آیت‌الله مهدوی کنی در مباحث اخلاقی به دنبال توازن و تعادل بود

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: چهارمین قسمت از فصل جدید از برنامه تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یک‌شنبه، اول دی ماه با موضوع «اخلاق در سیره عملی و نظری آیت الله مهدوی کنی‌» با اجرای محمد مهدی ابراهیمی نصر روی آنتن رفت.

مهمان قسمت چهارم برنامه، حجت الاسلام محمد سعید مهدوی کنی، فرزند مرحوم آیت الله مهدوی کنی در ابتدا درباره اینکه به ایشان سیاستمدار صادق و اخلاقی می‌گویند گفت: «برای توضیح دقیق اخلاق سیاسی و سیاست مدار اخلاقی نباید به سطح فردی بسنده کنیم. همه رفتارهای ایشان اخلاقی بود. ایشان در کنار عقل و درایت که لازمه رفتار سیاسی است به چارچوب‌های اخلاقی پایبند بودند و اخلاق و صداقت خود را حفظ می‌کردند. برای مثال در ماجرای ریاست مجلس خبرگان ایشان دقت داشتند که رقابتی ایجاد نشود و در نهایت خطاب به آیت الله هاشمی گفتند این جایگاه را به بنده تفویض کردند. آیت الله مهدوی کنی در طول اتفاقات انقلاب و جنگ تحمیلی هم اینگونه بودند».

مهدوی کنی اضافه کرد: «ایشان از دوران جوانی عالم اخلاقی بودند که تحت‌تأثیر خانواده و اساتیدشان است. عمده‌ی فعالیت‌های ایشان از آغاز فعالیت‌های اجتماعی مربوط به حوزه‌های اخلاقی است. ایشان در قالب تدریس دوره‌های معینی دز مجموعه صادقیه به ویژه برای بانوان داشتند. در مسجد هم به بیان منظم مباحث اخلاقی می‌پرداختند و از سال ۱۳۶۱ در دانشگاه امام صادق (ع) سلسله جلسات مباحث اخلاقی داشتند که به آن بسیار اهمیت می‌دادند و تا هنگامی که به کما رفتند ادامه داشت».

مهدوی کنی درباره موضوعات و محتوای مباحث اخلاقی ارائه شده توسط آیت الله مهدوی کنی بیان کرد: «همان طور که شخصیت ایشان چند وجهی بود، مباحثی که مطرح می‌کردند هم چند وجهی بود. در یک بحث اخلاقی جنبه‌های مختلفی از عرفان، فقه، کلام و… مطرح می‌شد. مباحث ایشان هم به حوزه نظر مرتبط می‌شد و هم عمل. ایشان معتقد بودند که ایمان و اعتقاد به تنهایی کافی نیست و عمل هم به تنهایی کفایت نمی‌کند. ایشان می‌گفتند اخلاق فقط فردی نیست و باید به جنبه‌های جمعی آن توجه داشت. ایشان در مباحث اخلاقی خود به دنبال توازن و تعادل بودند».

مهدوی کنی افزود: «از ویژگی‌های مهم مباحث ایشان این بود که همه آنچه بیان می‌کردند معطوف و بر مبنای آیات و روایات بود و از مباحث ذوقی بسیار کم استفاده می‌کردند. بحث‌های ایشان بیشتر اجتهادی است و در عین ساده سازی آن‌ها بسیار هم عمیق بوده است. در خلال بحث‌ها به موضوع مربوط به دانشجویان و مسائل روز و سوالات آن‌ها پرداخته اند اما چون کتاب بارها ویراسته شده است، عمومی است و برای همه قابل استفاده است و چندان شامل مسائل روز نمی‌شود».

محمد سعید مهدوی کنی در خصوص انتشار یک فایل ویدئویی که در آن آیت الله مهدوی کنی برخورد تندی داشتند بیان کرد: «ایشان معلم اخلاق بودند و دانشجویان را تربیت می‌کردند. ایشان مدیر اجرایی یک مجموعه بودند و دانشجویان در جلسات اخلاق با ایشان مواجهه داشتند. ایشان به خاطر نگاه تربیتی که داشتند جایی که لازم بود آمرانه خطاب می‌کردند و تذکر می‌دادند. بسیاری از مواقع دانشجویان در نامه‌ها یا حضوری خطابات تندی داشتند اما ایشان پاسخ می‌دادند. اینکه در خلال ۲۵ سال درس و بحث تنها یک فایل بریده شده منتشر شده است نشان از این دارد که ایشان برخورد اخلاقی و مناسبی داشتند».

مهدوی کنی درباره منصف بودن ایشان حتی در نظر مخالفان گفت: «ایشان همواره می‌گفتند که مخالفان من می‌دانند که همیشه از شر من در امان هستند. افراد بسیاری حتی منتقدان ایشان برای درد و دل و مشورت به ایشان مراجعه می‌کردند و مطمئن بودند که آنچه به ضررشان است هرگز بیان نخواهد شد. ایشان هرگز اسرار دیگران و آنچه را می‌دانستند اما به صلاح نبود بیان نکردند».

مهدوی کنی درباره‌ی نگاه تربیتی که آیت الله مهدوی کنی داشت بیان کرد: «آن مرحوم چه در خانه و چه در دانشگاه و… بیش از اعمال نظر و اجماع و اقناع افراد، مبانی یک مساله را توضیح می‌دادند تا فرد به فهم برسد و دست به انتخاب بزند. ایشان هرگز امر و نهی نداشتند اما یک نوع تبعیت از ایشان هم وجود داشت».

مهدوی کنی در ادامه برنامه گفت: «اخلاص ایشان در کلام و رفتار از خصایص برجسته ایشان است. آنچه که تدریس می‌کردند همان چیزی بود که رفتار می‌کردند. هنگامی که ایشان می‌خواستند درس طلبگی بخوانند مرحوم آقای برهان در مدرسه لرزانده به پدرشان گفت که باید فرزندت را وقف کنی و پدرشان هم گفتند که توقعی ندارند و تا جایی که بتوانند حمایت خواهند کرد. خودشان نقل می‌کردند زمانی که می‌خواستند ملبس شوند لباسشان را به رجبعلی خیاط دادند تا بدوزد و رجبعلی خیاط به او گفته بود که هر کاری می‌کنی برای خدا بکن و این جمله در ذهنشان مانده بود. ایشان پست‌ها و مقام‌های مختلف را به راحتی به افراد دیگر می‌سپردند و بارها کارهایی را که شأن و مقام کمتری داشت، قبول می‌کردند زیرا معتقد بودند موضوع اصلی خدمت است و مهم نیست که کجا باشد. ایشان تکلیف و وظیفه خود را انجام می‌دادند و به نتیجه و مقام اهمیت نمی‌دادند».

مهدوی کنی درباره اخلاق ایشان در خانواده بیان کرد: «اگر رفتار کسی در خانه و بیرون از خانه متفاوت است، در رفتار و فکرش تناقض و ناهماهنگی وجود دارد. ما همواره از ایشان پیوستگی در رفتار و فکر می‌دیدیم. ایشان معتقد بودند برخی آقازاده‌ها که رفتار درستی ندارند ناشی از این است که پدر خانواده ملاحظاتی را رعایت نکرده است. ایشان در خانه بیشتر رفتار عقلی داشتند تا احساسی اما سرشار از عاطفه و محبت بودند به خصوص در رابطه با همسرشان. خاطرات ایشان در خصوص همسرشان حاکی از این امر است و به زودی هم خاطرات همسرشان از ایشان منتشر می‌شود که در این خصوص خواندنی است».

مهدوی کنی اضافه کرد: «ایشان به حریت و آزادگی و جوانمردی مشهور بودند. ایشان هرگز قبول نمی‌کردند در جایی قرار بگیرند که آزادگی خود را از دست بدهند. در بحث مخفی کردن اسرار دیگران که اشاره کردم هم جوان مردی می‌کردند. ایشان برای حفظ آزادگی خود به دنبال استقلال مالی برای حوزه مروی و دانشگاه امام صادق (ع) بودند تا فراتر از تعهدات قانونی و شرعی به کسی یا جریانی تعهد نداشته باشند. ایشان به راحتی برخی از مواضع انقلاب و جنگ را نقد می‌کردند. برای دفاع از حق هم هزینه می‌دادند برای مثال در دورانی که ریاست کمیته را بر عهده داشتند جلوی بسیاری از مصادره‌ها و افراط و تفریط‌ها را گرفتند».

مهدوی کنی اضافه کرد: «ایشان در حوزه اقتصاد هم پاکدست بودند. در انتخاب اطرافیان و افرادی که برای سرمایه گذاری مراجعه می‌کردند بسیار دقت می‌کردند و به دنبال کار تولیدی بودند و کار واسطه‌ای را قبول نداشتند. در اقدام اقتصادی بسیار مراقب بودند».

محمد سعید مهدوی کنی در پایان گفت: «ایشان همواره همراه مردم و محرومین بودند و هر کاری از دستشان بر می‌آمد انجام می‌دادند. در حوزه مروی می‌نشستند و مردم گاهی با گلایه به ایشان مراجعه می‌کردند. ایشان با ایجاد صندوق‌های خیریه به بسیاری از افراد کمک می‌کردند و همواره دست خیر داشتند».

در بخش‌های دیگر برنامه، سخنرانی آیت‌الله آیت الله مهدوی کنی‌کنی، معرفی کتاب، خاطرات حجت الاسلام احمد جنتی و حسام الدین آشنا و کلیپی از وفات و تشییع پیکر آیت الله مهدوی کنی پخش شد.

پایان پیام/248