یک استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، گفت: بخش عمده‌ای از اختلافات بین ایران و آمریکا مربوط به اختلافات ایدئولوژیکی و گفتمانی دو کشور مربوط می‌شود و بر همین اساس این اختلافات را می‌توان «نبرد گفتمانی» لقب داد.

مهدی مطهرنیا استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه طی گفت‌وگویی با «ایران زمین» به تحلیل طرح دوباره مذاکره بین ایران و آمریکا و احتمال میانجی‌گری فرانسه با توجه به مواضع اخیر روحانی و ترامپ پرداخت و گفت: آنچه که بین ایران و آمریکاست بسیار پیچیده‌تر از آن است که با میانجی‌گری صرف و یا اریه راهکار بتوان آن را برطرف و رفع کرد. این بدان معناست که نمی‌توان اختلافات ایران و آمریکا را در سطح و سطوحی دانست که با سایر مذاکره‌های دوجانبه کشورها قیاس کرد.

این کارشناس روابط بین‌الملل در ادامه گفت: اگرچه ممکن است بخشی از دلایل و عوامل موثر در اختلافات بین ایران و آمریکا را نشات گرفته از موضوعات و مباحث سیاسی برشمرد ولی واقعیت آن بوده که همه مساله این نیست. بخش عمده‌ای از اختلافات بین ایران و آمریکا مربوط به اختلافات ایدئولوژیکی و گفتمانی دو کشور مربوط می‌شود و بر همین اساس این اختلافات را می‌توان «نبرد گفتمانی» لقب داد.

وی با بیان اینکه آمریکا و ایران در گفتمان‌های خودشان اختلافات با یکدیگر را نهادینه کرده‌اند، گفت: نکته ویژه درباره نبرد گفتمانی ایران و آمریکا چنین است که آمریکا از همین اختلافات با ایران در گفتمان‌ها و مباحث ایدئولوژیکی خودش بهره برده است و از طریق همین ایده توانست رودررویی لیبرال-دموکراسی با اسلام انقلابی و تشیع را به زعم خودش تعریف کرده و از دل آن ادعاهای دیگری را طراحی و تعریف کند.

مطهرنیا ادامه داد: البته همین مساله نیز درباره گفتمان ایران نسبت به آمریکا صدق می‌کند و ایران نیز در بحث عدالت جهانی و مبارزه با مستکبران جهانی، مبارزه با آمریکا را تعریف کرده و تمامی اصول مربوط به این مساله را به مبارزه با آمریکا خلاصه می‌کند. بنابراین اگر ایران و آمریکا بخواهند با هم مذاکره کرده و تمامی مشکلات خودشان را حل کنند، ابتدا می‌بایست نسبت به این تعریف‌ها و گفتمان‌ها تصمیم‌گیری کنند.


استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه همچنین در پاسخ به این پرسش که کشورهای ثالث چون فرانسه یا ژاپن به عنوان میانجی بین تهران و واشنگتن چقدر موثر خواهند بود، تصریح کرد: چه اروپا و چه کشورهای خاورمیانه و چه چین و روسیه و ... خیلی تمایل ندارند که تمامی مشکلات بین ایران و آمریکا حل و فصل شود. چراکه این اتفاق باعث قدرت گرفتن ایران در منطقه و آمریکا در جهان می‌شود. رقبای آمریکا و ایران همواره نگران چنین اتحادی هستند.

مطهرنیا افزود: زمانی که ایران بتواند متحدی مانند آمریکا داشته باشد، آن گاه از طریق همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با آمریکا، ایران قدرت برتر منطقه خواهد بود که این مساله قطعا برای رقبا و سایر کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی، امارات، ترکیه و دیگران خوشایند نیست. همچنین از آنجایی که ایران بازار قدرتمندی برای عرصه جهانی دارد، اگر این بازار به همکاری با آمریکا در عرصه جهانی بپردازد، قطعا این مساله قدرت آمریکا را در قبال روسیه، چین و اروپا و دیگران بیشتر می‌کند.

وی ادامه داد: اروپا در این میان طرح میانجی‌گری را مطرح کرده است. این در حالی است که اروپا نیز تمایل حل و فصل کامل مشکلات ایران و آمریکا را ندارد. اما دلیل این میانجی‌گری از آنجایی است که آنان ترجیح می‌دهند که با حفظ شرایط «نه جنگ و نه صلح» امنیت منطقه و در نتیجه امنیت انتقال انرژی از خاورمیانه به اتحادیه اروپا را حفظ کنند.

مطهرنیا همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا ترامپ پیشنهاد میانجی‌گری فرانسه را نپذیرفت، توضیح داد: من تصور می‌کنم که آقای ترامپ با توجه به اینکه فرانسه می‌خواهد از این نقش خود بعدتر از اروپا و آمریکا و یا ایران امتیازگیری کند، این شرط را نپذیرفت و البته او سعی دارد که در مذاکرات مستقل از اتحادیه اروپا عمل کند.

ایران آمریکا مذاکره مهدی مطهرنیا