بررسی ابعاد حقوقی عملیات تروریستی امریکا علیه قهرمان مقاومت شهید سپهبد سلیمانی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ طی چند دهه اخیر سردار سلیمانی با تروریستهای مختلف اعم از طالبان، القاعده، داعش و تجاوزات رژیم اشغالگر .... در حال مبارزه بود و خطرات بزرگی را ازسر انسانهای بی گناه کشورهای عراق، سوریه، افغانستان، لبنان و فلسطین .... برطرف نمود و بزرگترین عامل شکست تروریستها در منطقه بود.

بالاخره ساعت ۱.۲۰ دقیقه بامدادجمعه ۱۲ دیماه در حالیکه دو خودرو حامل سردار سلیمانی بهمراه ابومهدی مهندس فرمانده حشد الشعبی عراق و همراهانشان به سمت فرودگاه بغداد در حرکت بودند توسط پهپادهای امریکایی مورد اصابت موشک قرارگرفتند و تمامی ده نفر سرنشینان دو خودرو به شهادت رسیدند.

این درحالیست که فرمانده شهید در یک ماموریت دولتی برای رصد اخرین تحرکات گروههای تروریستی در منطقه و به دعوت وبرای هماهنگی با دولت عراق رفته بود.

پس از این عملیات رئیس جمهور امریکا صراحتا اعلام نمود که این اقدام ارتش امریکا به دستور مستقیم وی صورت گرفته که این اقرار در نوع خود بی بدیل بود ، که رئیس جمهور یک کشوری که منشور ملل متحد را پذیرفته برخلاف مقررات بین المللی دستور ترور یک مقام عالی رتبه نظامی کشور دیگر را در خاک کشور ثالث صادر کند وخود نیز به صراحت به ان اعتراف نماید. علاوه بران بعد از این عملیات ، وی اقدام به تهدید به تجاوز و زدن ۵۲ نقطه از جمله اماکن فرهنگی ایران را نمود ،این در حالی بود که دو کشور در حالت جنگی نبودند این اقدام نمونه بارز یک اقدام تروریستی دولتی است.

خبرگزاریها اعلام کردند بعد از وقوع این حادثه ، بالگردهای امریکای تا ساعتها بر فضای شهر بغداد در حال گشت زنی بوده و به منطقه هوایی بغداد تجاوز وبران مسلط بوده اند.

۲)- تروریسم بین المللی؛

باتوجه به پیچیدگی روابط بین الملل و ورود بازیگران جدید به عرصه بین الملل از یکسو و اختلاف نظر ودیدگاههای دولتها ومنافع و مطامع سیاسی آنان از سوی دیگر، موجب آن شده تا به یک تعریف جامع ومانع در خصوص تروریسم در حقوق بین الملل نائل نگردیم.

البته توافقات چند جانبه در مناطق مختلف جهان ویا درمورد یک موضوع خاص حاصل گردیده ودر ان به مصادیقی از اقدامات تروریستی اشاره شده ولی همانطور که بیان شد ان تعاریف اجماع جهانی راندارد.
در اینجا برای داشتن یک معیار برای تعریف ترور به بند ۲ ماده ۵۱ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون ژنو اشاره میشود .

" اقدامات خشونت امیز یا تهدیدخشونت که هدف اصلی از ارتکاب انها اشاعه رعب ووحشت در میان جمعیت غیر نظامی باشد ، ممنوع است "

تروریست دولتی به دو طریق معمولا تبلور میابد:

۱)- در داخل کشور، دولتها برای ایجاد رعب و وحشت با اهداف سیاسی بدنبال صدمه یا کشتن مخالفان سیاسی خود هستند.

۲) - در عرصه بین المللی باترور سران کشورهای دیگر ویا روسای گروههای مخالف بدنبال ایجاد رعب ووحشت هستند تا به اهداف سیاسی خود نائل ایند.

نمونه آن ، ترورهای متعدد رژیم اشغالگردر خصوص سران لبنان وفلسطین در ترورشهید سید عباس موسوی وخانواده اش ، ترور ابراهیم فتحی شقاقی، شیخ راغب حرب ، سید احمد یاسین ، و...میباشد.
غیر از اسرائیل ، شوروی ، انگلستان ، فرانسه ، و امریکا نیزبه طرق مختلف دست به ترور رهبران سیاسی ، اندیشمندان و.... در سایر کشورها زده اند مثل ترورهای شرکت بلک واتر در عراق و....

در این نوشتار به بررسی ابعاد حقوقی‌ عملیات تروریستی دولت امریکا ومغایرت ان با مقررات بین المللی میپردازیم :

۳)- منشور ملل متحد؛

منشور ملل متحد، مهمترین سند بین المللی است که مورد وفاق همه کشورها میباشد، روح این سند مبتنی بر زیست مسالمت امیز همه کشورها همراه با صلح و حسن همجواری میباشد ودر جای جای ان از کشورها خواسته شده تا از توسل به زور در روابط خود جدا خودداری کنند.

وقتی به اهداف ملل متحد در ماده (۱)رجوع میگردد؛

-اولین اصل ، حفظ صلح وامنیت بین المللی و...برطرف کردن تهدیدات علیه صلح وتوقف هرگونه عمل تجاوزکارانه است و...(ماده ۱ بند۱)
-اصل دوم؛ توسعه روابط دوستانه در بین ملل برمبنای احترام به اصل تساوی حقوق کشورهاست....(بند۲)
- حصول همکاری بین المللی در حل مسایل بین المللی و...احترام به حقوق بشر...
ودر اصول ان، در ماده ۲ ؛ به اصول اساسی ذیل از جمله؛
اصل تساوی حاکمیت کلیه اعضاء ... اشاره شده است
- اصل حسن نیت...
- اصل حل مسالمت امیز اختلافات بطریقی که صلح وامنیت بین المللی و عدالت بخطر نیفتد...
-اصل عدم توسل به زور؛ اعضا در روابط بین الملل از تهدیدبه زور یا استفاده از ان علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور... که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشه، خودداری کنند.

همانگونه که ملاحظه شد عملیات تروریستی دولت امریکا مغایر با همه اصول واهداف ملل متحد است.
این عملیات تروریستی دولت امریکا انقدر مهم وتاثیر گذار در منطقه بود که علاوه بر واکنش فوق العاده دولتها ومردم منطقه ، حتی سناتورهای کنگره امریکا را نیز از ترس جنگ وادار به واکنش کرد ، کنگره طرح محدویت دولت را در اقدامات جنگی به تصویب رساند .
در یک چنین شرایطی که همه نگران یک جنگ گسترده و حتی فرا منطفه ای بودند ، شورای امنیت ملل متحد که طبق ماده ۲۴منشور، مسئول اولیه حفظ صلح وامنیت بین المللی است متاسفانه واکنش جدی به عمل نیاوردوبه وظایف ذاتی خود عمل نکرد.
شورای میتوانست باتوجه به ماده ۳۹ منشور نسبت به این حادثه تروریستی با این ابعاد مهم که میتوانست صلح وامنیت جهان رابخطر اندازد برمبنای حق ذاتی خود عمل نموده.وتصمیمات مقتضی را اتخاذ نماید.
این در حالیست که حتی دبیرکل ملل متحد انتونیو گوتراش ؛ در بیانیه ای عنوان کردکه اقدام ایالات متحده در ترور سردار سلیمانی خلاف حقوق بین الملل بوده است.

علاوه بر منشور، دولت تروریست امریکا ناقض حقوق بشر نیز بوده است.

۴)- مغایرت ترور باحقوق بشر:

در حالیکه در این دهه های اخیر یکی از بزرگترین چالش های امریکا و غرب با کشورهای جهان سوم و بویژه مستقل مسئله حقوق بشر میباشد
لاکن ایالات متحد در ابواب مختلف اجتماعی ، سیاسی ، انسانی... هر وقت که منافع توسعه طلبانش ایجاب نماید حقوق بشررا حتی در داخل کشور خود نیز نقض میکند ازجمله حقوق مهاجران، سیاهپوستان، زنان ،زندانیان و...
اساسا ترور افراد مغایر با اصلی ترین حقوق بشر یعنی " حق حیات و امنیت " میباشد .وموجب ان میشودتا اقشار، گروههاو مردم یک جامعه یا کشور اسیب پذیرگردندو از بسیاری از حقوقی که در مقررات بین المللی ازجمله در منشورو اعلامیه جهانی حقوق بشر شناخته شده ، محروم گردند وباترس و وحشت زندگی کنند ، که این روش قطعا مغایر با اهداف مقررات بیت المللی است.

۵)- ممنوعیت ترور در حقوق بشردوستانه:

تروریسم یک جنایت بین المللی است و تاکید میگرددکه تروریسم در خلال حتی مخاصمات بین المللی نیز ممنوع است.
مهمترین اصل در حقوق بشردوستانه همواره تفکیک بین رزمنده واشخاص غیر هست این اصل ، حمله بدون تفکیک نسبت به اهداف نطامی وغیر نطامی را ممنوع میکند.
ماده ۳۳ کنوانسیون ژنو ۱۹۴۹،
پروتکل اول الحاقی ۱۹۷۷،
ماده ۵۱ پروتکل دوم ۱۹۷۷و ماده ۱۳ ان بطورخاص ترور را ممنوع میکند.
در حقوق بشردوستانه حتی اگر به یک هدف نظامی که در این حقوق ممنوع نیست ، حمله شود ، لیکن هدف از ان ایجاد رعب ووحشت میان مردم عادی باشد این اقدام ممنوع است.
علاوه بر اینکه حمله تروریستی امریکا از منظرحقوق بشردوستانه علیه شهید سلیمانی ، ممنوع است در این عملیات حتی بین ایشان با سایر اشخاص غیر هدف نیز تفکیک نشد ویک کشتار تروریستی جمعی صورت گرفت .

۶)- نقض کنوانسیون روابط سیاسی و دیپلماتیک ۱۹۶۱:

اساسا طبق کنوانسیون حقوق دیپلماتیک ، فرستادن افراد از سوی دولت متبوعشان به کشور های دیگر برای حفظ منافع وگسترش روابط کشورشان در زمینه های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی ، نظامی وغیره ، ماموریت نامیده میشود.
وفق ماده ۲۹ کنوانسیون شخص مامور مصون از توقیف یا بازداشت قرار دارد وبا وی می بایست رفتار محترمانه که در شان اوست صورت پذیرد.
- مامور معاف ازمالیات ومصون از تعقیب کیفری ، مدنی واداری است.
شهید سپهبد سلیمانی در عراق ماموریت سیاسی ونظامی داشت وبه دعوت دولت ان کشور به عراق سفر کرده بود ، دولت امریکا با ترور وی علاوه بر اینکه به کشور عراق تجاوز نمود و همچنین حاکمیت جمهوری اسلامی را نیز نقض کرد بلکه کتوانسیون حقوق دیپلماتیک و حقوق عرفی دراین زمینه را نیز نقص نمود .

۷)- اقدام تروریستی دولت امریکا ناقض توافق نامه دوجانبه و کنوانسیون حقوق معاهدات ۱۹۶۹؛

امریکائیها در سال ۲۰۰۷ با دولت عراق توافق امنیتی منعقد نمودند.
در این توافق نامه، تاکید برتوسعه روابط همکاری و دوستی بلند مدت بین طرفین با حفظ استقلال و حاکمیت کامل میباشد.

وفق ماده ۵ بند (۱) این توافق نامه ، طرفین توافق تاکید برفعالیت و همکاری مشترک بین کشورهای منطقه که براصل احترام متقابل و دخالت نکردن در امور داخلی کشورهای دیگر و تکیه نکردن به زور در حل درگیری ها و تکیه برراهکار گفتگو سازنده برای حل مشکلات کردند.
بند ۶)- تشویق به تلاش های سیاسی برای ایجاد در روابط مثبت بین کشورهای منطقه وجهان در جهت خدمت به اهداف مشترک همه طرفهای ذیربط بطوریکه امنیت وثبات منطقه تامین شود.
امریکا علاوه برنقض توافق نامه با دولت عراق
با این اقدام تروریستی، قاعده عرفی "وفای به عهد"pacta sunt servanda
رانیز نقض نموده ، و همچنین دولت تروریست ، ناقض ماده ۲۶ کنوانسیون حقوق معاهدات وین در سال ۱۹۶۹ نیز بوده است.زیرا ماده ۲۶ طرفین یک توافق را ملزم به اجرای ان با حسن نیت میکند.

۸)- عملیات ترویستی موجب مسئولیت بین المللی دولت امریکاست؛

وفق ماده ( ۱ )پیش نویس کنوانسیون مسئولیت بین المللی کشورها ؛ هرعمل متخلفانه ‌بین المللی یک کشور ، مسئولیت بین المللی ان کشور را به دنبال دارد.
ماده ۲ اشعار میدارد؛ عمل متخلفانه مسئولیت ساز دارای دوعنصر است ۱)- قابل انتساب به دولت باشد ۲)- نقض تعهد بین المللی باشد.
وفق ماده ۴ ، رفتار هر ارگان کشور باید به موجب حقوق بین الملل به عنوان عمل ان کشور دانسته شود.

ماده ۸ اشعار میدارد؛ رفتار شخص اگر برمبنای دستور یا تحت مدیریت یا کنترل کشوری عمل کندبموجب حقوق بین الملل عمل ان کشور دانسته میشود.
و ماده ۳۱ ؛ کشور متخلف را مسئول جبران خسارت کامل اقداماتش دانسته است.

ماده ۳ کنوانسیون چهارم لاهه ۱۹۰۷ وماده ۹۱ پروتکل الحاقی اول به کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ نیز عنوان میدارند که طرف مخاصمه مسئول همه اقدامات صورت گرفته از سوی اعضای نیروهای مسلح اش است.

۹)- عملیاتی تروریستی امریکا یک تجاوز است؛

قطعنامه ۳۳۱۴ (XXIX) که در دسامبر ۱۹۷۴ در مجمع عمومی به تصویب رسید تعریف ومصادیق تجاوز را بیان داشته است.
ماده ۲ قطعنامه اشعار میدارد؛ پیشی جستن در استفاده از نیروهای مسلح را به صورتی که ناقض مقررات منشور باشد دلیل کافی بر وقوع انتساب عمل تجاوزکارانه دانسته است‌....
اقای دکتر ضیایی بیگدلی استاد دانشگاه بیان میدارد ؛ اقدام امریکا به موجب ماده ۲ وبندهای ۳ قطعنامه تعریف تجاوز که جنبه عرفی نیز یافته است تجاوز محسوب میشود و مطابق با بند ۲ از ماده ۵ اصلاحی اساسنامه دیوان بین المللی کیفری مصوب ۲۰۱۰ تجاوز عمل متخلفانه ودر نتیجه نوعی جنایت و از زاویه دیگر اقدامی تروریستی است و بنابر این دست اندر کاران این عمل "جنایتکار " محسوب میشوند که این امر در مورد اقدام ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا نیز صادق است .

۱۰)- رویه امریکا ودول غربی دردفاع از اتباعشان ؛

- امریکا بین سالهای۱۸۱۳ تا ۱۸۹۹ برای حمایت از اتباعش چهل وشش بار در کشورهای دیگر نیروی نظامی پیاده نموده است .
- در اکتبر ۱۹۵۶ نیروی هوایی انگلستان و فرانسه فرودگاههای نظامی مصر رادرنزدیکی کانال سوئز بمباران نمودند واندکی بعد مواضع حساس اطراف کارکنان را اشغال کردنددولت انگلیس در شورای امنیت هدف از این اقدام را حمایت از امنیت اتباع کشور انگلستان وفرانسه در مصر دانست واین اقدام را در راستای ماده ۵۱ منشور (دفاع مشروع ) دانست.

-دولت بلژیک در کشور افریقای کنگو بعد از اعلام استقلال دولت کنگو در ۱۹۶۰به اقدام نظامی برای حفظ جان اتباعش متوسل شد.
موضوع در شورای امنیت مطرح شد بدون اشاره به تجاوز دولت بلژیک اتخاذتصمیم گردید.

-در ژوئن ۱۹۷۶ گروهی چریک فلسطینی یک هواپیمای شرکت ارفرانس را با مسافرانش که از اتباع اسرائیل هم در بین شان بود را ربودند و به اوگاندا بردند، دولت اسرائیل با یک اقدام نظامی وکشتن چریکهای فلسطینی وبرخی از ماموران اوگاندای مسافران را ازاد کرد.
شورای امنیت تشکیل جلسه داد ودر مجموع تصمیم خاصی اتخاذ نکرد اسرائیل این اقدام را برمبنای دفاع مشروع ماده ۵۱ توجیه نمود.

- در سال۱۹۸۰ دولت امریکا برای حمایت از اتباعش د رقضیه سفارت امریکا به خاک ایران تجاوز نمود و این اقدام رادر راستای دفاع مشروع تفسیر نمود.

اینها نمونه های از اقدامات کشورهای غربی است درحمایت از اتباعشان که بعضا مبتنی براغراض سیاسی بوده منطبق با اصول دفاع مشروع هم نبوده و معمولا شورای امنیت نیز باسکوت خود از کنار این مسائل گذر کرده است.

-۱۰)-حق دفاع مشروع؛

ایالات متخده ادعا کرده بود سپهبد شهید سلیمانی به دنبال انجام حملات بیشتر علیه نیروهای امریکای در عراق بوده و حمله به وی در قالب دکترین دفاع پیشگیرانه صورت پذیرفته است .
دراینجا چند نکته مطرح است؛

۱)-نکته اول ، ادعای دولت تروریست امریکا مقرون به هیچ قرینه ای نمی باشد واین ادعای امریکا مثل ادعای وجود سلاحهای کشتارجمعی در عراق بود که بدلایل واهی منجر به تجاوز به ان کشور شد و دارای هیچ پایه واساس منطقی و حقوقی نبود.
بموجب ماده ۵۱ منشور ملل متحد و رویه دیوان بین المللی دادگستری دفاع مشروع باید در پاسخ به حمله ای مسلحانه باشد که در این قضیه چنین حمله ای از سوی هیچیک از دو کشور ایران وعراق صورت نگرفته ضمن انکه بنطر قریب به اتفاق حقوقدانان بین المللی دکترین دفاع مشروع پیشگیرانه مغایر با منشور ملل متحد است .

۲)- نکته دوم‌ ؛ دولت تروریست امریکا در حالیکه با کشورهای عراق وایران در وضعیت تخاصم نبود با پرندهای نظامی که تحت کنترل نیروهای مسلح ان کشوربودند به خاک عراق حمله مسلحانه میکند وعلاوه برفرمانده ارشد نظامی ان کشور جنا ب شهید عبدالمهدی مهندس وهمراهانش را در کنار سپهبد سلیمانی وهمراهانش به شهادت میرساند.

۳)- نکته سوم‌؛
در یک چنین شرا یطی که‌با عملیات تروریستی دولت امریکا بسیاری از کشورها‌ و مردم دنیا بیم بروز یک جنگ گسترده را پیش بینی میکردند ،شورای امنیت که رکن اصلی حفط صلح وامنیت بین المللی است سکوت اختیار کرده و هیچ اقدام جدی انجام نمیدهد.
در حالیکه در وضعیتهای مشابه مثل حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر، شورای در نزدیکترین زمان تشکیل جلسه داده و قطعنامه صادر میکند و اقدام ترویستی را محکوم میکند.
این برخوردهای دوگانه شورای خود مو جب بخطر افتادن صلح وامنیت بین المللی است.

۴)- نکته اخر- دولت عراق بخاطر حمله مسلحانه دولت تروریست امریکا به خاک ان کشور دارای حق دفاع مشروع است از یکطرف و از طرف دیگر پارلمان ان کشور در همین اثنا طرح خروج نیروهای امریکا از ان کشور را تصویب نمود، در صورتیکه امریکاییها بدون رضایت کشور عراق و برخلاف مصوبه پارلمان به حضور خود در کشور عراق ادامه دهند این اقدام امریکا بمنزله اشغال نظامی عراق محسوب میشود.و حق دفاع مشروع رابه دولت عراق میدهد.

جمهوری اسلامی ایران نیز به خاطر حمله دولت تروریست به مقام ارشد نظامی اش که این حمله بمنزله نقض حاکمیت ایران محسوب میشود وبا توجه به یاوه گویی های رئیس جمهور ترامپ مبنی برتهدیدوحمله مجدد به جمهوری اسلامی ایران تحت شرایطی دارای حق دفاع مشروع میباشد.

نویسنده: عباس مختاری

انتهای پیام/