بیشتر محل گفتگوهای مدیران شهری با میهمانان خارجی بوده است. این عمارت حدود ۵۰۰ متر زیربنا دارد با حیاط نزدیک به ۲۰۰ متر و زیرزمینی که مجهز به وسایل ورزشی است. در طبقه اول آن می‌توان یک اجتماع ۴۰ نفره را میزبانی کرد.

آینه کاری‌ها و گچ کاری‌های ویژه این عمارت که روح صفوی دارد، از جمله ویژگی‌های به یاد ماندنی خانه است. گفته می‌شود فرش‌های این خانه برای همین عمارت بافته شده بود که یکی از همین فرش‌ها زمانی که عمارت متعلق به سازمان فرهنگی هنری بوده به موزه امام علی (ع) منتقل شده است. مدت‌ها مشخص نبود این خانه متعلق به شهرداری تهران است اما از زمانی که به محلی برای میزبانی میهمانان خارجی تبدیل شد تابلوی عمارت گلستان با آرم شهرداری در بیرون شهرداری نصب شد.

نقل غیررسمی و تأیید نشده‌ای وجود دارد که در فاصله تغییر مدیریت شهری (دوران گذار) یکی از تابلوهای قدیمی و نفیس این عمارت ناپدید شده است اما در حال حاضر این عمارت قدیمی با معماری فاخر خالی از تمام آثار هنری ارزشمندی است که پیش از این بر در و دیوار آن نصب بود، تنها دو لوستر در این عمارت باقی مانده که اگر آنها نیز کنده می‌شد بخشی از عمارت تخریب می‌شد، می‌گویند این وسایل به انبار شهرداری و برخی نیز می‌گویند به این آثار به بوستان گفتگو منتقل شده است.

دلیل تخلیه این عمارت را قرار گرفتن این بنا در لیست املاک قابل فروش شهرداری عنوان کردند. می‌گویند خانه مشتری هم داشته اما فعلاً جلوی فروش آن گرفته شده است. کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران نیز پس از اینکه خبر فروش این خانه را متوجه می‌شود بازدیدی از این عمارت می‌کند عمارتی که بهره برداری آن در اختیار مرکز ارتباطات شهرداری تهران است.

محمدرضا درودی دکتری شهرسازی و دبیر کمیته میراث می‌گوید ما هم شنیده‌ایم که این ملک فاخر و زیبا توسط سازمان املاک برای فروش گذاشته شده، بنابراین بازدیدی از محل داشتیم، این عمارت دارای معماری زیبا که به احتمال زیاد متعلق به پهلوی دوم است، دارد. عمارت در حال حاضر خالی از اثاث است و گفته می‌شود اثاث‌های ارزشمندی داشته که به انبار منتقل شده است. در حال حاضر تنها لوسترهای آن بر جای مانده که در صورت جداسازی آن از سقف، احتمال ریزش بخشی از سقف وجود داشت. اما ملک، ملکی فاخر و زیباست و از لحاظ میراثی ارزشمند است.

برخی از اعضای شورای شهر اما اطلاعی از فروش این عمارت تاریخی (هر چند در لیست بناهای میراثی به ثبت نرسیده است) ندارد.

محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران می‌گوید در فرآیند تصویب بودجه سال جاری و سال گذشته پیشنهادی مطرح و مصوب شد مبنی بر اینکه شهرداری تهران لیستی از املاکی که قصد فروش دارد را به شورا ارائه کند و شورا در بازه محدودی که آیا این املاک به فروش بروند یا نرود تصمیم گیری کند و موافقت یا مخالفت خود را اعلام کند. اما تا آنجا که من در جریان هستم تاکنون چنین لیستی به شورا ارائه نشده که در خصوص آن تشکیل جلسه شود.

محمود میرلوحی عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز با بیان اینکه باید لیست املاک فروش هر سال به شورا آورده شود اما این دلیلی بر محدود سازی سازمان املاک نیست که در طول سال ملکی را به دلایل مختلف قصد فروشش را داشته باشد و چون در لیست نیست، نتواند.

وی اضافه کرد: ما تلاش می‌کنیم دارایی‌های شهرداری را با تبدیل وضعیت و ارزش افزوده کاهش ریسک دهیم و بر دارایی‌ها بیافزاییم برخی از آپارتمان‌ها و املاک خرد شهرداری ممکن است با پیمانکاران طلبکار تهاتر شود اما املاک ارزشمند و تاریخی ابداً در لیست فروش قرار ندارند و در صورت پیشنهاد شورا با این موضوع مخالف است.

حفظ بناهای تاریخی و ارزشمند شهر طی یک سال گذشته یک از اولویت‌های مدیریت شهری بوده است. حفظ خانه‌های قدیمی در قالب کافه و یا ایجاد خانه موزه‌ها نشان می‌دهد مدیران شهر دغدغه حفظ هویت پایتخت را دارند و مشخص نیست چرا آثار هنری ارزشمند این عمارت تخلیه و در لیست فروش املاک شهرداری قرار می‌گیرد هر چند گفته می‌شود فعلاً خطری این عمارت را تهدید نمی‌کند.