اسطوره دولت

کتاب "اسطوره دولت" بی­شک یکی از مهمترین کتاب­هایی است که درباره چگونگی ظهور ناگهانی اسطوره و تبدیل شدن آن به ابزار در جوامع توتالیتر بحث می­کند. ارنست کاسیرر این کتاب را در نخستین سال­های پایان جنگ جهانی دوم منتشر کرده است. به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران پس از شوکی که ویرانی­ها، کشتار و نابودی­های اقتصادی جنگ جهانی دوم و فاشیسم به حداقل نیمی از کره زمین وارد آورد، به وی وارد شد و کاسیرر تلاش کرد این شوک را در این کتاب بازتاب دهد. کاسیرر در ابتدا اسطوره را برخواسته از دیدگاه­های مذهبی می­دید اما پس از پایان دوران ذکره شده در نظریه خود تغییری ایجاد کرد و معتقد شد که عقب نشینی عقل و منطق در نظام­های سیاسی و اجتماعی زمینه را برای بیدار کردن غول اسطوره مهیا می­کند و این می­تواند به سرعت به ابزاری برای ظهور و تدوام نظام­های استبدادی منجر شود. کاسیرر در کتاب اسطوره دولت به تفسیر و تبیین جایگاه اسطوره در نظام­های سیاسی می­پردازد که در نهایت آن را به عصر نازیسم که خود در آن می­زیسته خاتمه می­دهد.
با این حال می­توان گفت، کتاب اسطوره دولت از جنبه ­هایی ادامه کتاب "فلسفه روشنگرى" است و از لحاظى دنباله جلد دوم، فلسفه "فرم هاى سبملیک : اندیشه اسطوره­اى" است.
موضوع کتاب فلسفه روشنگرى تولد سوژه یا فردیت انسانى است که زنجیر خرافات و اعتقادات تعبدى را پاره کرده و خرد خود را که محبوس پیشداورى ها بوده آزاد ساخته است. فلسفه روشنگرى استقلال فرد و حقوق سلب ناشدنى و تفویض ناپذیر او را اعلام مى کند و استقلال خرد و علم را در همه حوزه ها تأمین و تضمین مى کند. اما گویى، این روند رهایى بخش فرد از زنجیر سنت­ها و پیشداورى­ها هنوز به کمال نرسیده بود که سیر معکوس در پیش گرفت و انسانى که تازه از سیطره اسطوره­هاى کهن رهایى یافته بود در چنگال اسطوره هاى سیاسى افتاد و مجدداً به بند کشیده شد. موضوع کتاب اسطوره دولت نیز مانند کتاب فلسفه روشنگرى نبرد با اسطوره است ولى در این جا میدان رزم، قلمرو سیاست است. از این لحاظ است که می­توان گفت، کتاب اسطوره دولت مکمل کتاب فلسفه روشنگرى است.