معنای «انتقام سخت» در فرهنگ انتظار/ راز سر دادن شعار «یالثارات الحسین(ع)» برای انتقام

به گزارش خبرنگار گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان، در روزهای بعد از شهادت سردار سپهبد حاج «قاسم سلیمانی»، سیدالشهدای جبهه مقاومت پرچم سرخ مزین به شعار «یالثارات الحسین(ع)» بر فراز گنبد فیروزه ای مسجد مقدس جمکران به اهتزاز درآمد؛ این شعار و پرچم در فرهنگ شیعی نشانه انتقام و خونخواهی‌ای است که قرار است توسط امام زمان(عج) پس از ظهور انجام شود.

لذا در بررسی معنای انتقام سخت در فرهنگ مهدوی و در فضای انتظار زمینه ساز با حجت الاسلام والمسلمین «قاسم خانجانی»، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و استاد تاریخ اسلام گفت وگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

بنابر فرهنگ شیعی مهدوی شعار «یالثارات الحسین(ع)» چه پیامی را بیان می کند؟

این ترکیب تشکیل شده از «یاء» که حرف ندا است «لثارات» و «حسین(ع)»؛ این لام نشانه استغاثه است وقتی در عرب بخواهند استغاثه کنند، این لام به کار می رود، ثاراث جمع ثار به معنی خون است و بعدها به عنوان خونخواه و منتقم معرفی شده و در مجموع معنی این عبارت می شود: «ای خونخواه و منتقم حسین(ع)»، که منظور از منتقم حقیقی، امام زمان(عج) است؛ البته منتقم نسبت به خداوند به عنوان منتقم اصلی به کار می­رود، چراکه یکی از اسماء حضرت حق منتقم است.

به لحاظ تاریخی این شعار چه فراز و فرودهایی دارد و قرار است در آینده تاریخ محور چه تحرکاتی باشد؟

به لحاظ تاریخی بعد از قیام عاشورای حسینی، اولین حرکتی که به عنوان انتقام گیرنده و خونخواه امام حسین(ع) و شهدای کربلا با این شعار شکل گرفت، قیام «توابین» بود که درصدد انتقام از یزید و بنی امیه برآمد، اما به دلایل مختلف حرکت شان به نتیجه نرسید و شکست خورد.

بعد از آن، قیام مختار شکل گرفت که شعار همراهان او به عنوان خونخواهان کربلا نیز «یالثارات الحسین(ع)» بود که توانستند از برخی قاتلان انتقام بگیرند.

با توجه به این سابقه تاریخی و نمونه های تاریخی و مفهوم این عبارت می توان گفت، این شعار همگانی در فرهنگ تشیع جا افتاد که معمولاً برای انتقام و خونخواهی و اعلام حمایت از آن استفاده می شده است و موارد کاربرد آن نیز اعلام حمایت، وفاداری و آمادگی برای خونخواهی است.

در عصر غیبت و در دوران ظهور امام عصر(عج) هم به همین اعتبار به کار می رود.

چرا یکی از القاب اصلی امام زمان(عج) «منتقم» است؟

منتقم حقیقی و خونخواه اصلی اهل بیت(ع) در کربلا، امام زمان(عج) است چراکه دیگران هر قدر هم درصدد این انتقام بربیایند، آن انتقام اصلی گرفته نخواهد شد. باید توجه داشت فاجعه کربلا به قدری عظیم و پردامنه بود به ویژه از نظر عمق مصیبت برای اهل بیت(ع) که با انتقام و کشتن چهار قاتل از قاتلان کربلا، انتقام گرفته نمی شود.

انتقام حقیقی توسط خدا و به دست امام زمان(عج) گرفته می شود لذا از آن دوران تا امروز و تا عصر ظهور هر حرکتی به عنوان انتقام از دشمنان امام حسین(ع) با این شعار انجام شود، ذیل انتظار تعریف می شود یعنی آنچه منشا این نگاه و نیز سرچشمه پرداختن و توجه به انتقام است، ذیل انتظار جای می گیرد چون اگر انتظار نباشد انتقام معنایی نخواهد داشت، چراکه انتقام حقیقی در عصر ظهور رخ می دهد و هر انتقامی تا عصر ظهور ناقص است و با بزرگی مصیبت کربلا تناسب نخواهد داشت.

از این منظر هر اقدام و حرکت خونخواهانه ای ذیل انتظار تعریف می شود چون انتقام مسئله ای شخصی نیست، بلکه موضوعی اجتماعی است؛ باید توجه داشت انتقام به عنوان حرکتی فردی و شخصی در منظومه معارف دینی ما کار پسندیده ای نیست اما وقتی در قالب حرکت گروهی و اجتماعی آن هم برای مصیبیتی به بزرگی کربلا جای می گیرد، ارزش می یابد.

آیا با این نگاه تعبیر «انتقام سخت» برای مسببان شهادت سپهبد سلیمانی و همرزمانشان نیز در منظومه انتظار تعریف می شود؟

بله، این انتقام سخت هم ذیل این مفهوم تعریف می شود، وقتی این حمله موشکی رخ داد بنابر گفته های مختلف تعدادی کشته و تعدادی هم مجروح شدند، اگر تعریف فردی داشته باشیم، انتقام می گوید به همان تعداد که از ما کشته اند باید کشته شود اما وقتی مقام معظم رهبری تعبیر از انتقام سخت می کنند یعنی بحث خصومت شخصی ما با آمریکا مطرح نیست بلکه صحبت از یک جریان است.

مسئله حاج قاسم سلیمانی و همرزمانشان مسئله چهار پنج فرد نیست لذا حتی از بین بردن یک پایگاه آمریکا به طور کامل، انتقام محسوب نمی شود چنان که مقام معظم هبری فرمودند: حمله به پایگاه عین السد یک سیلی بود نه انتقام.

انتقام باید منجر به ریشه‌کَن شدن و قطع یک جریان ناحق و باطل شود، اگر ما موفق شویم در منطقه دست آمریکا را قطع و آن­ها را بیرون کنیم حتی اگر به صورت مسالمت آمیز و بدون درگیری و کشته شدن کسی باشد، انتقام را گرفته ایم، چون نگاه ما جریانی و اجتماعی است.

به لحاظ جریانی اگر بتوانیم سلطه آمریکا را در منطقه از بین ببریم، انتقام گرفته ایم چون هدف حاج قاسم و همرزمانشان این بوده و است.

اگر مجبور شویم با حمله و لشکرکشی هم باید این سلطه را از بین ببریم چون آمریکا همیشه در منطقه منشا فسادهای مالی، جانی، کشت و کشتار و ... بوده است. اگر این سلطه از بین برود، انتقام گرفته ایم انتقام یعنی حرکت و اقدامی که مدنظر حاج قاسم، نظام، رهبری و مردم بوده و است.

قطع ید استکبار از جهان اسلام و عدم سکوت مقابل جنایات آنها، در مسیر حرکت به سوی ظهور چه تاثیری دارد؟

آنچه که باید برای رسیدن به زمان ظهور انجام شود بر اساس تعالیم درست دینی، اصلاح و زمینه سازی برای ظهور است برخلاف تفکر غلطی که فکر می کند فساد و فراگیری فتنه، این زمینه را فراهم می کند، این برداشت ناصحیح است و از روی بی خردی و ناآگاهی صورت می گیرد.

اگرچه یکی از علائم ظهور و قیام مهدوی، فراگیری فساد است اما این به معنای کمک کردن ما به این فراگیری نیست این غلط و خلاف شرع و سنت است و هر کس این تفکر را داشته باشد یا جاهل و نادان است یا در زمین دشمن بازی می کند.

واقعیت تعالیم دینی آن است که هر یک از ما در رفتارهای فردی و اجتماعی باید در پی آماده کردن زمینه ظهور نه از راه گسترش فساد بلکه از راه اصلاح و تقوا و تدین و پایبندی بیش از هر زمان به مبانی و اخلاق دینی باشیم.

لذا این انتقام سخت را هم ذیل این نگاه تعریف می کنیم یعنی اگر با این انتقام شر قدرت بیگانه و مستکبر را از سر ملت های مسلمان کم کنیم در مسیر ظهور و اصلاح خود و جامعه گام برداشته ایم.

پایان پیام/9