حاشیه‌نشینی بازار ماهی فریدونکنار با میدان‌داری پرنده‌فروشان

برخلاف اکثر مناطق کشور که اقتصاد محلی در فصل سرد سال به خواب زمستانی می رود ، اما مازندران در فصل سرما طبیعت رونق دیگری را از آستین بیرون می آورد زیرا با پایان فصل کشاورزی، طبیعت بی مانند مازندران فصل صید و صیادی به مردم این خطه هدیه می دهد.

با وجود اینکه آغاز صید ماهی از دریا بازار ماهی فروشان را گرم می کند ، اما چند سالی است که این کاسبی در برخی از مناطق استان مانند شهرستان فریدونکنار به خاطر تقاضای روزافزون خرید لاشه پرندگان مهاجر رو به سردی گذاشته است.

بازار پرندگان و شکار غیرمجاز و فروش لاشه آنها همزمان با ورود این مهمانان زمستان گذران به خطه شمال کشور فعال می شود ، بازاری که در سال های اخیر حسابی کار و کاسبی ماهی فروشان ساحل نشین و حتی دیگر مناطق استان را کساد کرده است.

یکی از بازارهای ماهی فروشی استان که این سال ها در سایه مهمانان مهاجر قرار گرفته بازار قدیمی ماهی فروشان فریدونکنار است. بازار ماهی فروشانی که قدمتی به اندازه خود شهر فریدونکنار دارد و طی همه این سال ها پیوند عمیقی با اقتصاد و فرهنگ مردم این شهر برقرار کرده است.

این بازار قدیمی این روزها حال و روز خوبی ندارد ، چرا که همسایه دیوار به دیواری پیدا کرده که جنس های متنوع تر و مشتری پسندتر دارد و فعالیتش آنقدر گسترده است که حتی از بازار ماهی فروشان نیز قانونی‌تر به نظر می رسد.

فعالان بازار ماهی فروشی فریدونکنار می گویند که هر ساله بازار آنها کم رونق تر می شود تا به جایی که این روزها حال خوشی برای صیادان و فروشندگان نمانده است ، صیادانی که در سوز زمستان تن به آب های سرد می زنند تا روزی حلال و قانونی بر سر سفره خود ببرند.

اگر این روز ها سری به بازار ماهی فریدونکنار بزنید آن را خلوت تر از همه جا می بینید ، بازاری که روزی جای سوزن انداختن نبود این روزها حتی به تعداد انگشتان دست نیز مراجعه کننده ندارد و خلوت است.

البته این گزارش به دنبال جانب داری از ماهی فروشان نیست بلکه بررسی وضعیت بستر اقتصاد محلی است که تحت الشعاع کاسبی های غیر مجاز قرار گرفته است.

نگاه‌های غم‌زده

یکی از ماهی فروشان بازار ماهی فریدونکنار که از قضا خود نیز صیاد است به خبرنگار ایرنا گفت: در یک ماه گذشته هر روز وضع بازار همین بوده است و بازار ماهی خوابیده است.

یزدانی اظهار داشت: متاسفانه این روزها کمتر کسی به سراغ خرید ماهی می آید، زیرا اغلب ترجیح می دهند که گوشت پرنده بخرند و از بدبختی ما هم بازار پرنده دقیقا بغل دست ماست و مشتری ها بلافاصله پس از پرسیدن قیمت ماهی به بازار پرنده فروشی می روند و آنجا خرید می کنند.

این صیاد در باره چرایی جذابیت گوشت پرنده هم گفت : برای مردم اینجوری جا افتاده که مهاجر بودن و طبیعی بودن گوشت پرندگان مهاجر سالم و دارای خواص زیاد از جمله خاصیت درمانی است و این موضوع برای مردم جذاب تر است در حالی که ماهی هم از نظر ارزش قضایی و هم از نظر جلوگیری از خطر بیماری مفید تر از پرنده است.

یزدانی افزود: در گذشته نه چندان دور حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ قطعه ماهی در این بازار می فروختم ولی این روزها در بهترین شرایط و زمانی که مسافر زیاد باشد تنها می توانم تا ۱۰۰قطعه ماهی بفروشم.

این ماهی فروش و صیاد فریدونکناری گفت : البته تبلیغات منفی و شعایعاتی که در سال های اخیر برخی رسانه ها و مردم در باره آلودگی دریای خزر و بیماری ماهیان این دریا هم پخش کردند سبب شد تا بازار ما از رونق بیفتد و در مقابل بازار پرنده فروشان رونق بگیرد.

وی افزود : یکی دیگر از دلایلی که میزان توجه مشتریان به بازار ماهی فروشی کم شده ، تنوع کم ماهی در بازار و ما تنها دو سه نوع بیشتر ماهی نداریم ضمن این که خرید ماهی به همراه پاک کردن آن و نگهداریش و حتی پختش در منزل بویژه در خانه های آپارتمانی مشکلاتی است که سبب می شود تا مردم بیشتر به سمت خرید گوشت پرندگان وحشی بروند.

این صیاد با تاکید بر این که مسئولان باید قانون را بدرستی و با قاطعیت در باره کشتار پرندگان مهاجر اجرا کنند تا موفق شوند ، گفت : واقعیت این است که وقتی من رونق بازار فروش پرندگان را می بینم در حالی که مثلا غیرقانونی هم است و قرار بود با شکارچیان و فروشندگان برخورد شود به این نتیجه می رسم که همه این حرف ها شعاری بیش نیست و خوب من هم می توانم بروم در زمین شالیزاری خود که الان پر از آب است دام پهن و به جای رفتن به دریا و صید ماهی که دیگر رونق ندارد ، پرنده شکار و صید کنم و درآمد خوبی هم به دست بیاروم .

وی افزود : در حال حاضر امثال من به خاطر رعایت قانون و این که دچار دردسر نشویم اقدام به شکار پرنده نمی کنیم ولی اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد شاید به این نتیجه برسیم که ما نیز همین کار را انجام دهیم تا درآمد مناسب کسب کنیم.

چرا پرندگان جای ماهی را گرفتند؟

شکری از دیگر کاسبان بازار ماهی فریدونکنار که مردی جوان و گویا تازه وارد این بازار است، درباره علت استقبال زیاد مردم به خرید گوشت پرندگان مهاجر و جایگزینی پرندگان به حای ماهی بر سفره مشتریان ، گفت: یکی از علت های اصلی شایعات " دوایی بودن " ( داشتن خاصیت دارویی) گوشت پرندگان مهاجر است.

وی افزود: شکارچیان و فروشندگان سال ها در گوش مردم دوا بودن گوشت پرندگان مهاجر را زمزمه کردند که اکنون تبدیل به یک باور همگانی شده است و متاسفانه مردم شایعه دارویی بودن گوشت پرندگان مهاجر را به خواص فراوان ماهی ترجیح می دهند.

این جوان کاسب فریدونکناری با اعلام این که بارها با مشتریان ماهی در باره شایعه بودن خاصیت دارویی گوشت پرندگان گفت و گو و حتی جر و بحث کرده ، گفت : وقتی شایعه ای در میان مردم نهادینه می شود ، از بین بردن آن سخت است حتی اگر کارشناسان مختلف جمع شوند و دلیل علمی بیاورند باز زمان می برد تا اینگونه باورهای غلط از بین برود.

شکری همچنین به موضوع صرفه اقتصادی میان ماهی و پرنده نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه اخیرا می شنویم که مشتریان می گویند خرید پرنده از نظر گوشت و کیفیت به صرفه تر است در حالی که این هم برداشت نادرستی است.

وی توضیح داد : در حال حاضر هر کیلو گرم ماهی سفید تقریبا ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان قیمت دارد که با حذف ناخالصی آن حدود ۷۰۰ گرم گوشت می دهد ، اما یک جفت " خوتکا " اگر شما بخرید که اکنون تا ۱۵۰ هزار تومان قیمت دارد ، بدون نا خالصی و استخوان ۶۰۰ گرم گوشت هم تحویل نمی دهد.

خبرنگار ایرنا برای اثبات ادعای به صرفه بودن یا نبودن خرید گوشت ماهی و مقایسه آن با گوشت پرنده ، مجبور شد این ادعا را خودش محک بزند و به همین خاطر هم یک جفت خوتکا به قیمت ۱۳۰ هزار تومان خرید و پس از جداسازی ناخالصی و استخوان ، تنها ۵۰۰ گرم گوشت خالص به دست آورد در حالی که با خرید دو قطعه ماهی سفید به همین قیمت و جداسازی آلایش و پوست و استخوان ، کمی بیشتر از یک کیلو گوشت ماهی به به دست آورد.

فعالیت در عین ممنوعیت یا با نظارت ؟

محیط زیست بارها اعلام کردکه از نگاه زیست محیطی شکار پرندگان مهاجر درتمام نقاط استان برای فصل جاری همچنان ممنوع است. مقامات قضایی استان نیز بارها نسبت به غیر قانونی بودن شکار و فروش پرندگان مهاجر واکنش نشان دادند.

بر اساس ماده ۲۵ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، شکار هر گونه پرنده مهاجر یا بومی و خرید و فروش زنده یا کشته آن ممنوع است.

در این قانون آمده است : هر کس بدون أخذ مجوز قانونی از سازمان حفاظت محیط زیست و عدم رعایت سایر ترتیبات پیش بینی شده در قوانین و مقررات به صدور حیوانات وحشی عادی، در معرض نابودی و کمیاب، انواع موجودات آبزی، پرندگان شکاری و غیرشکاری اعم از بومی یا مهاجر وحشی بهطور زنده یا غیرزنده و نیز اجزای این حیوانات مبادرت کند، یا در حین صدور و خارج نمودن دستگیر شود، هر چند عمل او منجر به خروج موارد مذکور از کشور نشود، به مجازات قاچاق کالای ممنوع محکوم می گردد. تعیین مصادیق این حیوانات بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است.

مشاهدات خبرنگار ایرنا نشان می دهد که هیچ یک از فروشندگان پرنده در شهرستان فریدونکنار و حتی هیچ نقطه ای از مازندران دارای مجوز نیستند.

محیط زیست مازندران هم پیش از این بارها اعلام کرد که مجوز شکار را در صورتی که شرایط مساعد باشد تنها برای شکار تعداد معینی با سهمیه مشخص و برای خودمصرفی صادر می کند.

گزارهای متعدد خبرنگاران ایرنا تا کنون به این نتیجه رسیده است که سود سرشار شکار پرندگان مهاجر و پرنده فروشی لابی های قوی برای این تجارت ایجاد کرده است. گویا مافیای تجارت پرنده انقدر قوی شده است که متولیان شهرستانی و استانی نیز از برخورد با ان عاجز هستند.